ایران و گروه ۱+۵ به توافق جامع هسته‌ای دست یافتند

فدریکا موگرینی و محمد جواد ظریف 

واکنش اسرائیل

توافق جامع اتمی میان ایران و شش قدرت جهانی، پس از حل موانع و اختلاف نظرهای نهایی میان دیپلمات های حاضر در گفتگوهای وین، حاصل شد.

خبرگزاری رویترز به نقل از یک دیپلمات ارشد ایرانی گفت: «کار بی وقفه ما نتیجه داد و به توافق رسیدیم.» 
وزیر خارجه ایران و  فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نشست خبری در مرکز رسانه های اتریش در مقابل خبرنگاران حاضر شدند.

خانم موگرینی در آغاز سخنرانی خود، که بیانیه مشترک ایران و ۱+۵ محسوب می شد، گفت: «این یک روز تاریخی است. افتخار بزرگی است برای ما که اعلام کنیم ما به یک توافق در رابطه با مساله هسته ای ایران دست یافته ایم؛ با شجاعت، اراده سیاسی، احترام متقابل و قدرت مدیریت، آنچه را که جهان امیدوار به آن بود تحویل دادیم.»

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا این توافق را یک تعهد مشترک به صلح و به یکپارچگی برای امن تر کردن جهان توصیف کرد. 

​در این جلسه محمدجواد ظریف گفت من باید از همه کسانی که در این مسیر همکاری کردند تشکر کنم.» او گفت: «ما به یک توافق کامل شاید نرسیده باشیم اما به یک توافق جامع رسیده ایم.» فدریکا موگرینی نیز گفت: «ما حالا باید باز به مذاکرات مان پشت در های بسته ادامه بدهیم.» 

خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یک دیپلمات ارشد دخیل در مذاکرات می گوید این توافق از جمله دربرگیرنده مصالحه ای میان واشنگتن و تهران است که می گوید بازرسان سازمان ملل متحد، در چارچوب وظایفشان، می توانند خواستار بازرسی از تاسیسات نظامی ایران شوند. اما مجوز بازدید از هر گونه تاسیساتی به بازرسان، منوط به تصمیم مقامات ایرانی است و می تواند با تاخیر صادر شود. منتقدان از این بخش از توافقنامه انتقاد کرده و می گویند امکان تاخیر در مجوز به تهران زمان لازم را می دهد تا آثار و قرائن احتمالی مبنی بر عدم پایبندی به تعهداتش را از بین ببرد یا پنهان کند.

در همین حال، خبرگزاری فرانسه به نقل از لوران فابیوس وزیر خارجه آن کشور گزارش داد که انتظار می‌رود قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد در این زمینه ظرف «چند روز» آینده صادر شود.

طبق توافق جامع، تهران حق دارد درخواست بازرسی سازمان ملل متحد را رد کند و یک هیات داوری متشکل از ایران و شش کشور مذاکره کننده، درباره آن تصمیم گیری می کند.

به گزارش آسوشیتدپرس قرار فوق، یک عقب نشینی چشمگیر از سوی طرف ایرانی است که هموار تاکید داشت ایران هرگز به بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی اجازه بازدید از تاسیساتش را نمی دهد و اصرار داشت که چنین بازدیدهایی حکم جاسوسی از اسرار نظامی ایران را خواهد داشت.

آژانس بین المللی انرژی اتمی حدود یک دهه است که تلاش می کند اتهامات مبنی بر تلاش ایران به دستیابی به سلاح اتمی را راستی آزمایی کند. واشنگتن می گوید ایران باید در چارچوب توافق کلی و قبل از لغو تحریم ها، با آژانس همکاری کند.

توافق اصولی ایران در صدور مجوز بازدید از تاسیساتش، دست آژانس را باز می گذارد تا با اختیارات بیشتری تقاضاهایش را به ایران ارائه و با دانشمندان اتمی ایران مصاحبه کند. درخواست های پیشین آژانس برای بازرسی همگی از سوی ایران رد شده بود.

توافق جامع به شورای امنیت سازمان ملل متحد خواهد رفت و پیش بینی می شود که تا پایان ماه ژوئیه –دو هفته دیگر- در آنجا تایید و اجرای محدودیت های طولانی مدت و قابل راستی آزمایی بر برنامه اتمی ایران در ازای لغو تحریم ها میسر شود.

توافق اخیر، مصالحه ای تاریخی است که پس از ۱۲ سال مذاکرات سخت و پیچیده میان قدرت های جهانی و ایران حاصل شده است. منتقدان دست راستی مذاکرات در ایران و آمریکا شدیدترین انتقادها را به روند مذاکرات وارد کرده اند.

واکنش اسرائیل

به نوشته روزنامه اسرائیلی هاآرتص، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل صبح سه شنبه در کنست توافق اتمی میان ایران و قدرت های جهانی را «اشتباهی تاریخی با ابعاد تاریخی» توصیف کرد. او گفت توافق اتمی ایران «سندی دیگر است مبنی بر تمایل قدرت های جهان به رسیدن به توافق به هر قیمتی.» به گفته نخست وزیر اسرائیل «ایران حالا صدها میلیارد دلار دریافت خواهد کرد تا با آن ماشین ترور خود را راه اندازد و در منطقه و جهان به ترور و تهاجم ادامه دهد.»

نتانیاهو که سال هاست در صف اول مخالفان هرگونه توافق «بد» با ایران است گفت: «ما هرگز خود را متعهد به جلوگیری از یک توافق نامه ننمودیم، توافق نامه ای که قدرت های بزرگ آماده به امضای آن به هر قیمتی هستند. ما خود را متعهد به جلوگیری از مسلح شدن ایران به سلاح اتمی می دانیم و در واقع اگر به خاطر تلاش های ما در طول سال ها نبود، ایران در حال حاضر قادر به توسعه بمب اتم بود.»

پیشتر وبسایت وزارت خارجه اسرائیل به نقل از موشه یعالون، وزیر دفاع این کشور گفت: «پس از امضای احتمالی توافق نامه، ما ایرانی در آستانه اتمی شدن که همچنان به هدایت تروریسم و خرابکاری سیاسی ادامه می دهد، و بویژه با اقتصادی قوی تر، خواهیم داشت. رژیم ایران تبدیل به یک تهدید جدی تر نه فقط علیه کشور اسرائیل بلکه علیه ثبات کل جهان می شود.  غرب به سوی یک توافق نامه بد قدم بر می دارد که در دوران پس از امضای آن نیز، ما باید به آماده سازی برای دفاع از خود با تکیه بر نیروی خودمان ادامه دهیم.»

امضای «نقشه راه»

در همین حال یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، روز سه‌شنبه گفت «نقشه راهی» بین آژانس و ایران به عنوان توافق نهایی بر سر برنامه هسته‌ای ایران امضا شده است. او این مطلب را پس از حصول توافق جامع اتمی اعلام کرد.

خبرگزاری دولتی ایران نیز به نقل از رییس سازمان انرژی اتمی ایران نوشت با آژانس برای حل تمام مسائل گذشته «با رعایت کامل خطوط قرمز» توافق شده است.

علی اکبر صالحی پس از امضای این «نقشه راه» در مصاحبه با خبرنگاران گفت در این توافق، با انجام اقداماتی توسط ایران و آژانس، تمام مسائل گذشته به طور کامل حل و فصل خواهد شد.

وی همچنین اضافه کرد، انجام تمام توافقات، از جمله ترتیبات مقرر برای موضوع پارچین، با رعایت کامل خطوط قرمز کشور خواهد بود.

صدای آمریکا