عذرخواهی قضات شیلیایی به دلیل جنایات پینوشه

تاریخ کودتاگران را از یاد نمی‌برد

11سپتامبر یادآور رویدادهای تلخ تاریخی است. روزی که در آن‌هزاران نفر جان خود را از دست دادند. 11 سپتامبر اغلب یادآور حادثه حمله به سوی برج‌های دوقلوی تجارت جهانی در سال 2001 است که جان‌هزاران انسان را گرفت. با این حال این روز در سینه خود جنایات دیگری را نیز نهفته دارد. سپتامبر 1973، سانتیاگوی شیلی شاهد کودتای نظامی آگوستو پینوشه و جنایات او بود. پینوشه در دوران 17 سال حکومت دیکتاتوری خود، حکم زندان و تیرباران‌هزاران مخالف سیاسی را صادر کرد. پینوشه با حمایت دولت آمریکا و نیروهای دست راستی در شیلی جنایتی را علیه جوانان سوسیالیست و ملی‌گرای شیلیایی مرتکب شد که هیچ‌گاه از ذهن تاریخ پاک نمی‌شود. در چنین روزی سالوادور آلنده رییس‌جمهوری منتخب و مردمی شیلی در کاخ ریاست‌جمهوری تحت محاصره نظامیان شیلیایی مجبور به خودکشی شد. با این حال خودکشی آلنده نه از روی ضعف که تلاشی برای یادآوری راه دموکراسی‌خواهی ملت شیلی بود. آلنده در واپسین لحظات عمر در پیامش خطاب به ملت شیلی گفت: «من زندگی‌ام را در راه وفاداری به مردم شیلی فدا می‌کنم. تردیدی ندارم که بذری که توسط ملت شیلی کاشته شده هیچ گاه از بین نخواهد رفت.» آلنده نخستین رهبر سوسیالیست جهان بود که نشان داد می‌توان از طریق سازوکار انتخابات و مبارزه مسالمت‌آمیز سیاسی به قدرت دست یافت. آلنده پس از به قدرت رسیدن در نوامبر سال 1970 میلادی اصلاحاتی را در زمینه امور صنعتی و بانکی آغاز کرد و بخش اعظم صنایع شیلی را ملی اعلام کرد. اقدامات آلنده خشم ریچارد نیکسون رییس‌جمهوری وقت آمریکا را برانگیخت، به‌طوری‌که دولت آمریکا اعلام کرد دیگر حاضر به ارائه کمک‌های مالی به شیلی نیست. از همین‌رو افزایش محبوبیت مدل اجتماعی و اقتصادی آلنده که سوسیالیسم را با دموکراسی همراه ساخته بود، نگرانی آمریکایی‌ها را برانگیخت. آمریکایی‌ها دست در دست نظامیان حکومت آلنده را ساقط کردند. اخیرا انجمن قضات شیلی در اقدامی بی‌سابقه برای نخستین‌بار به‌خاطر اقدامات خود در جریان کودتای پینوشه از ملت شیلی عذرخواهی کرد. اعضای این انجمن معترف‌اند که در دهه‌های 70 و 80 میلادی در وظیفه خود که حفظ حقوق اساسی شهروندان است کوتاهی کرده بودند. در دوران حکومت مستبدانه فردی پینوشه بیش از سه‌هزار نفر جان خود را از دست دادند و حدود 29‌هزار نفر تحت شکنجه بازجویان دولت نظامی شیلی قرار گرفتند. طبق گزارش‌های منتشرشده از سوی دولت شیلی، بیش از دوسوم این جنایات در جریان کودتای سال 1973 روی داد. ربایش اجباری رهبران مخالفان رژیم نظامی، شکنجه و آدم‌ربایی کودکان فعالان سیاسی تنها نمونه‌ای کوچک از جنایات نیروهای امنیتی و نظامی حکومت پینوشه بود. سرنوشت آلنده و یارانش یادآور تمام رهبرانی است که به آرمان‌های آزادی‌خواهانه و برابری‌طلبانه ملت‌هایشان پایبند ماندند و در مقابل دیکتاتورهای تاریخ سر تسلیم فرود نیاوردند. عذرخواهی قضات شیلیایی نشان داد که خونریزان و اقتدارگرایان شاید به‌ظاهر برندگان عرصه قدرت‌طلبی باشند اما این اراده ملت‌هاست که درنهایت پیروز مصاف نهایی خواهد بود.