تاج اصفهانی ، جلیل شهناز و حسن کسایی
گر با غم عشق سازگار آيد دل// با مرکب آرزو سوار آيد دل
گر دل نبود کجا وطن سازد عشق // گر عشق نباشد به چه کار آيد دل...
ما نیستیم،
اما مجسمه سه اسطوره ماندگار را در اصفهان بنا میکنند
استاد شهناز که رفت، قرار شد تا در اصفهان آرام گیرد، کنار دو یار موسیقاییاش که مثلثی جادویی را در موسیقی ایران تشکیل داده بودند؛ شهناز و کسایی و تاج اصفهانی.
این اتفاق اما رخ نداد و در تهران برای همیشه در خاک آرمید. حالا اما شنبهشب، مراسم تجلیل از بزرگمرد موسیقی ایران در مسجد سیداصفهان برگزار شد.
در ابتدای این مراسم محمدجواد کسایی فرزند مرحوم استاد حسن کسایی متن پیام خواننده موسیقی اصیل ایرانی، اکبر گلپایگانی را به شرح ذیل قرائت کرد:
«فقدان استاد گرانقدر موسیقی ایران، جلیل شهناز را به مردم هنردوست اصفهان تسلیت میگویم؛ هیچکس چون جلیل شهناز نتوانست در نوازندگی تار از خود خلاقیت نشان دهد.
آثار وی ملودیهای پرمغز زیبا و جاودانه بود و نواختههای بسیاری از این استاد بینظیر بر جای مانده است که در هیچیک «تکرار» نقشی ندارد.
همه نوآوری و همه بداههپردازی است. بسیاری نی نواختند، مینوازند و خواهند نواخت اما هیچکس «حسن کسایی» نشد و نخواهد شد...
تردید ندارم روزی و روزگاری خواهد آمد که ما نیستیم؛ اما مجسمه سه اسطوره جاودان موسیقی ایران در شهر اصفهان را بنا خواهند کرد:
مجسمه تاج اصفهانی در ورودی شهر اصفهان، مجسمه حسن کسایی را در میدان نقش جهان (که نگین شهر اصفهان است) و مجسمه جلیل شهناز در خروجی اصفهان (به سمت شهر حافظ و سعدی یعنی شیراز).
از راست به چپ: جلیل شهناز، ناج اصفهانی و حسن کسایی
یاد و هنرشان همواره برای ملت و فرهنگ ایران جاودانه باد.» در ادامه ساسان سپنتا با بیان اینکه هنر جلیل شهناز کاری سنتی بود و به هیچوجه تابع مد و بازار روز نبود، به این مسئله اشاره کرد که استاد شهناز و حسن کسایی درباره بداههنوازی و جواب آواز دادن نظیر نداشتند:
«معرفی شهناز به عموم مردم مدیون رادیو بود زیرا این ابزار، ساز و آواز استادان را از کنج بعضی خانهها به گوش عامه مردم رسانید و این «مرد عزیز» از سال 1328 با ورود به رادیو اصفهان همه علاقه و استعدادش را در طبق اخلاص هنر گذاشت و به مردم ایران تقدیم کرد.
کلنل وزیری امکان نداشت از شخصی که از ذرهای شایستگی برخوردار نبود لحظهای تعریف کند و ستودن و تعریف شهناز توسط وزیری نشانگر هنر واقعی وی است.»
در ادامه استاد تقی سعیدی یکی از خوانندگان اصفهان خطاب به حاضران گفت:
«مرحوم روحالله خالقی در کتاب سرگذشت موسیقی ایران میگوید زمانی که آقا حسین قلیخان نوازنده بیبدیل تار درگذشت، عارف قزوینی این بیت شعر را در وصف وی سرود: «کاسه تار بعد از او زیبد که عنکبوت بندد تار.»
در سال 1377 از استاد علی تجویدی شنیدم که کلنل وزیری روزی به رادیو میآید و با شنیدن صدای تار استاد شهناز برجای نشسته و تا اتمام آن قدم از قدم برنمیدارد و بعد از پایان نواختن استاد جلیل شهناز میگوید:
«دیدی که کاسه تار را عنکبوت لانه نکرد.»
در این مراسم استاد سعیدی و استاد بطلانی قطعاتی حزنانگیز در فراق بزرگ نوازنده تار ایرانزمین خواندند.