در چهارمین جلسه "دادگاه بین‌المللی مردمی آبان" که برای رسیدگی به اعتراضات سراسری آبان ماه ۱۳۹۸ در لندن تشکیل شده، یک استاد حقوق بین‌الملل گفت ادله و شواهدی که بررسی کرده، نشان می‌دهد در اعتراضات دو سال پیش "جنایت علیه بشریت" صورت گرفته است. یک شاهد دیگر هم که خودش تیر خورده درباره دلیل "عصبانیت بسیجیان و نیروهای امنیتی" در شهریار توضیح داد.
رابرت هاینش، استاد حقوق دانشگاه لایدن در هلند که با دیوان کیفری بین‌المللی همکاری داشته، در پاسخ به سوالی درباره اینکه شواهد مورد بررسی او از کجا به دست آمده، گفت روایت هر دو طرف ماجرا و همه اظهارات موجود از طرف مقام‌ها و شاهدان وقایع را مطالعه کرده و بر اساس آنها به این نتیجه رسیده است.
در روزهای گذشته شمار زیادی از بازماندگان خانواده‌ها از ایران، از جمله شاهدی که خود را 'افسر نیروی انتظامی' خواند و یکی دیگر که گفت 'معتمد امام جمعه یک شهر' است، علیه حکومت ایران شهادت دادند.
رابرت هاینش که با ویدئو در جلسه حضور داشت، در پاسخ به سوال یکی از وکلا درباره اینکه آیا شواهد او نشان می‌دهد تعدادی بیش از عدد اعلام شده ۳۰۴ نفر کشته باشند یا نه، گفت به شواهد دیگری دست نیافته، هرچند ممکن است کشته‌شدگان بیشتر باشد.
آقای هاینش تاکید کرده که بر اساس ماده هفت اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی برای تعریف جنایت علیه بشریت، تعداد کشته‌شدگان "ملاک تعیین یک اقدام به عنوان جنایت علیه بشریت نیست" بلکه "قلمرو و محدوده و نظام‌مند و سیستماتیک بودن" از دیگر عوامل تشخیص این جرم است و به گفته این کارشناس حقوق بین‌الملل در سرکوب اعتراضات آبان این جرم در "سراسر ایران اتفاق افتاده و سازمان‌یافته" بوده است.
دادگاه 'مردمی' آبان چیست؟
این دادگاه که از چهارشنبه دهم نوامبر در لندن آغاز شده، در مدت پنج روز بررسی می‌کند آیا در سرکوب اعتراض‌های آبان ۹۸ حکومت ایران "مرتکب جرایم بین‌المللی" شده است یا نه. حتی اگر دادگاه "نمادین" حکم بدهد که حکومت ایران مرتکب جنایت علیه بشریت شده، ضمانت اجرایی برای بازداشت متهمان وجود ندارد؛ اما برگزارکنندگان معتقد هستند که حکم "نمادین" و ثبت شهادت شاهدان می‌تواند در آینده مورد استناد قرار بگیرد و زمینه را برای برگزاری محاکمه عادلانه فراهم کند.
شش حقوقدان "مستقل بین‌المللی" در دادگاهی که به صورت "مردمی" برگزار شده، اظهارات حضوری ۴۵ شاهد و ۱۲۰ شهادتنامه کتبی را بررسی می‌کنند.
همه شاهدان در دادگاه باید قسم بخورند که "همه حقیقت را بگویند و جز حقیقت نگویند."
شمار زیادی از شاهدان با نام و مشخصات در دادگاه شهادت دادند اما برخی دیگر، مخصوصا افراد نزدیک به حکومت که از ایران شهادت می‌دادند، صورت خود را پوشانده بودند و صدایشان بازخوانی می‌شد.
بررسی حقوقی آنچه در جریان اعتراض‌های آبان ۹۸ رخ داد، با عنوان «دادگاه بین‌المللی مردمی آبان» توسط سه سازمان «عدالت برای ایران»، «حقوق بشر ایران» و «با هم علیه اعدام» در لندن تا یکشنبه ۱۴ نوامبر، ۲۳ آبان ادامه دارد.
در روزهای قبل چه گذشت؟
روز اول دادگاه: 'دادگاه بین‌المللی مردمی آبان'؛ شاهد ۱۸۵، از 'معتمدان امام جمعه یک شهر' شهادت داد
روز دوم دادگاه: 'چون دستور تیر ندادم به پنج سال زندان محکوم شدم'
روز سوم دادگاه: 'از خلافکاران برای به اغتشاش کشیدن اعتراض‌ها استفاده شد'
سهیل عبدی، شاهد شماره ۱۷۳ به عنوان دومین شاهد امروز درباره شکل‌گیری تظاهرات در شهر شهریار در حاشیه جنوبی تهران توضیح داد. شهریار یکی از نقاطی بود که بیشترین تعداد کشته‌ها در آنجا ثبت شده است.
آقای عبدی گفت که در روز ۲۵ آبان که متوجه شد بنزین سه برابر شده، مثل بقیه معترضان به خیابان آمده تا به گرانی اعتراض کند و دولت قیمت را برگرداند: "من به عنوان یک شهروند معترض بودم چون قیمت بنزین در همه کالاها اثر می‌گذارد. تصمیم گرفتیم ماشین را خاموش کنیم و در خیابان بمانیم و کاملا تظاهرات مسالمت‌آمیز بود. اما حکومت به ما گفت اغتشاشگر. ما اگر قصد اغتشاش داشتیم سنگ یا چوب یا اسلحه دستمان می‌گرفتیم. اما من عکس‌هایی برای شما دارم که می‌فرستم که ببینید دو سه هزار نفر که در عکس مشخصند یک چوب یا سنگ دستشان نیست."
او درباره مجسمه انگشتر آیت‌الله روح‌الله خمینی، در میدان شهریار توضیح داد و گفت "مردم به خاطر خشمی که از آقای خمینی دارند و او را دوست ندارند" مجسمه را آتش زدند: "برای بسیجیان این حرکت خیلی گران تمام شد و گارد گرفتند و به مردم حمله کردند."
آقای عبدی گفت که متوجه شد بسیجیان و نیروهای امنیتی شروع به آرایش نیروها کردند و "فقط به خاطر آتش زدن انگشتر" شروع به حمله به مردم کردند.
این شاهد می‌گوید قبل از آبان در هیچ تظاهرات و اعتراضی شرکت نکرده بوده است.
شاهد شماره ۱۷۳ گفت "یک مامور که با کلاش شلیک می‌کرد، به سینه یک معترض شلیک کرد که باعث خشم بیشتر مردم شد". آقای عبدی گفت همان مامور لحظاتی بعد به پای او شلیک کرد و فرار کرد و رفت.
یکی از فیلم‌هایی که او در اختیار "دادگاه مردمی" قرار داده، نشان می‌دهد که یک فرد مسلح به سوی معترضان تیراندازی می‌کند. شاهد شماره ۱۷۳ گفت "مرد با کاپیشن آبی که تیر خورده بود، جزو ناپدیدشدگان است و اثری از او پیدا نیست."
شاهد شماره ۲۰۸: در گواهی مرگ برادرم نوشتند برخورد شئ تیز
در ادامه، شاهد شماره ۲۰۸ با چهره پوشیده درباره کشته شدن برادرش شهادت داد. او که نام و چهره‌اش مشخص نیست، به حقوقدانان "دادگاه مردمی" گفت خانواده‌اش از این طریق متوجه گلوله خوردن برادرش شده‌اند که یک نفر گوشی تلفن او را بعد از مدت‌ها بی‌خبری جواب داده و گفته این فرد گلوله خورده است.
شاهد شماره ۲۰۸ گفت که خانواده به چند بیمارستان مراجعه می‌کنند و پسرشان را پیدا نمی‌کنند. تا اینکه در بیمارستان یک آمبولانس برادرش را به بیمارستان می‌برد و خانواده متوجه او می‌شوند.
او گفته تا سه روز جسد برادرش را از سردخانه تحویل ندادند. این شاهد می‌گوید برای تحویل جنازه از آنها درخواست "۲۰۰ هزار تومان پول" کرده بودند که به یک حساب واریز شود.
شاهد شماره ۲۰۸ گفت تا زمان تحویل جسد ماموران امنیتی "برای آنها مزاحمت ایجاد می‌کردند و می‌خواستند به اصرار و مقابل دوربین، خانواده او را شهید حکومت اعلام کنیم."
او گفته پس از دو سال پیگیری پرونده به آنها اجازه گرفتن وکیل نداده‌اند و گفته‌اند خودشان وکیل می‌گیرند.
در گواهی مرگ به گفته شاهد ۲۰۸ به جای گلوله نوشته‌اند "برخورد شئ تیز".
دادگاه ادامه دارد و این خبر تکمیل می‌شود.....
بی بی سی فارسی
