«دلار» در مرز ۱۹۰۰ تومان
«سکه» اوج گرفت
بازار سكه هم ديروز به پيشروي خود ادامه داد و توانست از مرز رواني ۷۰۰هزار تومان عبور كند. مشتريان و فعالان بازار سكه ديروز صبح وقتي به بازار آمدند با افت ارزش اونس در بازارهاي جهاني مواجه شدند اما نزول تقريبا ۳۰ دلاري هم در شرايطي كه بازار ناآرام بود و دلار سركش‌تر از هميشه به پيش مي‌رفت نمي‌توانست مانع از رشد قيمت سكه شود هر چند كه احتمال تداوم افت ارزش جهاني باعث شد معامله‌گران هيجان زده نشوند و جانب احتياط را نگه دارند.
شرق: ديروز بازار ارز و چهارراه استانبول شوك جديدي را تجربه كرد و اتفاقي كه همه در انتظارش بودند رخ داد. به اين ترتيب در سومين روز تابستاني سال ۹۱ همان‌طور كه پيش‌بيني مي‌شد دلار كه جاي پاي خود را در كانال هزار‌و ۸۰۰تومان محكم كرده بود باز هم در مدار جديد پيشروي كرد و به هزار و 899 تومان هم رسيد. با اين شرايط عجيب نيست كه در همين 9روزهاي پيش رو صرافي‌هاي چهارراه استانبول باز هم روي تابلوي قيمت خود در مقابل دلار رقم هزار و ۹۰۰ را بنويسند. جالب اينكه به گفته صراف‌ها، با بالا رفتن قيمت‌ها ميزان عرضه نه تنها رشد نمي‌كند بلكه به اميد رشد بيشتر نرخ‌ها، حتي آنهايي كه آستين‌ها را براي فروش بالا زده بودند به صرافت مي‌افتند كه منتظر فرصت‌هاي بهتر بمانند و به عبارت ديگر دست نگه دارند. با اين اوصاف و با كاهش حجم عرضه و سنگين شدن كفه به نفع تقاضا احتمال بالا رفتن بيشتر مي‌شود البته در بازاري كه رويه قيمت‌ها بيشتر از اينكه به روند عرضه و تقاضا بستگي داشته باشد به سياست‌های متولي وابسته است، احتمال هر تغيير خارج از قاعده‌اي وجود دارد. همين احتمالات هم نه تنها مشتريان و آماتورها بلكه حرفه‌اي‌ها را هم سردرگم كرده است. در همين فضاي مه‌آلود كه اكثر بازيگران بازار دورتر از چند قدمي‌شان را نمي‌بينند ارزش ديگر ارزهاي رايج بازار يعني يورو و پوند هم رو به صعود داشت. در سومين روز تيرماه، هر يورو واحد پول سرگردان اروپايي در مقابل دو‌هزار و 370 تومان فروش مي‌رفت و هر پوند انگليس هم دو‌هزار و 940 تومان قيمت خورد.
سكه هم اوج گرفت
بازار سكه هم ديروز به پيشروي خود ادامه داد و توانست از مرز رواني ۷۰۰هزار تومان عبور كند. مشتريان و فعالان بازار سكه ديروز صبح وقتي به بازار آمدند با افت ارزش اونس در بازارهاي جهاني مواجه شدند اما نزول تقريبا ۳۰ دلاري هم در شرايطي كه بازار ناآرام بود و دلار سركش‌تر از هميشه به پيش مي‌رفت نمي‌توانست مانع از رشد قيمت سكه شود هر چند كه احتمال تداوم افت ارزش جهاني باعث شد معامله‌گران هيجان زده نشوند و جانب احتياط را نگه دارند. البته همين احتياط هم سكه را ۷۰۰هزارتومان كرد و منتظر موج بعدي ماند. در اولين روز كاري هفته هر سكه بهار آزادي طرح قديم 700هزار تومان فروش مي‌رفت و هر قطعه از نوع جديد آن 696 هزار تومان قيمت خورد. ارزش نيم‌سكه هم در همين روز به 347 هزار تومان رسيد.
سياست‌هايي كه به در بسته خورد
اتفاقات ديروز به‌خصوص در چهارراه استانبول نشان داد كه تمام رشته‌هاي بانك مركزي از پارسال تا امسال براي مهار قيمت دست‌كم در بازار ارز پنبه شده و قيمت ارز نه تنها تك‌نرخي نشده بلكه حتي از صرافت رشد هم نيفتاده است و در هر فرصتي دوباره قد مي‌كشد. در بازار سكه هم به گفته كارشناسان و حرفه‌اي‌ها، اگر بخت با بانك مركزي يار نبود و قيمت جهاني طلا با سر زمين نمي‌خورد نه سياست پيش‌فروش و نه استفاده از ابزارهاي جايگزين در هنگام تحويل سكه نمي‌توانست فتيله قيمت را پايين بكشد. به اين ترتيب در حالي كه «محمود بهمني» رييس كل بانك مركزي معتقد است سياست‌هايش در هر دو بازار ارز و سكه نتيجه داده است. منتقدان اين اظهارات را مانور بانك مركزي مي‌دانند. به عبارت ديگر با وجود دفاع تمام‌قد رييس‌كل بانك مركزي از سياست‌هايش، بسياري از كارشناسان و اهالي بازار بر اين باورند كه بانك مركزي در ماه‌هاي اخير خوش‌شانس بوده كه سير حوادث در بازارهاي جهاني آن‌طور پيش رفته كه قيمت‌ها در مدار نزول حركت كنند چون در غير اين صورت شوك‌ها و اخباري كه از بيرون به بازار مخابره مي‌شد به راحتي مي‌توانست ركوردهاي قيمتي جديدي را بشكند يا اينكه از افت نرخ به مرزهاي فعلي هم جلوگيري كند. اما از بخت خوش بانك مركزي سياست‌هاي مهار قيمتي اين بانك با افت قيمت‌هاي جهاني همزمان شد و به كمك همين همزماني قيمت‌ها درست در اوج مهار شد.
سياست‌هاي غلط
«محمد خوش‌چهره» كارشناس اقتصادي و از منتقدان سياست‌هاي بانك مركزي در همين خصوص معتقد است: به طور كلي اين سياست براي كنترل بازار طلا غلط بوده است.
به گفته او اگر ادعاي مديران اقتصادي كشور يا بانك مركزي اين بوده كه با فروش ذخاير ارزي و طلا نقدينگي را جمع‌آوري كرده‌ايم، مي‌توان سكوت كرد ولي در صورتي كه اين نقدينگي پس از جمع‌آوري بلافاصله براي بخش‌هاي توليدي اختصاص مي‌يافت اقدام نادرست بانك مركزي مناسب ارزيابي مي‌شد.
استاد دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران، ادامه داد: اين سياست‌ها به جاي كاهش فقر و افزايش اشتغال و درآمد، منجر به افزايش سوداگري، رشد فقر و ايجاد شكاف طبقاتي خواهد شد. او با اشاره به اينكه همه مشكلات بخش ارزي مربوط به تحريم نمي‌شود، تاكيد كرد: همه اين مسايل دليل و عذر براي كوتاهي دولت‌ها و مجالس نمي‌شود و درست است كه چنين شيطنت‌هايي داشته‌ايم اما برخي مشكلات به محدودنگري و عدم جامع‌نگري و خوشبيني‌هاي بيش از حد مربوط مي‌شود.
تبعات افزايش نرخ ارز
خوش‌چهره گفت: قطعا در اقتصاد شرايط تعادل تغيير مي‌كند اما به چه بهايي و در چه شرايطي؟ زماني نرخ ارز 900تومان بود و در حال حاضر نرخ ارز در بازار آزاد با دو برابر افزايش به 1800 تومان رسيده است، يعني از نقطه تعادلي 900 تومان به 1800 تومان رسيده‌ايم. وي افزود: در نقطه تعادلي جديد قدرت خريد دلار 50درصد كاهش يافته و به عنوان مثال يك فرد كه با يك‌ميليون تومان بيش از هزار دلار مي‌توانست ارز خريداري كند، با افزايش دو برابري آن، 500 دلار قدرت خريد دلار دارد. اين كارشناس اقتصادي با اشاره به التهاب و نوسانات موجود در بازار ارز گفت: اگرچه ارز تك‌نرخي بهتر از شرايط فعلي است اما اينكه در نرخ 1800 تومان، قيمت دلار يكسان‌سازي شود واجد ارزش نيست. خوش‌چهره تصريح كرد: البته ممكن است براي به تعادل رساندن و تك‌نرخي كردن ارز، بانك مركزي نرخ را تا 1500 تومان افزايش دهد كه اين افزايش نسبت به قبل از تحولات قيمتي در بازار ارز حدود 70درصد خواهد بود كه اين اقدام به معناي تضعيف پول ملي در قبال اقتدار بخشيدن به پول كشوري است كه با ايران در تخاصم است. وي با بيان اينكه نقطه مطلوب تك‌نرخي شدن ارز با قيمت تعادلي مناسب است، گفت: اگر براي ايجاد تعادل نرخ دلار به شدت افزايش يابد مصداق اين جمله است كه به مرگ گرفتند كه به تب راضي شويم؛ تك‌نرخي زماني مبناي قضاوت قرار مي‌گيرد كه در چه سطحي تعيين شود. نماينده مجلس هفتم خاطرنشان كرد: قطعا مديريت پولي بانك مركزي اين خطا را با ساده‌انديشي به گونه‌اي ايجاد و در نقطه‌اي تثبيت كرده و آن را يك دستاورد تلقي مي‌كند.
گام اول يكسان‌سازي
خوش‌چهره با بيان اينكه گام اول يكسان‌سازي نرخ ارز بازگشت قيمت‌ها به قيمت‌هاي سابق است، افزود: در حال حاضر هرچه نرخ دلار افزايش يابد، به زيان توليد ملي است چون هزينه واردات مواد اوليه و ماشين‌آلات افزايش مي‌يابد و نرخ ارزي كه اولويت آن حمايت از توليد ملي باشد، بايد مبنا قرار گيرد. وي تاكيد كرد: سياست‌هاي پولي، مالي و ارزي زماني قابل تاييد است كه موجب شتاب‌بخشيدن به توليد و رفع موانع آن باشد كه عملكرد فعلي نشان مي‌دهد كه در اين راستا نبوده است؛ البته قبل از اينكه اين سياست‌ها اجرايي شود، از سوي اقتصاددانان هشدار داده شده بود و متاسفانه پيش‌بيني از عواقب اجراي اين سياست‌ها محقق شد.
بخت با بانك مركزي يار بود
حميدرضا كاهدي از كارشناسان بازار سكه و ارز هم معتقد است: سياست‌هاي بانك مركزي در كنترل بازار سكه و ارز تا حدودي تاثير‌گذار بوده اما خروج از اين شرايط فقط به واسطه سياست‌هاي بانك مركزي نبود و كاهش قيمت‌هاي جهاني به سياست‌هاي بانك مركزي لطف كرده تا بتواند تا حدودي قيمت‌هاي فضايي در كشور را به كنترل درآورد. او با تاكيد براينكه به دليل ريسك بالاي بازار سكه و شرايط نامطلوب اقتصادي اين امر باعث شده است كه طلا و سكه تا حدودي از چشم سرمايه‌داران بيفتد گفت: اين البته فقط مختص به بازار داخل نبوده و در جهان، سرمايه‌گذاري به سمت بازارهاي طلا كاهش يافته است. اين كارشناس، تاثير سياست‌هاي بانك مركزي در بازار طلا، سكه و ارز را كوتاه‌مدت مي‌داند و بر اين باور است كه اگر مسوولان به دنبال ثبات اقتصادي و خروج از اين شرايط هستند بايد تدابيري اتخاذ كنند كه در بلندمدت به نفع اقتصاد كشور باشد. او حركت نقدينگي به سمت توليد و حمايت از بخش‌هاي مولد كشور را يكي از اين راه‌ها دانست و گفت: در صورتي كه اين بخش‌ها تقويت شود و تسهيلات با نرخ سود پايين‌تر در اختيار فعالان بخش توليد و صنعت قرار گيرد اين موضوع مي‌تواند در پويايي اقتصاد بسيار اثر‌گذار باشد و اثرات مطلوبي را برجاي بگذارد. كاهدي بر اين باور است كه در حال حاضر سياست‌هايي كه اعمال مي‌شود فقط در كوتاه‌مدت مي‌تواند تورم و نقدينگي را در جامعه مهار كند و در بلندمدت چيزي را عايد اقتصاد كشور نخواهد كرد.
آخرین قیمت ارز در بازار ایران (تومان)
نوع ارز خرید فروش
دلار آمريکا 1,910 1,918
دلار کانادا 1,915 1,930
يورو 2,400 2,425
پوند انگلستان 2,975 2,990
آخرین قیمت سکه در بازار ایران (تومان)
نوع سکه قیمت
تمام سکه طرح قدیم 711,000
تمام سکه طرح جدید 707,000
نیم سکه 353,000
ربع سکه 184,000
توسعه توسط: انتخاب
