حمله به آرامکو و عدم واکنش ترامپ، جمهوری اسلامی را جسورتر کرده است
توماس فریدمن
نیویورک تایمز، توماس فریدمن : در روزهای گذشته رهبران حزب جمهوری خواه از خیانت دونالد ترامپ به کردهای سوریه ابراز ناراحتی کرده اند. بدون تردید عقب نشینی سربازان آمریکایی از سوریه به تشدید بی ثباتی در خاورمیانه منجر خواهد شد. علاوه براین، نیروهای آمریکایی تاکنون مانعی بر سر تلاش های ایران برای ساخت یک پل زمینی از تهران تا مدیترانه ایجاد کرده بودند. بدین ترتیب خروج آن ها فرصتی در اختیار ایران قرار می دهد که حضور نظامی خود در داخل خاک سوریه به ویژه در نزدیکی مرزهای اسرائیل را تقویت کند.
ماه گذشته نیروی هوایی ایران یکی از مهم ترین تاسیسات فرآوری نفت عربستان را با پهپاد و موشک های کروز هدف قرار داد. پهپادها و موشک های ایران در ارتفاع پایینی پرواز می کردند و به همین خاطر رادارهای سعودی یا آمریکایی موفق به شناسایی آن ها نشدند. البته در ابتدا نیروهای شبه نظامی حوثی در یمن مسئولیت این حملات را بر عهده گرفته بودند. اما نهادهای اطلاعاتی غربی با توجه به سطح پیچیدگی این عملیات انگشت اتهام را به سمت ایران نشانه گرفتند. تعدادی از استراتژیست های اسرائیلی این حمله را با حمله ژاپن به بندر پرل هاربر آمریکا در جنگ جهانی دوم مقایسه کرده اند. شاید این مقایسه اغراق آمیز به نظر برسد. اما در هر صورت این حملات محاسبات رهبران عربی و اسرائیل در مورد خطرات ایران را تغییر دادند.
همه کشورهای منطقه در حال ارزیابی مجدد استراتژی امنیتی خود هستند. آقای اوزی ایون، دانشمند هسته ای اسرائیل در مصاحبه با هآارتص گفت: «در مجموع بیست پهپاد و موشک کروز در این حمله استفاده شده بودند. قطعات کشف شده در محل حمله نشان می دهند که ایرانی ها در حال ساخت پهپادهای بسیار پیشرفته ای هستند. آن ها در این حوزه از ما عقب تر نیستند. در این بمباران متمرکز هفده نقطه به طور مستقیم هدف قرار گرفتند. بدین ترتیب ۸۵ درصد موشک ها و پهپادهای ایران با موفقیت به اهداف مشخص شده اصابت کردند.
تصاویر ماهواره ای منتشر شده بعد از حملات نشان دهنده سطح دقت فناوری استفاده شده هستند. هر کدام از تانکرهای گازی کروی در این تصاویر هدف قرار گرفته بودند. ایرانی ها و گروه های نیابتی آن ها نشان داده اند که می توانند از فواصل چند صد کیلومتری نقاط استراتژیک را با دقت بالا هدف قرار دهند. اسرائیل باید این واقعیت را بپذیرد که در مقابل چنین حملاتی آسیب پذیر خواهد بود.» آقای ایون معتقد است که اسرائیل باید عملیات و فعالیت های راکتور هسته ای دیمونا را متوقف کند. وقایع اخیر نشان داده اند که این مرکز در مقابل حملات احتمالی ایران آسیب پذیر خواهد بود. اجازه دهید نگاهی به واکنش اعراب نیز داشته باشیم.
این حملات از دو لحاظ سعودی ها و همچنین اماراتی ها را شوکه کردند. اول، قابلیت های نظامی ایران را به خوبی نشان دادند. دوم، آنها به این نتیجه رسیدند که برای تامین امنیت خود نمی توانند به دونالد ترامپ اتکا کنند. رئیس جمهور آمریکا با وجود فشارهای ریاض تمایلی برای استفاده از گزینه نظامی نشان نداده است. در واقع او در هفته های گذشته بیشتر به دنبال راهکاری برای از سرگیری گفت و گوها و دیدار با حسن روحانی، رئیس جمهور ایران بود. آقای ترامپ این پیام را به کشورهای عربی خلیج ارسال کرد که آمریکا فقط در زمان فروش سلاح در دسترس خواهد بود و آن ها باید به تنهایی از منافع خود دفاع کنند. اماراتی ها و سعودی ها فهمیدند که باید استراتژی خود را تغییر دهند. آن ها نیز در روزهای گذشته در حال تلاش برای گفت و گو با رهبران ایران بوده اند.
ریاض و ابوظبی ظاهرا قصد دارند که روابط خود با یکی از متحدان ایران در خلیج فارس یعنی قطر را نیز بهبود دهند. زمان آن فرا رسیده است که همه همسایگان در خلیج فارس اختلافات خود را از طریق دیپلماسی حل و فصل کنند. وقایع اخیر باعث ایجاد شکاف در ائتلاف ضد ایرانی بین آمریکا، کشورهای عربی سنی و اسرائیل شده اند. اسرائیل اکنون احساس می کند که باید به تنهایی با تهدیدات ایران و گروه های نیابتی اش در لبنان، سوریه و عراق مقابله کند. آقای ترامپ بعد از حملات علیه تاسیسات نفتی سعودی ها گفت که آمریکا باید از درگیری نظامی با ایران پرهیز کند. ظاهرا رئیس جمهور آمریکا هنوز تمایل دارد که کمپین فشار حداکثری خود علیه تهران را ادامه دهد.
او درخواست های مقامات ایرانی برای برداشتن تحریم های اقتصادی را رد کرده است. اما ترامپ به طور غیر مستقیم این پیام را به اسرائیل و متحدان عربی خود منتقل کرده است که از تقابل نظامی یا سیاست تغییر رژیم حمایت نمی کند. نتانیاهو ظاهرا بیش از حد به ترامپ اعتماد کرده بود. کشورهای عربی خلیج فارس می توانند راهی برای کاهش تنش با ایران پیدا کنند. اما اسرائیل با چالش بزرگی روبرو شده است.
تهران در حال تلاش برای احاطه کردن اسرائیل با گروه های شبه نظامی همچون حزب الله است. نیروی سپاه پاسداران در سال های اخیر تلاش کرده بود که تجهیزات ساخت موشک های هدایت شونده را در اختیار نیروهای تحت حمایت خود قرار دهد. این فناوری می تواند راکت های معمولی حزب الله را به موشک های دقیق تبدیل کنند. حزب الله از این طریق می تواند تمام نقاط استراتژیک و زیرساخت های اسرائیل از جمله بنادر، فرودگاه ها، نیروگاه های برق، راکتورهای هسته ای و شرکت های کامپیوتری را هدف قرار دهد. اما اسرائیل نیز در مورد هر گونه حمله احتمالی به ایران و حزب الله هشدار داده است.
مقامات امنیتی اسرائیل می گویند که تمام محله های بیروت و مراکز تولید سلاح حزب الله را به طور کامل نابود خواهند کرد. ارتش اسرائیل می تواند همچون جنگ سی روزه سال ۲۰۰۶ ضربه مهلکی به اقتصاد لبنان وارد کند. اسرائیل همچنین هشدار داده است که تهران از اقدامات تلافی جویانه اسرائیل مصون نخواهند ماند. اسرائیل می تواند از طریق موشک های دور برد یا زیر دریایی های خود تمام نقاط داخل ایران را هدف قرار دهد. شاید در شرایط کنونی خاورمیانه آرام به نظر برسد. اما این باور توهمی بیش نیست. همه بازیگران منطقه ای در حال ارزیابی موقعیت خود هستند. وقایع اخیر ایرانی ها را جسورتر کرده است. اعراب به شدت نگران هستند. ایران و اسرائیل نیز فاصله زیادی تا درگیری مستقیم ندارند.
