استفاده روسیه از پایگاه‌های ایرانی

ائتلاف سزار و آخوندها؟

برای نخستین بار از زمان انقلابشان، رهبران ایران به کشوری خارجی اجازه استفاده از پایگاه‌های نظامی‌شان را دادند. 

جنگنده‌های روسی که از پایگاه هوایی نوژه همدان به پرواز در آمدند، روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه (۱۶ و ۱۷ اوت)، مناطق تحت کنترل مخالفان را در سوریه بمباران کردند.

این گزارش‌ها را مسئولان نظامی روس و ایرانی تایید کرده‌اند، مساله‌ای که نشان دهنده توسعه روابط نظامی میان دو کشور است و تاکیدی است بر عزم مسکو برای نفوذ بیشتر در منطقه بحران زده خاورمیانه.

بنا بر اعلام وزارت دفاع روسیه، جنگنده بمب‌افکن‌های TU022 این کشور، از پایگاه هوایی نوژه در استان همدان واقع در غرب ایران به پرواز در آمده و مناطقی در حومه حلب، دیرالزور و ادلب را بمباران کردند.

این وزات‌خانه می‌گوید که جنگنده‌های روسی به پرواز در آمده از خاک سوریه، این بمب‌افکن‌ها را همراهی کردند.

روسیه و ایران، دو هم‌پیمان نظام بشار اسد به شمار می‌آیند. این اما نخستین بار بود که هواپیماهای روسی، از ایران به پرواز در آمده و مناطقی در سوریه را بمباران می‌کنند.

ائتلافی نوپا

ایران برای سال‌های طولانی، برپایی هرگونه پایگاه نظامی خارجی را در خاک خود منع می‌کرد. این حملات اما نشان دهنده یک ائتلاف نوپا است که می‌تواند به توسعه حضور نظامی روسیه در منطقه بیانجامد.

علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با تایید اخبار حاکی از قرار دادن پایگاه هوایی نوژه همدان در اختیار روسیه گفت: «همکاری های تهران - مسکو برای مبارزه با تروریسم در سوریه راهبردی است و ما در این زمینه تبادل ظرفیت و امکانات داریم».

دولت‌های سوریه و ایران به تمام مخالفان حومت بشار اسد «تروریست» می‌گویند.

مارک تونر سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نسبت به استقرار جنگنده بمب‌افکن‌های روسیه در ایران ابراز تاسف کرد. او با اشاره به حملات روسی صورت گرفته از پایگاه‌های ایرانی گفت: «همچون همیشه، حملات روسیه در سوریه، نیروهای اپوزیسیون میانه‌رو را نشانه رفت که علیه ارتش اسد در حال نبرد هستند و نه داعش و دیگر گروه‌های تروریستی را».

تونر ادامه داد: «این روند، بر پیچیدگی اوضاع بحرانی می‌افزاید». او گفت: «هنوز مشخص نیست روسیه تا چه زمانی به استفاده از پایگاه‌های ایرانی ادامه خواهد داد».

به گفته مارک تونر، در همین رابطه جان کری وزیر امور خارجه آمریکا روز سه‌شنبه ۱۶ اوت، با همتای روس خود سرگئی لاوروف، تلفنی گفت‌وگو کرد.

با وجود نزدیکی بسیاری از کشورهای منطقه به روسیه، مسکو اما همچنان از رسیدن به هدفش در سنگین کردن کفه خاورمیانه به سود خود، دور است. در این میان، سوریه یک استثنا بود. سوریه از مدت‌ها پیش، اسلحه روسی می‌خرد و میزبان تنها پایگاه دریایی روسیه در سواحل مدیرترانه است.

نزدیکی قدیمی

روس‌ها و ایرانی‌ها نه تنها در حمایت از نظام بشار اسد در یک جبهه قرار دارند، بلکه نزدیکی استراتژیک میان مسکو و تهران، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد. آن‌ها در هدفشان برای محدود کردن نفوذ آمریکا از راه افزایش مراودات تجاری دو جانبه و همکاری در زمینه انرژی، همسان هستند. توافق هسته‌ای ایران با جامعه جهانی، برای روسیه این امکان را فراهم کرد که به وعده قدیمی خود در فروش سامانه دفاع موشکی پیشرفته S-300 به ایران عمل کند.

روسیه و ایران سال ۲۰۱۵، تفاهم‌نامه همکاری نظامی در زمینه آموزش و مبارزه با تروریسم امضا کردند. روز یکشنبه ۱۴ اوت، فرستاده ویژه رئیس جمهوری روسیه در امور خارومیانه به تهران رفت تا بر سر روابط دوجانبه گفت‌وگو کند. روسیه همچنین از تهران اجازه خواست تا بتواند از حریم هوایی ایران برای شلیک موشک‌های کروز به سمت مواضع مخالفان اسد در سوریه، استفاده کند.

ایران شیعی، هزاران نیروی نظامی و شبه‌نظامی را برای حمایت از نظام بشار اسد که آن را اقلیت علوی رهبری می‌کند، به سوریه فرستاد. ایران بر این باور است که سرنگونی متحد قدیم‌اش به دلیل انقلاب اکثریت سنی، نفوذش را در منطقه کاهش می‌دهند.

وابستگان ایران همچون حزب‌الله لبنان و گروه‌های شبه‌نظامی شیعه عراقی هم در کنار نیروهای اسد در سوریه در حال جنگ هستند.

روسیه سال ۲۰۱۵، عملیات خود را در سوریه با استفاده از تانک، توپخانه و جنگنده‌هایش، آغاز کرد. همچنین پایگاه‌های هوایی جدیدی در استان لاذقیه، مرکز علوی‌های سوریه، برپا کرد.

دخالت روسیه برای نظام اسد که در برابر مخالفانش در حال عقب‌نشینی بود، یک نقطه عطف بود.

چرا ایران؟

بنا بر گزارش‌ها هدف از استقرار این جنگنده بمب‌افکن‌ها در ایران، کاهش فاصله‌ای است که جنگنده‌های روس برای بمباران مواضع مخالفان اسد به سمت روسیه طی می‌کردند. این جنگنده بمب‌افکن‌ها از جنوب روسیه بر می‌خاستند و از دریای خزر، ایران و عراق عبور می‌کردند و بدین ترتیب با طی مسافت حدود ۲۱۰۰ کیلومتری، به سوریه می‌رسیدند. اما اکنون با استقرار این جنگنده‌ بمب‌افکن‌ها در همدان، مسافتی را که باید طی کنند، به ۹۰۰ کیلومتر کاهش می‌یابد و بدین ترتیب، میزان سوختی که باید با خود حمل کنند، ۶۰ درصد کاهش می‌یابد.

هم‌اکنون نیروهای دولتی سوری و جنگجویان اپوزیسیون، برای به کنترل درآوردن شهر استراتژیک حلب، در حال نبرد هستند؛ شهری که در آن ساکنان با بحران انسانی رو به افزایشی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. فعالان می‌گویند جنگنده‌های روسیه برای حمایت از دولت اسد، مناطق تحت کنترل مخالفان را بمباران می‌کنند.

وزارت دفاع روسیه سه‌شنبه اعلام کرد که جنگنده بمب‌افکن‌هایش، مواضع گروه داعش و جبهه فتح الشام (گروهی که ژوئیه گذشته رسما از القاعده جدا شد و قبلا جبهه النصره نام داشت) را بمباران کردند.

بنا بر اعلام وزارت دفاع روسیه، این حملات، ۵ انبار مهمات، چند اردوگاه آموزشی و ۳ مرکز فرماندهی را منهدم کردند.

غیر نظامیان

اما گروه‌های حقوق بشری به شدت از روسیه و نظام روسیه به خاطر بمباران مناطق غیرنظامی، از جمله منازل، مدارس و بیمارستان‌ها، انتقاد کردند.

دیده‌بان بین‌المللی حقوق بشر، سه‌شنبه اعلام کرد که نیروهای روسیه و سوریه، از اسلحه آتش‌زای ممنوعه در مناطق غیرنظامی استفاده کردند.

استیف گوس مدیر اسلحه در دیده‌بان بین‌المللی حقوق بشر گفت:‌ «این اسلحه، آسیب‌های وحشتناک و دردهای شدید برجای می‌‌گذارد. این حملات شرم‌آور است و نشان از شکست در پایبندی به قوانین بین‌المللی دارد».

منبع: العربیه