پرویز داورپناه
جانِ بیماران ایرانی در خطر است
«در برخی موارد که داروهای اضطراری مورد نیاز بیماران نه در داروخانه ها پیدا می شود و نه حتی در ناصر خسرو، پزشکان از اطرافیان بیمار می پرسند: آیا گذرنامه داری؟ و اگر جواب مثبت باشد ، او را چنین راهنمایی می کنند:
ترکیه ، ویزا نمی خواهد ، دو - سه ساعت بیشتر هم فاصله هوایی نداریم. با اولین پروازی که بلیت گیر آوردی برو ترکیه ، از اولین داروخانه نزدیک فرودگاه در ترکیه دارو را بخر و برگرد!»
نشانه‌های نابسامانی در بخش دارو روز به روز آشکارتر می‌شود و علاوه بر گرانی دارو، برخی داروها نیز در بازار نایاب شده است، تا جایی که کار از درمان گذشته و جان بیماران به خطر افتاده است.
دیگر مشکل قیمت‌ها نیست، بلکه داروهای خاص در بازار نایاب است و جان بیماران خاص از جمله تالاسمی، هموفیلی، و سرطانی به خطر افتاده و موجی از نگرانی را به وجود آورده است.
روز دوشنبه ٨ آبان ۱٣۹۱ ، سایت خبری "عصر ایران" در تهران می نویسد: ، «در برخی موارد که داروهای اضطراری مورد نیاز بیماران نه در داروخانه ها پیدا می شود و نه حتی در ناصر خسرو، پزشکان از اطرافیان بیمار می پرسند: آیا گذرنامه داری؟ و اگر جواب مثبت باشد ، او را چنین راهنمایی می کنند:
ترکیه ، ویزا نمی خواهد ، دو - سه ساعت بیشتر هم فاصله هوایی نداریم. با اولین پروازی که بلیت گیر آوردی برو ترکیه ، از اولین داروخانه نزدیک فرودگاه در ترکیه دارو را بخر و برگرد!
از این رو، در هفته های اخیر، برخی هموطنانی که نزدیکانشان در بیمارستان ها ، درگیر مشکل داروهای نایاب هستند، ناگزیر می شوند سفرهای چند ساعته به ترکیه داشته باشند تا بلکه بتوانند با تهیه دارو، عزیزانشان را از خطر مرگ نجات دهند.»
وضعیت کمبودهای دارویی و افزایش قیمت آن کار را به جایی رساند که «کمیته بحران دارو» به منظور مقابله با این مشکلات از سوی دولت تشکیل شد.
وزیر بهداشت اعلام کرد که قیمت دارو با نوسانات قیمت ارز افزایش پیدا نمی‌کند. اما واقعیتِ امر چیز دیگری می‌گوید و این ادعای خانم وزیر را تکذیب می‌کند.
کارشناسان می‌گویند نوسانات ارزی باعث افزایش قیمت مواد اولیه بسیاری از داروهای وارداتی و در نتیجه افزایش قیمت دارو شده است.
از طرف دیگر قیمت داروهای وارداتی به کشور هم چند برابر شده است. دلیل این افزایش قیمت آن است که به دلایل تحریم سیستم مالی کشور، واردکنندگان دارو نمی‌توانند به صورت مستقیم به حساب کارخانه‌های داروسازی خارجی پول واریز کنند و مجبورند مسیر طولانی‌تری از طریق صرافی‌ها برای پرداخت پول طی کنند که این خود باعث افزایش هزینه واردات دارو می‌شود.
مدیر عامل کانون هموفیلی ایران از کاهش سطح دسترسی بیماران هموفیلی به فاکتورهای خونی خبر داده و گفته در حال حاضر تمامی عمل‌های جراحی قابل پیش‌بینی برای بیماران هموفیلی به دلیل کمبود دارو لغو شده است. داروهای مورد نیاز بیماران هموفیلی که از فرآورده‌های خونی تشکیل شده، اساسا وارداتی است و هنوز هیچ کدام از گزینه‌های تولید داخل وارد بازار دارویی کشور نشده‌اند.
همچنین رئیس انجمن تالاسمی ایران با تأیید کمبود داروی تزریقی بیماران تالاسمی گفته که بیماران تزریقی در تأمین داروی مورد نیازشان با مشکلات خاصی مواجه شده‌اند. چند ماه قبل دبیر سابق انجمن داروسازان نسبت به کمبود دارو به دلیل مشکل نقدینگی هشدار داده و گفته که در صورت اصلاح نشدن نقدینگی، در شش ماهه دوم سال مواد اولیه داروها تمام و دارو نایاب می‌شود.
علی‌رغم ادعاهای مقامات غربی که هدف از تحریم‌های بین‌المللی را مقابله با دولت ایران عنوان کرده‌اند، دبیر کل سازمان ملل متحد تأکید کرد این تحریم‌ها بر زندگی مردم عادی تأثیر ذاشته‌اند.
مقامات آمریکا و اروپا مدعی شده بودند هدف تحریم‌های ضد ایرانی مقابله با دولت ایران است نه مردم. بان‌کی‌مون در این گزارش نوشته است: «تحریم‌های وضع شده علیه جمهوری اسلامی ایران اثرات مهمی بر جمعیت عمومی این کشور داشته و از جمله به افزایش تورم، بالا رفتن قیمت کالاهای اساسی، افزایش نرخ بیکاری و کمبود مواد ضروری نظیر دارو در این کشور منجر شده است».
دبیر کل سازمان ملل خاطرنشان کرد بعضی از شرکت‌هایی دارویی صادرات دارو به ایران را به خاطر مشکلات انتقال وجه قطع کرده‌اند که این امر به کمبود داروهای لازم برای مداوای بیماری‌هایی نظیر سرطان، بیماری‌های قلبی و تنفسی و ام‌اس منجر شده است.
اين اولين بار نيست كه نسبت به دارو هشدار داده ميشود، با اينكه در مقاطعي كمبود دارو و بي كيفيت بودن آن از سوي بيماران به عنوان مصرف كننده، پزشكان و كارشناسان تاييد ميشود اما مسوولان حوزه بهداشت از وزير بهداشت گرفته تا معاونانش به شدت تمام انتقادات و مشكلات مربوط به دارو را انكار ميكنند.
به اذعان كارشناسان مشكل دارو از زماني مطرح شد كه كشور با تحريم هاي سياسي روبه رو شد. با اينكه تحريمها تاثير خود را در تمام حوزه ها نشان داده اما وزارت بهداشت به هيچوجه زير بار نرفته و هر بار تاكيد ميكند نود و شش در صد از داروها توليد داخلي است و تحريم ها تاثيري نداشته است.
مشكل اما جاي ديگري است. تا پيش از تحريمها، مواد اوليه داروها از كشورهاي اروپايي وارد ميشد؛ موادي كه جوابگوي بسياري از بيماران خاص بود. اكنون اما مواد اوليه از كشورهاي آسيايي از جمله هند، ونزوئلا و ... به ايران سرازير ميشود. برخي گزارشها حتي از ورود داروهاي چيني حكايت دارد كه مشكلاتي را براي بيماران ايجاد كرده است.بهر حال تحريم هاي سياسي و تاثير آن بر واردات مواد اوليه و كيفيت داروهاي توليد داخل انكارناپذير است.
یک پزشک می گوید: :"سوال من از همه کشورهایی که این تحریم ها را اعمال کرده اند این است که گناه این بیمارانی که به دلیل اهداف سیاسی شما از تحریم می میرند چیست؟ چرا باید این بیماران به دلیل کمبود دارو و درمان بمیرند؟"
یک بیمار می گوید:" دو ماه پیش عمل پیوند کبد داشتم و هم اکنون نیاز به مصرف داروهای کمیاب دارم من الان آلوده به یک ویروس شده ام."
مشکلات صنعت توليد دارو در کشور جدی است و نشانه‌های آن چندان هم غير قابل رؤيت نيست و در آينده نزدیک، کشور با مشکلات جدی تری و حتی بحران در عرصه دارو مواجه ميشود.
به نظر مي‌رسد مهمتر از هر چیزی جانِ در خطر بيمارانی است که اين روزها در بازار سياه در به در به دنبال دارو مي‌گردند.
دکتر پرویز داورپناه
٨ آبان ۱٣۹۱
