«مریم میرزاخانی» نور چشم ایرانیان،

 زهرا گویا . استاد دانشگاه شهید بهشتی

افتخار جامعه جهانی ریاضی

مریم میرزاخانی

«مریم میرزاخانی» دانش‌آموز مدرسه فرزانگان تهران، به گفته خودش، بیش از هرچیز علاقه‌مند به خواندن کتاب و داستان بوده و هست. «مریم» با همین روح لطیف و خیالپرداز، تحصیلات خود را در آن مدرسه به پایان رساند و در همان‌جا بود که دوبار برای دختران جهان و جامعه ایرانی، افتخار کسب کرد. «مریم» پس از ورود به دانشکده ریاضی دانشگاه شریف، فروتنی، تواضع و رفتار بی‌پیرایه و شخصیت چندجانبه‌اش، او را به دوستی باارزش برای بسیاری تبدیل کرد و همین ویژگی‌ها، به شکستن تابوهایی که در مورد ریاضیدان و ریاضی‌خوان رایج است، کمک کرد. «مریم» به گفته دوستانش، همیشه انسانی چندبعدی بوده است: اهل شعر، داستان، ورزش، مسافرت و مادری! وقتی از آن سانحه جانسوز، به خواست خدا جان سالم به در بُرد، کسی نمی‌دانست خداوند چه انتظاری از او دارد و چگونه مسیرش را تسهیل می‌کند. مشیت خدا این بود که «مریم» بماند تا به سربلندی زنان ایران و جهان و باطل‌کردن سِحرِ مرتبه دوم‌بودن زنان در جامعه ریاضی نسبت به مردان، کمک کند. زمانی‌که برای شرکت در یک همایش با خانم دکتر «شیوا زمانی» و «مریم میرزاخانی» به زنجان می‌رفتیم، برای اولین‌بار در قطار دیدمش، اگرچه از همسر و دخترم، وصفش را زیاد شنیده بودم. «مریم» آرام و بی‌تظاهر کتابِ داستان می‌خواند و زمانی که در سال 1376 از او دعوت کردم تا رمز موفقیتش را برای «شکوفه‌های ریاضی» که از مدارس تهران به دانشگاه شهید بهشتی آمده بودند، بازگو کند، او پذیرفت و یکی از تجربه‌های خود را چنین بیان کرد: «تنها در گیرودار حل مساله است که به ریاضی علاقه‌مند می‌شویم و حتی در صورت نرسیدن به جواب مساله، به تازه‌های دیگری می‌رسیم. تا زمانی که درگیر حل مساله نشویم، به ریاضی نزدیک نمی‌شویم و آن را از خود دور می‌بینیم.» به شهادت همه منابع موثق و استادان و همکاران «مریم» در ایران و جهان، وی ذهنی بسیار خلاق، مساله‌یاب و تلفیقی دارد. «مریم میرزاخانی» به‌طور حتم، به ارتقای چهره ایران در جهان معاصر، کمک شایانی کرده و می‌کند. «میرزاخانی»، هم پیشداوری‌های عوامانه ولی رایجِ جهانی را نسبت به زن و ریاضی تغییر داده و هم، چهره زن ایرانی را به برجستگی در خاطره جهانیان به تصویر کشیده است. به این سبب «مریم»، نه‌تنها اولین زن برنده جایزه «فیلدز» از زمان تاسیس این جایزه از سال 1936 در جهان است، بلکه به دنیا ثابت کرده که زن ایرانی، کلیشه‌ای نیست که بسیاری از مردم جهان به دلیل کم‌اطلاعی، تصور می‌کنند. از همه مهم‌تر اینکه خانم دکتر «مریم میرزاخانی» دختر عزیز ایران‌زمین است که علمش جهانی است و مایه سرافرازی زنان ریاضیدان جهان شده است.