اینستاگرام خاتمی تصویر دیدار شاهزاده چارلز با او در سال ۸۲ را منتشر کرده است
در دوره «محمد خاتمی»، اصلاح طلبان جریان مقابل خود یعنی اصول‌گرایان یا محافظه‌کاران را انگلیسی می‌خواندند و در مقابل خود اصلاح‌طلبان آمریکایی خوانده می‌شدند. اینک اما ماجرا برعکس شده و برخی اصول‌گرایان ملکه «الیزابت دوم» که هفدهم شهریور ۱۴۰۱ درگذشت را «مادر اصلاح‌طلبان» می‌نامند.
جمهوری اسلامی هنوز پیامی درباره درگذشت ملکه بریتانیا منتشر نکرده و صدا و سیما و رسانه‌های اصول‌گرا به ملکه الیزابت حمله کرده‌اند. مطالبی که آنان درباره حمله به ملکه مطرح کرده‌اند اما، بیشتر مربوط به عملکرد دولت بریتانیا در دوره سلطنت او بوده نه اقدامات یا ویژگی‌های شخصیش.
در این میان چند رسانه نیز به رسوایی اخلاقی شاهزاده «اندرو»، دومین پسر ملکه الیزابت پرداخته‌اند. هزینه شش میلیون پوندی مراسم عزاداری سلطنتی نیز در مطالب همه این رسانه‌ها تکرار شده است.
***
حمله به عراقچی با ۹ سال تاخیر به دلیل تبریک تولد نوه ولیعهد
مقامات جمهوری اسلامی حتی در سطح سخنگوی وزارت خارجه، درگذشت ملکه بریتانیا را تسلیت نگفته‌اند. آخرین واکنش یک مقام ارشد جمهوری اسلامی ایران به تحولات در میان اعضای خانواده سلطنتی بریتانیا تبریک تولد نوه ملکه الیزابت دوم بوده است، آن هم در پاسخ به سوال و به گونه‌ای ناخواسته.
سال ،۱۳۹۲ خبرنگار فرانسوی در جلسه هفتگی مطبوعاتی عباس عراقچی، سخنگوی وقت وزارت خارجه پرسید که آیا تولد شاهزاده جورج، نوه شاهزاده چارلز ولیعهد انگلیس، می‌تواند بر ارتقای روابط دو کشور تأثیرگذار باشد؟
عباس عراقچی با لبخند تولد نوه ولیعهد را تبریک گفت و افزود که «ابعاد روابط ما و انگلستان بسیار پیچیده‌تر از این است که این قبیل مسائل به آن کمک کند.» طرح این سوال توسط خبرنگار خبرگزاری فرانسه اما شاید شیوه‌ای بود که عراقچی به صورت ناخواسته تولد نوه ولیعهد را تبریک بگوید.
این پیام تبریک اما، انتقاداتی فوری را از عراقچی به دنبال داشت. به خصوص اینکه این تبریک همزمان با شروع به کار دولت «حسن روحانی» بود و عراقچی به عنوان سخنگوی وزارت خارجه باقی مانده از دولت احمدی‌نژاد این تبریک را گفته بود.
مدتی بعد از عباس عراقچی پرسیده شد، «فکر نمی کنید تبریک شما در این سطح برای نتیجه ملکه انگلیس کار درستی نبوده است؟» عراقچی در پاسخ گفته بود: «من تعجب می‌کنم از اینکه شما چرا سعی دارید موضوع را تا این حد برجسته کنید. وقتی که سخنگو در معرض سوال قرار می‌گیرد باید یک سری مسائلی که مربوط به ادب و نزاکت دیپلماتیک است را رعایت کند. من به صورت فی‌البداهه تبریک نگفتم و در برابر سوالی که مطرح شد تبریک گفتم چون به هر حال هر تولدی تبریکی را برای پدر و مادر فرزند دارد. مهم این بود که سوال شد آیا این مسئله بر روابط ایران و انگلیس تاثیر دارد که ما قاطعانه پاسخ دادیم خیر.»
عباس عراقچی در مراسم تودیع خود نیز به «مرضیه افخم»، سخنگوی جدید وزارت خارجه، به شوخی گفت که «برای خانم افخم آرزوی موفقیت می‌کنم و اینکه تولد هیچ نوزادی را تبریک نگویند.» اینک نیز حتی اگر نظر وزارت خارجه ارسال پیام تسلیت بوده باشد، این وزارتخانه نگران اعتراضات چهره‌ها و رسانه‌های زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی است.
زیرنویس «ملکه مرد» در تلویزیون رسمی حکومت
از زیرنویس شبکه خبر تلویزیون ایران می‌شد واکنش‌های بعدی به مرگ ملکه بریتانیا را حدس زد. شبکه خبر صداوسیما در زیرنویسی نوشت که «الیزابت دوم، ملکه انگلیس مرد». خبرگزاری صدا و سیما نیز در گزارشی با عنوان «بی حامی شدن شاهزاده انگلیسی» نوشت: «با آنکه اتهامات جنسی فراوانی علیه شاهزاده اندرو، پسر مورد علاقه ملکه الیزابت دوم مطرح بود، اما مادرش تا پایان عمر از او حمایت کرد که با مرگ او، این حمایت به پایان رسید.»
خبرگزاری دولتی ایرنا نیز نوشت: «چارلز سوم، پسر ارشد الیزابت دوم در حالی بلافاصله پس از فوت ملکه بر مسند قدرت تکیه زده است که از یک سو اختلافات خانوادگی و از سوی دیگر فشار جنبش‌های ضد سلطنتی و همچنین خطر تجزیه انگلیس، آینده تاج‌وتخت او را تهدید می‌کند.»
خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اما نوشت که ملکه الیزابت دوم یکی از طراحان کودتای ۲۸ مرداد و برانداختن دولت دکتر «مصدق» و بازگرداندن «محمدرضا شاه» بود. این خبرگزاری مطلب دیگری را با عنوان «مرگ ملکه انگلیس؛ آیا میراث رسوایی‌های خاندان سلطنتی ادامه می‌یابد؟» منتشر کرد.
خبرگزاری فارس دیگر رسانه وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز نوشت که ملکه سابق انگلیس «علاوه بر صدها میلیون دلار ثروت شخصی، ریختن خون صدها هزار نفر از مردم جهان را به‌عنوان میراث خود برجای گذاشته است.»
این خبرگزاری علاوه بر کودتای ۲۸ مرداد، انهدام هواپیمای مسافربری ایران توسط آمریکا را جزو اقدامات ملکه بریتانیا دانست و نوشت که دولت «مارگارت تاچر» نخست‌وزیر سابق انگلیس «بلافاصله از این جنایت آمریکا حمایت کرده و حتی در پنهان‌کاری آن نیز همکاری داشت.»
کیهان و رسانه های اصول‌گرا نگران هزینه مراسم خاکسپاری ملکه
مطالب روزنامه های اصول‌گرای چاپ تهران درباره فوت ملکه الیزابت از یک مدل پیروی می‌کند و در مواردی تقریبا شبیه به هم است. برشمردن اقدامات بریتانیا علیه کشورهای مختلف از جمله ایران و اشاره به ثروت خاندان سلطنتی و هزینه مراسم سوگواری ملکه.
روزنامه کیهان در مطلب خود با عنوان «شش میلیارد پوند هزینه مراسم تدفین ملکه در اوج بحران اقتصادی انگلیس» نوشت: «ملکه الیزابت در سن ۹۶ سالگی مرد، در حالی که ثروتمندترین ملکه جهان بود و حالا هزینه شش میلیاردی مراسم خاکسپاری او، آن‌هم در زمانی که تورم در انگلیس زندگی مردم را تحت‌الشعاع قرار داده، توجهات زیادی را به خود جلب کرده است.»
روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران، در سرمقاله خود با عنوان «پایان یک قرن تباهی» نوشت: «الیزابت پس از قریب به یک قرن تباهی به پایان عمر خود رسید، اما استعمار انگلیس را او پایه‌گذاری نکرده بود که با مرگش پایان یابد. مرگ الیزابت دوم، تنها بهانه‌ای است که ظلم بزرگی را که از باکینگهام و ساختمان ۱۰ خیابان داونینگ لندن بر بشریت رفته بازخوانی کنیم و بر مظلومیت مستضعفان عالم افسوس خوریم.»
روزنامه وطن امروز که به تیترهای خود مشهور است، در تیتر یک خود مرگ ملکه بریتانیا را «مرگ ملکه مکاران» خواند. مطالب این روزنامه نیز مانند روزنامه‌های اصول‌گرا به جای پرداختن به خود ملکه به اقدامات بریتانیا در دوره سلطنت او از جمله حمایت از کودتای ۲۸ مرداد و حمایت از عراق در جنگ علیه ایران پرداخته است. این روزنامه همچنین نوشت که «الیزابت دوم بیشترین دیدارها و گفت‌وگوها را در چند سال اخیر با حکام دیکتاتور عرب داشت.»
روزنامه همشهری تیتر «مرگ الیزابت‌دوم؛ پایانی بر‌امپراتوری بریتانیا؟» را برای گزارش خبر فوت ملکه انتخاب کرد اما سرمقاله این روزنامه کنایه‌ای به اصلاح‌طلبان بود.
«عبدالله گنجی»، مدیر مسئول روزنامه همشهری در سرمقاله این روزنامه نوشت: «بعد از انقلاب اسلامی و خصوصا بعد از خرداد ۱۳۷۶ یکی از مدل‌های طراحی‌شده برای عبور از جمهوری اسلامی، مدل مشروطه‌خواهی بود که درمقابل مدل جمهوری‌خواهی امثال «عبدالکریم سروش» و «اکبر گنجی» قرار گرفت. مشروطه‌خواهان اصلاح‌طلب رسما اعلام کردند اگر ولایت فقیه را نمی‌خواهید، حذف کنید، بسان انگلستان تشریفاتی کنید و در این‌باره کتاب‌ها و مقالات نوشتند.»
او تاکید کرد: « آن‌چه در این میان تناقض است، بحث وراثت در آن مدل است که در بین روشنفکران ما از اهمیت منفی برخوردار نیست، اما در خود ایران به سایه وراثت نیز شلیک می‌شود.»
در ایران مدتی است درباره موروثی شدن ولایت مطلقه فقیه ابراز نگرانی می شود. به تازگی «میرحسین موسوی» سیاستمدار منتقد وضع موجود که بیش از ۱۰ سال است در حبس خانگی است از مطرح شدن احتمال رهبری «مجتبی خامنه‌ای» فرزند رهبر کنونی انتقاد کرده و این موضوع را به عرصه عمومی کشانده است. عبدالله گنجی از ابراز نگرانی میرحسین موسوی انتقاد کرده و تلویحا انصاب فرزند آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان سومین رهبر جمهوری اسلامی را بی‌اشکال دانسته بود.
پس از درگذشت ملکه الیزابت دوم، گنجی در توییتی نیز نوشت: «حاکم انگلیس، ولز، استرالیا، اسکاتلند، کانادا، ایرلند...بعد از٧٠سال حکومت در گذشت و حکومتش به صورت موروثی احتمالا به پسر بزرگش منتقل می‌شود. روشنفکران ما هم غبطه دموکراسی آنجا را می‌خورند و نوشتند که مدلش مناسب ایران است هم با سایه حکومت موروثی خود تولیدی در ایران می‌جنگند.»
این توییت گنجی اما با واکنش برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی مواجه شده و آنان به شایعه‌ها درباره موروثی شدن رهبری در ایران و جانشینی مجتبی خامنه‌ای اشاره کرده‌اند.
روزنامه دولتی ایران، بر خلاف دیگر روزنامه‌ها در نیم تای بالای صفحه اول خود تیتری به مرگ ملکه بریتانیا اختصاص نداده و در پایین صفحه اول، تیتر «ملکه جنگ و کودتا» را برای خبر درگذشت ملکه الیزابت دوم انتخاب کرده است. این روزنامه نیز شبیه دیگر روزنامه‌ها مطالبی را درباره هزینه‌های خاندان سلطنتی و همچنین احتمال فروپاشی کشورهای مشترک المنافع پس از مرگ ملکه الیزابت منتشر کرده است.
عصر جدید بریتانیا در نگاه رسانه‌های اصلاح طلب
روزنامه شرق در تیتر خود با عنوان «عصر جدید بریتانیا» این پرسش را مطرح کرد که «با درگذشت ملکه الیزابت و آغاز پادشاهی چارلز سوم، بریتانیا به کدام سو می رود؟»
این روزنامه همچنین نوشت که «توفیق ملکه الیزابت دوم در حفظ سلطنت و برقراری ثبات در بریتانیا در پرتلاطم‌ترین دوران با چالش‌های داخلی و خارجی فراوان و جهانی به‌سرعت در‌حال تغییر، از نقاط مثبت این سلطنت ۷۰ ساله محسوب می‌شود.»
این روزنامه اما، بیشتر به شرح زندگی چارلز سوم پادشاه بریتانیا پرداخته و نوشته است: «چارلز نقشی را برعهده خواهد گرفت که قرار است در زمان تغییر و در زمان نوسانات سیاسی و اجتماعی، ثبات را نشان دهد… او نماینده نسلی متفاوت از ملکه خواهد بود و در‌واقع نخستین پادشاه بریتانیایی است که به مدرسه رفته است.»
روزنامه ستاره صبح، تیتر «۷۰ سال سلطنت بدون دخالت» را برای صفحه اول خود انتخاب کرده که بیشتر کنایه به موضوعات داخلی است. «علی بیگدلی»، استاد تاریخ و روابط بین الملل در گفتگو با این روزنامه گفته که «اگر محمدرضا شاه مانند ملکه الیزابت حکمرانی می‌کرد از قدرت ساقط نمی‌شد.»
واکنش سرد چهره های سیاسی
اینستاگرام محمد خاتمی، تصویر سفر شاهزاده چارلز برای کمک به بازسازی مناطق زلزله زده بم و دیدار او با خاتمی را منتشر کرده است. با این حال دیگر چهره‌های سیاسی یا مقامات سابق دولت‌های جمهوری اسلامی به مرگ ملکه بریتانیا واکنشی نشان نداده‌اند.
در این میان، «صادق زیباکلام»، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در توییتی نوشت: «چندتن از کاربران با تمسخر، فوت «مادرم» ملکه انگلستان را بهم تسلیت گفته و پرسیده بودند مراسم ختم را کجا برگزار می‌کنم؟ بعضا هم اشاره به مظالم حکومت تحت امر «مادرم» در حق ملت‌های دیگر از جمله کودتای ۲۸مرداد کرده بودند. خودمانیم، چند نفر در طول هفتاد سال حکومت «مادرم»،از وی آزرده خاطر بودند؟»
در این میان تعدادی از حساب‌های کاربری اصول‌گرا در شبکه‌های اجتماعی فوت ملکه الیزابت را «یتیم شدن اصلاح‌طلبان» خوانده‌اند. تعدادی از نمایندگان مجلس از جمله «احمد نادری»، ملکه را «سمبل استعمار پیر بریتانیا» خواندند. «نظام‌الدین موسوی» سخنگوی هیات رییسه مجلس با اشاره به مراسم ملکه نوشت : «آن‌وقت بی‌بی‌سی از تخریب یک مراسم ساده مذهبی در یک حسینیه ما هم نمی‌گذرد.»
منبع: احسان مهرابی - ايران واير
