میراث چاوز پَر
نابسامانی اقتصادی ناشی از کاهش قیمت نفت در کنار سیاست‌های نه‌چندان حساب‌شده «نیکلا مادورو» درنهایت میراث «هوگو چاوز» را بر باد داد و گریبان چپ‌های ونزوئلا را گرفت. حالا و پس از نزدیک به ١٦ سال، اقبال عمومی از پروژه «سوسیالیسم قرن بیست‌ویکمی» چاوز کم‌رنگ شد و اپوزیسیون راست‌گرای ونزوئلا توانست اکثریت پارلمان را در انتخابات روز یکشنبه به دست آورد. تنها پنج ساعت پس از پایان رأی‌گیری، کمیسیون مستقل انتخابات اعلام کرد مخالفان ٩٩ کرسی از مجموع ١٦٧ کرسی مجلس ملی را به دست آورده‌اند و حزب سوسیالیست حاکم فقط ٤٦ کرسی را از آنِ خود کرده است. دراین‌میان تکلیف ٢٢ صندلی دیگر هنوز مشخص نشده است.
اقتصاد ونزوئلا این روزها حال‌وروز خوبی ندارد؛ کمبود اقلام ضروری، صف‌های طولانی فروشگاه‌ها و ارزی که هر روز بی‌ارزش‌تر از پیش می‌شود و بی‌شک یکی از دلایل پیروزی اپوزیسیون هم همین است. اگرچه مدل اقتصادی ونزوئلا در یک دهه اخیر منتقدان زیادی دارد اما احزاب مخالف حتی بارزترین دستاوردهای انقلاب بولیواری را هم زیر سؤال می‌برند. آنها تأثیر عمیق برنامه‌های اجتماعی چاوز را هم نادیده می‌گیرند؛ همان‌دست برنامه‌هایی که فرصت‌های آموزشی و احساس توانمندی را برای اولین بار به بخش‌های فرودست این کشور تزریق کرد. برای مثال از سال ٢٠٠٣ برنامه‌ای با نام «مأموریت سوکر» آغاز شد که منجر به تأسیس دانشگاه‌ها و مدارس دولتی رایگان در این کشور شد. ماحصل این برنامه، افزایش تعداد تحصیل‌کرده‌ها در این کشور نفت‌خیز بود، اکنون تعداد دانشجویان دانشگاه‌های ونزوئلا دو‌میلیون‌و ٦٣٠ هزار نفر است که نسبت به سال ١٩٩٨، رشدی سه‌برابری داشته است. با این همه، اپوزیسیون ونزوئلا این دستاوردها را تحقیر می‌کند و بر این باور است که دولت این کشور در سال‌های اخیر کیفیت را فدای کمیت کرده است. چاوز همچنین در زمان قدرت، شرکت ملی نفت را وادار به توزیع غذا و اجرای برنامه‌های اجتماعی کرد، هر چند مقامات سابق می‌گفتند چاوز اغلب طرح‌های اجتماعی و سیاسی جدیدی را آغاز و برای آن بودجه صرف می‌کرد، اما سپس علاقه‌اش را در آن زمینه از دست می‌داد و همه‌چیز را رها می‌کرد. ونزوئلا یکی از بزرگ‌ترین ذخایر نفت جهان را دارد و اکثر درآمد دولت ناشی از صادرات نفت است و از همین‌رو کاهش قیمت نفت ضربه بزرگی به این کشور وارد کرد. مادورو که پس از مرگ چاوز در سال ٢٠١٣ سکان قدرت را در اختیار گرفت، نه مغز سیاسی دست‌کم گرفته‌شده چاوز را داشت و نه محبوبیت و کاریزمای او را. انتخابات روز یکشنبه هم در مقام یک همه‌پرسی درباره مادورو بود؛ کسی که سیاست‌های اقتصادی‌اش به تورم سه‌رقمی منجر شد و نارضایتی عمومی را افزایش داد و موجب شکست حزب حاکم در انتخابات روز یکشنبه شد.
دولت ونزوئلا می‌گوید بسیاری از مشکلات این کشور نتیجه جنگی اقتصادی است که مخالفان با همراهی ایالات متحده علیه دولت این کشور به راه انداخته‌اند. منابع مختلف مخالفان پیش‌بینی می‌کنند با نهایی‌شدن شمارش آرا، ١١٣ کرسی را تصاحب خواهند کرد؛ همان تعدادی که اجازه تغییر و تحول در نهادهایی مانند دادگاه و هیأت انتخابات را به آنها می‌دهد. آتش‌بازی پس از اعلام پیروزی ائتلاف مخالفان دولت در انتخابات پارلمانی هم به آسمان کاراکاس حال‌وهوایی دیگر داد و گواهی بود بر شکست حزب سوسیالیست پس از ١٦ سال. «انریکه کاپریلس»، نامزد پیشین ریاست‌جمهوری و یکی از چهره‌های پیشرو در ائتلاف احزاب مخالف، در توییتی پس از اعلام نتایج نوشت: «نتایج همانی بود که انتظار داشتیم. ونزوئلا برنده شد». نیکلا مادورو، رئیس‌جمهوری ونزوئلا، هم شکست را پذیرفت؛ هرچند به باور او نتایج انتخابات به معنی پایان «انقلاب بولیواری» به ارث‌رسیده از چاوز نیست. او یکشنبه‌شب در نطقی تلویزیونی گفت: «ما در یک نبرد شکست خوردیم اما اکنون زمانی است که مبارزه برای سوسیالیسم آغاز شده است».
با وجود پیروزی احزاب مخالف، بسیاری از مردم ونزوئلا که زیر چتر سیستم رفاهی چاوز و پس از آن مادورو قرار گرفته بودند، اکنون نگرانند. «کارلوس اورتگا»، که کارگر ساختمانی بازنشسته و از طرفداران پروپاقرص چاوزیسم است، با ابراز نگرانی از پیروزی مخالفان به گاردین گفت: «همه‌چیز برای ما بدتر شده و حقوق بازنشستگی‌ام ناپدید می‌شود». او با اشاره به برنامه اعطای مسکن اجتماعی دولت فعلی ونزوئلا افزود: «باید بی‌خیال خانه‌ای شوم که قرار بود از طریق «مأموریت مسکن» به من واگذار شود». اما «الکساندرا بارتو»، مهندس ٣٢ساله ونزوئلایی، امیدوار است پیروزی مخالفان منجر به تغییرات مثبتی در این کشور شود. پیروزی مخالفان، ضربه بزرگی به چپ آمریکای‌لاتین هم بود که در پی روی کارآمدن چاوز، قدرت را به دست گرفتند اما به‌تازگی با رکود اقتصادی گسترده منطقه و دلسردی رأی‌دهندگان از فساد فراگیر، مواجه شده‌اند
شرق
