گزینه ارجح چین چه کسی است، ترامپ یا بایدن؟
در آستانۀ انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، چنانکه از نظرسنجی‌ها در این کشور برمی‌آید، قدرت گرفتن چین در جهان یکی از نگرانی‌های آمریکائیان را تشکیل می‌دهد. هر چند دو نامزد انتخابات سوم نوامبر در بارۀ شیوۀ رویاروئی با پکن اختلاف نظر دارند، اما به نظر می‌رسد که هر دوی آنها در ضرورت ایستادگی در برابر این کشور دارای نظر واحدی باشند. از همین چین نیز در این زمینه گزینش روشنی ندارد. در این سومین روزنامۀ انتخابات آمریکا نخست به بررسی گزینه ارجح چین می‌پردازیم و سپس به آخرین اخبار کارزار اشاره داریم.
چین، یزرگترین قدرت اقتصادی آسیا، تنها دو گزینه در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا برای ورود به کاخ سفید در برابر خود دارد: دونالد ترامپ، نامزد حزب جمهوری‌خواه، مستاجر کنونی کاخ سفید و جو بایدن، نامزد دموکرات‌ها و معاون باراک اوباما، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا. نقاط اختلاف و اتفاق میان چین و این نامزد انتخاباتی، در هفته منتهی به پایان کارزار انتخاباتی در آمریکا، این گمانه‌زنی را مطرح کرده است که چین با وجود تمامی اختلاف‌ها، ترجیح می‌دهد دونالد ترامپ به مدت چهار سال دیگر در کاخ سفید بماند. چه شد که چینی‌ها به این نتیجه رسیدند؟
جنگ تجاری و تکنولوژیک، به همراه جنگ دیپلماتیک، میان پکن و واشنگتن، سطح روابط ایالات متحده آمریکا و چین را در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ به پایین‌ترین سطح روابط دیپلماتیک رساند. این نازل‌ترین سطح روابط رسمی میان دو کشور از سال ۱۹۷۹ تاکنون است . طی این دوران چهار ساله، فضای روایط میان دو کشور بی‌شباهت به فضای جنگ سرد نبود و این تنش تا سطح متهم کردن پکن به تلاش برای سرقت تحقیقات پزشکی در ایالت تگزاس و تعطیلی کنسولگری چین در شهر هیوستون در این ایالت پیش رفت، اقدامی که طی ۴۰ سال اخیر بیسابقه بود. چین، نیزسکوت اختیار نکرده و در اقدامی متقابل، که آن را «پاسخ ضروری و مشروع» خواند، دستور به تعطیلی کنسولگری آمریکا در شهر چنگدو را صادر کرد. سفارت ایالات متحده آمریکا در چین در پکن مستقر است و پنج کنسولگری این کشور هم در شهرهای شانگهای، چنگدو، شنیانگ، ووهان و گوانگ ژو قرار دارند.
روابط پرتنش میان پکن و واشنگتن در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، این پرسش عمده را مطرح کرد که چین خواستار پیروزی کدامیک از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ ایالات متحده آمریکا است. آیا همچنان می‌خواهد تا مستاجر کنونی کاخ سفید در جایگاه خود برای ۴ سال دیگر باقی بماند یا معاون رییس‌جمهوری پیشین دموکرات آمریکا را بر دیگری ترجیح می‌دهد؟
تحلیل‌های متعددی درباره تمایل چین برای برنده انتخابات کنونی ریاست‌جمهوری آمریکا مطرح است، اما با نزدیک شدن به پایان مهلت رای دادن شهروندان آمریکایی، رسانه‌ها و نشریات فرانسوی، این گمانه‌زنی را مطرح کردند که نگاهی موشکافانه به اوضاع این باور را تقویت می‌کند که پکن با وجود تمامی ناملایمات و تنش‌های ۴ سال گذشته، باقی ماندنِ نامزدِ جمهوری‌خواه در کاخ سفید را بر ورود نامزد دموکرات‌ها ترجیح می‌دهد.
چین، در برابر تنها دو گزینه برای ورود به کاخ سفید قرار دارد
واقعیت این است که بزرگترین قدرت اقتصادی آسیا، گزینه‌ی دیگری برای ورود به کاخ سفید، جز دو گزینه دونالد ترامپ، نامزد جمهوری‌خواه و جو بایدن، نامزد حزب دموکرات در برابر خود ندارد. اما به نظر می‌رسد استدلال عمده چین برای باقی‌ماندن نامزد جمهوری‌خواهان در کاخ سفید، عملکرد دونالد ترامپ در چهار سال گذشته باشد که به عقیده آنان موجب عقب‌رانده شدن ایالات متحده آمریکا از مرکز توجهات جهانی باشد.
هو شیجین، سردبیر نشریه گلوبال تایمز، در ماه مه، در حساب کاربری خود در توییتر، با اشاره به حضور دونالد ترامپ در مبارزات انتخاباتی ۲۰۲۰ تاکید کرد: چینی‌ها امیدوار هستند شما (دونالد ترامپ) بار دیگر در انتخابات ریاست‌جمهوری پیروز شوید چرا که شما، ایالات متحده آمریکا را به مکانی عجیب و مورد تنفر جهانیان تبدیل می‌کنید و موجب تقویت و وحدت چین می‌شوید.
اما معاون وزیر امور خارجه چین، در اظهارنظری محتاطانه، با بیان اینکه «برای ما مهم نیست چه کسی در کاخ سفید مستقر شود»، تصریح کرده است: آنچه پکن انتظار دارد، برقراری روابطی در آرامش و در بهترین سطح با ایالات متحده آمریکا است.
برخی تحلیلگران نیز بر این باور هستند که حضور دونالد ترامپ برای چهار سال دیگر در کاخ سفید نه تنها موجب تضعیف ایالات متحده آمریکا در صحنه جهانی بلکه باعث تضعیف تمام کشورهای غربی شده و در سایه این تحولات، چین می‌تواند به ردیف نخستین قدرت برتر اقتصادی جهان صعود کند.
چرا ترامپ، چین را به حمایت از بایدن متهم می‌کند؟
دونالد ترامپ، رقیب انتخاباتی دموکرات خود، جو بایدن، را گزینه‌ی ارجح برای چینی‌ها معرفی کرده است. این استدلال، ناشی از ملاقات‌های مکرر جو بایدن در مقام معاون رییس‌جمهوری وقت آمریکا، باراک اوباما، با رهبران چین است.
اما زمانیکه جو بایدن در سخنرانی خود در ماه فوریه، سیاست همدلی با چین را کنار گذاشته و مقامات این کشور را به عدم رعایت «دموکراسی» متهم کرد، دونالد ترامپ، دست به افشاگری زد و با زیر سوال بردن سیاست‌های باراک اوباما در قبال چین، تصاویری از دیدار صمیمانه میان جو بایدن و شی جین پینگ، را منتشر کرده و به مردم آمریکا هشدار داد: پیروزی بایدن، یعنی پیروزی چین.
دونالد ترامپ که حضور مجدد خود در کاخ سفید را بعنوان «کابوس» برای قویترین اقتصاد آسیا تعبیر کرده استِ، در جبهه‌های مختلفی جنگ اقتصادی با چین را به پیش برده است، از آن جمله جلوگیری از نفوذ جهانی هواوی، شرکت عظیم مخابراتی و فن‌آوری چین، برای گسترش نسل پنجم شبکه تلفن همراه موسوم به جی ۵ بوده است.
جنگ لفظی و اتهامات دونالد ترامپ علیه چین، تنها به حوزه سیاست، اقتصاد و تکنولوژی محدود نشد، از زمان شیوع ویروس کرونا در جهان که منشا آن در شهر ووهان چین اعلام شد، دونالد ترامپ از ویروس کرونا که جهان را با بحران بهداشتی عظیم و گسترده مواجه کرده است، با عنوان «ویروس چینی» یاد کرده است.
دونالد ترامپ، همچنان به اتهامات خود علیه چین ادامه داده و تاکید می‌کند: پکن تمامی تلاش خود را به کار گرفته است تا او در این انتخابات شکست بخورد و در این انتظار است تا پس از ورود جو بایدن به کاخ سفید، بار دیگر روابط دوجانبه میان پکن و واشنگتن بر مدار روابط عادی بازگردد.
دودستگی در میان مقامات چینی بر سر گزینه ارجح برای ورود به کاخ سفید
در هفته منتهی به پایان کارزار انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا، به نظر می‌رسد که در درون حکومت چین، دو دستگی نسبت به نتایج این انتخابات ایجاد شده است. همانطور که معاون وزارت امور خارجه چین مدعی شده بود که پیروزی هیچ یک از دو نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برای پکن در ارجحیت قرار ندارد، برخی از تحلیلگران نیز ضمن تایید این مدعی، تاکید کردند انتخاب بین یکی از دو نامزد جمهوری‌خواه و دموکرات برای پکن امر دشواری است زیرا هر دو نامزد می‌توانند در آینده برای چین ایجاد نگرانی نمایند.
چین، در جریان مبارزات انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰، به یکی از اهداف انتخاباتی دونالد ترامپ تبدیل شد. از جنگ اقتصادی تا بحران بهداشتی ناشی از گسترش ویروس کرونا، موضوعات محوری در حملات دونالد ترامپ علیه رهبران چین بود.
یک استاد دانشگاه هاروارد و تحلیلگر مسائل چین، دونالد ترامپ را به لحاظ دیپلماتیک، رییس‌جمهوری غیر قابل کنترل برای چین ارزیابی کرده است.
اما با توجه به اظهارنظر معاون وزارت امور خارجه چین، مبنی بر اینکه، در دوران دموکرات‌ها نیز پکن، بر سر چندین موضوع، با واشنگتن اختلاف داشته است، فیلیپ لو کوری، تحلیلگر مسائل چین، بر این باور است که یکی از امتیازات انتخاب مجدد دونالد ترامپ، ادامه خودکار سیاست‌های پیشین او مبنی بر شعار «اول آمریکا» است که همین موضوع، واشنگتن را از متحدان سنتی این کشور دور می‌سازد. افول قدرت و عقب‌گردی که موجبات خرسندی دشمن آمریکا، یعنی چین را فراهم می‌آورد.
ترزا فالون، مدیر مرکز مطالعات روسیه-اروپا- آسیا، در تایید این مدعی به خبرگزاری فرانسه یادآوری کرده است: تضعیف پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، از اهداف بزرگ استراتژیک چین بود که در سایه سیاست‌های دونالد ترامپ، این کشور شاهد افول این قدرت بود.
در حالیکه، برخی از تحلیل‌ها و اظهارنظرها، حاکی از تمایل چین به انتخاب دوباره دونالد ترامپ در مقام ریاست‌جمهوری آمریکا است، اما دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا، پکن را به تلاش برای نفوذ و مداخله در کارزار انتخابات ریاست‌جمهوری در حمایت از جو بایدن، نامزد دموکرات‌ها، متهم کردند.
هر چند که دونالد ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی ۲۰۱۶ بعنوان نامزد مورد حمایت پکن معرفی شده بود، اما وی از همان سال نخست ورود به کاخ سفید، شروع به قدرت‌نمایی در برابر پکن نمود، که البته این امر بر اساس تحلیل والری نیکه، مسئول بخش آسیای بنیاد تحقیقات استراتژیک در فرانسه، ناشی از غیرقابل پیش‌بینی بودن دونالد ترامپ نبوده، بلکه انتخاب برخی افراد از جمله مایک پمپئو و مایکل پیلزبری، کارشناس با سابقه پنتاگون در خصوص چین، دو فردی که با این پرونده آشنایی کافی داشتند، نشان از آن داشت که دونالد ترامپ مسیر متفاوتی در برابر چین برگزیده است.
میراث به جای مانده از دونالد ترامپ، دلیل ناامیدی چینی‌ها از جو بایدن
موضوع عوارض گمرکی که از سوی دونالد ترامپ بر کالاهای وارداتی از چین وضع شده است، از جمله میراثی است که برای نامزد دموکرات در صورت ورود به کاخ سفید به ارث گذاشته شده است. بونی گلیسر، تحلیلگر مرکز پژوهش‌های استراتژیک و بین‌المللی در واشنگتن بر این باور است که جو بایدن بعید است اقدام به لغو یک‌طرفه آنها بکند.
همچنین سیاست استراتژیک آمریکا مبنی بر دور کردن تجهیزات شرکت مخابراتی هواوی چین از شبکه‌های اینترنت نسل پنجم با ورود هر یک از نامزدهای انتخاباتی به کاخ سفید به گفته بونی گلیسر تغییر نخواهد کرد. شرکت مخابراتی هواوی از سوی واشنگتن به جاسوسی برای حکومت کمونیستی چین متهم است.
برخی نکات عمده اختلاف بایدن- ترامپ با پکن
موضوع حقوق بشر نیز به پاشنه آشیل روابط دموکرات‌ها با پکن تبدیل شده است. سخت‌گیری دموکرات‌ها در عرصه حقوق بشر در برابر چین، بیش از جمهوری‌خواهان است و احتمال می‌رود، معاون رییس‌جمهوری پیشین آمریکا، در صورت ورود به کاخ سفید، مواضع سختگیرانه‌تری در قبال تلاش پکن برای کنترل بیشتر هنگ‌کنگ اتخاذ کند.
پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰، می‌تواند حامل خبری ناخوشایند برای چین در عرصه جهانی باشد، زمانی که جو بایدن، به سرعت، در عرصه تقویت ائتلاف میان کشورهایی که در مخالفت با چین با آمریکایی‌ها همراه می‌شوند، فعال شود.
با این وجود، موضوعاتی همچون تلاش شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، برای نشان دادن رهبری مسئولیت‌پذیر، اعلام طرح کاهش انتشار گاز دی‌اکسید کربن تا قبل از سال ۲۰۳۰ از سوی بزرگترین کشور منبع آلودگی هوا در جهان و تعهد به سازمان جهانی بهداشت برای تولید واکسن احتمالی مقابله با ویروس کرونا برای منفعت عمومی جهانی، می‌توانند در تعارض با سیاست‌های دونالد ترامپ، بعنوان رییس‌جمهوری آینده آمریکا به شمار روند. این نکته قابل یادآوری است که طرح چین برای مقابله با کاهش انتشار گاز دی‌اکسید کربن، طرح متناقض با تصمیم دونالد ترامپ، برای خروج از توافق آب و هوایی پاریس به شمار می‌رود. روبکرد چین در قبال سازمان جهانی بهداشت نیز در تعارض با سیاست‌های دونالد ترامپ در قبال این نهاد جهانی است. دونالد ترامپ، در ماه ژوییه ۲۰۲۰، بطور رسمی خبر خروج آمریکا از سازمان جهانی بهداشت را بدلیل ناکارآمدی سازمان ملل متحد در مقابله با ویروس کرونا و پیروی از چین اعلام کرد.
مشاجرات میان ترامپ و بایدن بر سر کروناویروس
دونالد ترامپ و جو بایدن یکبار دیگر، روز پنجشنبه ۲۹ اکتبر، در بارۀ شیوع ویروس کرونا دورادور به زورآزمائی با یکدیگر پرداختند. اگر دونالد ترامپ از روز گذشته در پی انتشار ارقام برای اقتصاد آمریکا، کوشش می‌کند کارزار خود را بر توانائی‌های خویش در بحرکت انداختن چرخ‌های اقتصاد متمرکز سازد، رقیب او جو بایدن که کاستی‌های وی را در مدیریت بحران بهداشتی ناشی از شیوع ویروس کرونا بخوبی دریافته، همۀ تیرهای خود را به این سو می‌اندازد.
ابتلای ۹۱۰۰۰ هزار تن دیگر تنها در روز گذشته، پنجشنبه ۲۹ اکتبر، به کوویدـ۱۹، فرصتی طلائی در اختیار جو بایدن گذاشت تا برای انتقادات تند خود در ناتوانی دولت ترامپ در مقابله با این ویروس شاهد و نمونۀ غیرقابل انکار دیگری داشته باشد.
دونالد ترامپ روز پنجشنبه در گردهمائی انتخاباتی خود در فلوریدا، یکی از مهمترین ایالت‌های سرنوشت ساز، در برابر هزاران تن از هواخواهان خود که بدون ماسک گرد آمده بودند، با اشاره به انتقادات رقیب خود در این زمینه به راحتی گفت اگر شما به این بیماری دچار شُدید، راه حل آن اینست که «حالتان بهتر شود»، همانطور این ویروس خود من را نیز مبتلا کرد.
جو بایدن که چند ساعت پس از او به فلوریدا رفت، در اجتماعی که بشکل «درایو این» برگزار شد و در آن طرفداران او در اتوموبیل‌های خود ماندند، یکبار دیگر رئیس جمهوری را بشدت مورد انتقاد قرار داد و او را مسئول «شیوع پر شتاب» ویروس دانست. وی دونالد ترامپ به اشاعۀ «نه تنها ویروس، بلکه اختلاف و شکاف» میان شهروندان متهم کرد و گفت «ما رئیس کشوری می‌خواهیم که برای «ایجاد وحدت و یکپارچگی ملت تلاش کند». او با اشاره به گردهمائی بدون ماسک هواخواهان ترامپ گفت «زدن ماسک و رعایت ملاحظات اجتماعی بیان «یک موضع سیاسی نیست، یک وظیفۀ میهنی است». او وعده داد که در صورت پیروزی «با رفتاری مسئولانه طرحی برای مدیریت همه گیری به اجرا گذارد و کشور را در بارۀ انجام تست‌های تشخیصی، ردیابی بیماران و استفاده از ماسک یکپارچه» کند.
شتاب کارزار انتخاباتی
دونالد ترامپ و جو بایدن، تنها چهار روز مانده به رای گیری سوم نوامبر، سفرهای خود به ایالت‌های کلیدی را شتاب بخشیده و هر یک تنها در روز جمعه از سه ایالت دیدار خواهند کرد.
دونالد ترامپ که در نظرسنجی‌ها حدود ۱۰ درصد از رقیب خود عقب افتاده است، روز جمعه به میشیگان، ویسکانسین و مینه سوتا سفر می‌کند. رقیب او، جو بایدن، نیز به ویسکانسین، مینه سوتا و آیوا می‌رود.
انتخابات آمریکا، رای اروپائیان
اگر اروپائیان می‌توانستند در انتخابات آمریکا شرکت کنند، دونالد ترامپ با شکستی بیسابقه روبرو می‌شد. بر اساس یک نظرسنجی موسسۀ «بِ. وِ.آ» در پنج کشور اروپائی، دونالد ترامپ در هیچیک از آنها بیش از ۱۵ درصد آراء موافق را بدست نخواهد آورد. او در آلمان تنها ۸ درصد آراء و در ایتالیا ۱۵ درصد رای شهروندان و در پنج کشور دیگر حمایتی میان این دو را بدست می‌آورد.
رقیب او، جو بایدن در کلیۀ پنج کشور مورد پرسش قرار گرفته ـ آلمان، اسپانیا، ایتالیا، بریتانیا و فرانسه ـ به پیروزی آشکاری دست می‌یابد. او بیشترین نظرات موافق را در آلمان با ۶۶ درصد و کمترین آنها را در ایتالیا با ۴۲ درصد کسب می‌کند.
اگر برخی اروپائیان در بارۀ گزینش نامزدها نظر ویژه‌ای ندارند، اما این انتخابات مورد توجۀ بسیاری از آنها هست. در آلمان ۸۵ درصد، در فرانسه ٧۳ درصد، در ایتالیا ۶۸ درصد شهروندان بگفتۀ خود این انتخابات را دنبال می‌کنند.
در فرانسه ۸۰ درصد شهروندان تصویر مثبتی از دونالد ترامپ ندارند. او هر چند بیشترین میزان محبوبیت را در میان هواخواهان حزب راست افراطی این کشور ـ همایش ملی ـ دارد، اما این محبوبیت حتی در میان آنان از ۲۵ درصد تجاوز نمی‌کند. در همان حال، نظر ۹٧ درصد طرفداران حزب در قدرت در فرانسه ـ جمهوری در حرکت ـ نسبت به رئیس جمهوری آمریکا منفی است.
حملۀ تروریستی نیس و نامزدهای انتخابات آمریکا
هر دو نامزد دموکرات و جمهوری خواه انتخابات آمریکا حملۀ روز پنجشنبه ۲۹ اکتبر در کلیسای «نُتردام دُ اَسومپسیون» در نیس را محکوم کرده و همبستگی خود را با ملت و دولت فرانسه اعلام داشتند. دونالد ترامپ در پیامی که در حساب توئیتر خود منتشر کرد، نوشت: «از صمیم قلب در کنار فرانسویان هستم. آمریکا در این مبارزه در کنار قدیمی‌ترین متحد خود قرار دارد». رئیس جمهوری آمریکا افزود: «حملات تروریستی اسلامگرایان افراطی باید فوراً متوقف گردد. هیچ کشوری، فرانسه یا هر دولت دیگری آنها را تحمل نخواهد کرد».
جو بایدن، نامزد دموکرات نیز در حساب توئیتر خود نوشت که وی و همسرش جیل «پس از حملۀ دهشتناک نیس که انسان‌های بیگناه را در یک محل مذهبی هدف گرفت، برای فرانسویان دعا» می‌کنند. او وعده داد که «دولت بایدن ـ هریس برای پیشگیری از کلیۀ اشکال خشونت افراطی، با متحدان و شرکای سیاسی خود همکاری می‌کند».
رادیو بین المللی فرانسه
