سالروز قیام جاودانه سی ام تیر را
گرامی می داریم
درتیرماه ۱۳۳۱ نهضت ملی شدن نفت درایران دراوج خودقرارداشت. رهبر نهضت ملی، دکتر محمدمصدق در روز دوم تیرماه ۳۱ و پس از دفاعیات شورانگیزی که از حقوق ملت ایران در دادگاه بین المللی لاهه به عمل آورده بود، در میان استقبال کم نظیر مردم به خاک وطن بازگشت.
در حالی که اقدامات میهن دوستانه واستقلال طلبانه او توجه جامعه جهانی و به ویژه کشورهای استعمارزده جهان سوم را به خودجلب کرده بود و رهبران ملی بسیاری از این کشورها و شخصیت هائی مانند دکترسوکارنو، جمال عبدالناصر، ژنرال تیتو و جواهرلعل نهرو باتکریم واحترام به مصدق چشم دوخته بودند. و همین شخصیت ها بودند که بعدا با توجه به اندیشه ها و عملکرد رهبر نهضت ملی ایران سازمان کشورهای غیر متعهد را بنیان گذاری کردند .
در حالی که اقدامات میهن دوستانه واستقلال طلبانه او توجه جامعه جهانی و به ویژه کشورهای استعمارزده جهان سوم را به خودجلب کرده بود و رهبران ملی بسیاری از این کشورها و شخصیت هائی مانند دکترسوکارنو، جمال عبدالناصر، ژنرال تیتو و جواهرلعل نهرو باتکریم واحترام به مصدق چشم دوخته بودند. و همین شخصیت ها بودند که بعدا با توجه به اندیشه ها و عملکرد رهبر نهضت ملی ایران سازمان کشورهای غیر متعهد را بنیان گذاری کردند .
در آن ایام، دوره شانزدهم مجلس شورای ملی به پایان رسیده و دوره هفدهم مجلس در شرف تشکیل بود. دکتر مصدق برای آن که مجلس جدید درانتخاب نخست وزیرآزادی عمل داشته باشد،از مقام نخست وزیری استعفاء داد.
مجلس هفدهم بااین که اکثریتی وابسته به دربار و مخالف نهضت ملی داشت، درآن شرایط که ملت ایران یک پارچه به پشتیبانی نخست وزیر دولت ملی ایستاده بود ناگزیر بود که به نخست وزیری دکتر مصدق اظهار تمایل نماید و چنین کرد.
دکتر مصدق ضمن معرفی کابینه جدید خود به شاه به اواعلام کرد که تصدی وزارت دفاع ملی را برطبق قانون باید به نخست وزیر واگذار نماید، زیرا دکتر مصدق به درستی دریافته بودکه ارتش که به مانند ابزاری در اختیار شاه قراردارد، د رهر لحظه ممکن است به دستو رشاه و به نفع قدرت های استعماری وارد کار شده وبر مسیر نهضت ملی ایران نقطه پایان بگذارد.
شاه درخواست دکترمصدق را نپذیرفت و دکترمصدق در روز ۲۵ تیرماه۳۱ استعفای خود را اعلام کرد. در روز۲۶ تیر، ۴۰ نفر از نمایندگان مجلس بدون حضور نمایندگان طرفدار نهضت ملی با پیغامی که از طرف شاه به آن ها رسید به نخست وزیری قوام السلطنه رای تمایل دادند.
قوام السلطنه در روز ۲۷ تیر با صدور اعلامیه ای تهدیدآمیز، حاوی جملاتی از این قبیل که «وای به حال کسانی که دراقدامات مصلحانه من اخلال نمایند و در راهی که در پیش دارم مانع بتراشند» کوشید مردم ایران را مرعوب و به سکوت وادار نماید.
از سوی دیگر ۳۱ تن از نمایندگان فراکسیون جبهه ملی با صدوراعلامیه ای از ملت ایران دعوت کردند که برای حمایت از دکتر مصدق و در جهت حفظ دست آوردهای نهضت ملی ایران در روز دوشنبه سی ام تیرماه در سراسر کشور دست به اعتصاب عمومی و تظاهرات بزنند.
در روز سی ام تیر بازار و مغازه ها بسته بودند. حتی وسایل نقلیه عمومی ازحرکت ایستاده ودرحال اعتصاب بودند. در تهران مردم در سر هر کوی و برزن تجمع کرده و به طرف خیابان های مرکزی شهر به راه افتادند اولین تظاهرات و شعارهای « مصدق پیروزاست » و « یامرگ یامصدق » درساعت ۷ صبح در سبزه میدان و مقابل بازار شروع شد.
در همان لحظات اول شلیک گلوله به طرف مردم آغاز شد واولین کشته در جلوی بازار بر خاک افتاد. تظاهرکنندگان پیکر خونین او را روی تخته گذاشته و به طرف خیابان ناصرخسرو و میدان توپخانه به راه افتادند.
امواج خروشان مردم از هر طرف به سوی میدان بهارستان و جلوی مجلس سرازیربود. در درگیری های مردم با نیروهای نظامی در خیابان اکباتان و سایر خیابان های منتهی به میدان بهارستان، ده ها نفر از مردم به خاک و خون کشیده شدند.
پس از گذشت ساعاتی از قیام خونین و رو به گسترش ملت، شاه ناچار شد که فرمان عزل قوام السلطنه و فرمان نخست وزیری مجدد دکتر مصدق را امضاء کند و بدین گونه دکتر مصدق نخست وزیر ملی ومحبوب ایران با جانفشانی ملت، بر اریکه قدرت بازگشت و سی ام تیر به عنوان قیام مقدس ملی در تاریخ ایران ثبت وضبط گردید.
حوادث این روز تاریخی گواهی براین مدعاست که نیرو و اراده ملت همواره می تواندبر قدرت حکومت های جبار فائق آید.
مجلس هفدهم بااین که اکثریتی وابسته به دربار و مخالف نهضت ملی داشت، درآن شرایط که ملت ایران یک پارچه به پشتیبانی نخست وزیر دولت ملی ایستاده بود ناگزیر بود که به نخست وزیری دکتر مصدق اظهار تمایل نماید و چنین کرد.
دکتر مصدق ضمن معرفی کابینه جدید خود به شاه به اواعلام کرد که تصدی وزارت دفاع ملی را برطبق قانون باید به نخست وزیر واگذار نماید، زیرا دکتر مصدق به درستی دریافته بودکه ارتش که به مانند ابزاری در اختیار شاه قراردارد، د رهر لحظه ممکن است به دستو رشاه و به نفع قدرت های استعماری وارد کار شده وبر مسیر نهضت ملی ایران نقطه پایان بگذارد.
شاه درخواست دکترمصدق را نپذیرفت و دکترمصدق در روز ۲۵ تیرماه۳۱ استعفای خود را اعلام کرد. در روز۲۶ تیر، ۴۰ نفر از نمایندگان مجلس بدون حضور نمایندگان طرفدار نهضت ملی با پیغامی که از طرف شاه به آن ها رسید به نخست وزیری قوام السلطنه رای تمایل دادند.
قوام السلطنه در روز ۲۷ تیر با صدور اعلامیه ای تهدیدآمیز، حاوی جملاتی از این قبیل که «وای به حال کسانی که دراقدامات مصلحانه من اخلال نمایند و در راهی که در پیش دارم مانع بتراشند» کوشید مردم ایران را مرعوب و به سکوت وادار نماید.
از سوی دیگر ۳۱ تن از نمایندگان فراکسیون جبهه ملی با صدوراعلامیه ای از ملت ایران دعوت کردند که برای حمایت از دکتر مصدق و در جهت حفظ دست آوردهای نهضت ملی ایران در روز دوشنبه سی ام تیرماه در سراسر کشور دست به اعتصاب عمومی و تظاهرات بزنند.
نمایی از اجتماعات مردمی در میدان بهارستان در روزهای منتهی به ۳۰ تیر ۱۳۳۱
در همان لحظات اول شلیک گلوله به طرف مردم آغاز شد واولین کشته در جلوی بازار بر خاک افتاد. تظاهرکنندگان پیکر خونین او را روی تخته گذاشته و به طرف خیابان ناصرخسرو و میدان توپخانه به راه افتادند.
امواج خروشان مردم از هر طرف به سوی میدان بهارستان و جلوی مجلس سرازیربود. در درگیری های مردم با نیروهای نظامی در خیابان اکباتان و سایر خیابان های منتهی به میدان بهارستان، ده ها نفر از مردم به خاک و خون کشیده شدند.
دکتر محمد مصدق درگورستان ابن بابویه تهران، درکنار قبور جانباختگان ۳۰ تیر ۱۳۳۱
پس از گذشت ساعاتی از قیام خونین و رو به گسترش ملت، شاه ناچار شد که فرمان عزل قوام السلطنه و فرمان نخست وزیری مجدد دکتر مصدق را امضاء کند و بدین گونه دکتر مصدق نخست وزیر ملی ومحبوب ایران با جانفشانی ملت، بر اریکه قدرت بازگشت و سی ام تیر به عنوان قیام مقدس ملی در تاریخ ایران ثبت وضبط گردید.
حوادث این روز تاریخی گواهی براین مدعاست که نیرو و اراده ملت همواره می تواندبر قدرت حکومت های جبار فائق آید.
تهران – جبهه ملی ایران
۳۰ تیر۱۳۹۴
۳۰ تیر۱۳۹۴
