بسیاری از مردم شهر نطنز را فقط با اسم تاسیسات و مرکز هسته ای می شناسند و به همین خاطر هیچ تصور درستی از این شهر ندارند. اما این شهر در شمال استان اصفهان و در دامنه کوهستان کرکس یکی از سرسبزترین شهرها در مرکز ایران است. شهری که بیشتر از هر چیز با عنوان باغ شهر نطنز شناخته می شود.
وسعت باغ ها و پوشش گیاهی و درختان این شهر به اندازه ای است که وقتی از دور به آن نگاه کنید با یک جنگل سرسبز و پرپشت مواجه می شوید. شهرستان نطنز به لحاظ سرسبز و کوهستانی بودن ، سالیان دراز محل امنی برای کاروانهایی بوده که جهت سیاحت ، زیارت و تجارت از این منطقه عبور می کردند.
یکی از بهترین و زیباترین مسیرهای دسترسی به این شهر جاده قدیم کاشان به نطنز است که بسیاری از مسافرانی که از این مسیر به این شهر سفر کرده اند مجذوب زیبایی های آن و به ویژه نمای کوه کرکس در این مسیر شده اند.
ارتفاع شهر نطنز از دریا ۱۶۰۰ متر است و به همین دلیل این شهر دارای آب وهوای معتدل کوهپایه‌ای است. در ورودی نطنز گنبدی که روی قله ای کم ارتفاع و مشرف به شهر واقع شده است را خواهید دید که با نام گنبد باز شناخته می شود و گفته می شود این گنبد به دستور شاه عباس اول ساخته شده است.
«یکی از کارشناسان اداره میراث فرهنگی نطنز درباره گنبد باز و پیشینه تاریخی آن می گوید: شاه عباس اول اغلب تمرينات لشکري خود را در دشتي بين نطنز و اردستان انجام مي داد. شکارگاه هايي نيز در اين حوالي بود که در اين شکارگاه ها، بازهاي جنگي و شکاری نگهداري مي شدند. باز متعلق به شاه عباس که به «بازلوند» شهرت داشت در جنگ با عقابي زخمي شد و مرد. به همين دليل شاه عباس که از مرگ بازش بسيار ناراحت بود، دستور داد در همان مکاني که عقاب، باز را صيد کرده بود گنبدي ساخته شود.»
در نطنز کمتر کوچه و خیابانی را خواهید دید که تعداد پرشماری از درختان بلندقامت و سر به فلک کشیده نداشته باشد. درختان برخی خیابانها و کوچه های شهر آنقدر زیاد هستند که در فصل بهار و تابستان آسفالت کف آنها هیچ وقت رنگ آفتاب را نمی بینند و همیشه در زیر سایه برگهای این درختان هستند.
اینجاست که متوجه خواهید شد چرا نطنز بیشتر از هر چیز به باغ شهر معروف است. گشت و گذار در خیابانهای این شهر درست شبیه قدم زدن در یک باغ بزرگ است.
نطنز علاوه بر باغ های فراوان و درختان پر شمار خود به لحاظ تاریخی نیز اهمیت بسیاری دارد. در این شهر چند اثر تاریخی مهم وجود دارد که هر کدام بازمانده و یادگاری از یک دوره تاریخی است. آتشکده ساساني، مسجد جامع نطنز، بقعه شيخ عبدالصمد نطنزی و گنبد باز برخی از آثار تاریخی این شهر هستند.
در میان این آثار مسجد جامع را می توان یکی از مهمترین آثار تاریخی نطنز دانست، معماری این مسجد جامع به گونه ای است که رد پای هنر معماری دوره های مختلف تاریخی را در جای جای آن می توان دید.
طبق گفته کارشناسان میراث فرهنگی بناي اوليه این مسجد به دوران آل بويه بر می گردد و در دوره های مختلف بخشهای دیگری به آن اضافه شده است و این روند تا دوره ايلخانيان ادامه داشته است. یکی از نقاط جذاب و ديدنی این بنای تاریخی بخشی در ميانه صحن مسجد است که با چند پله به یک کانال قنات آب می رسد که از زير ساختمان مسجد عبور می کند.
اصل بناي مسجد با آجر و ملات ساخته و با آهك پوشيده شده است. برپهنه چندين كتيبه و سنگ نبشته در گوشه و كنار مسجد، تاريخ تعميرات، بانيان،معماران و استادان مجرب و مشهوري كه در مرمت و بازسازي اين مسجد فعاليت داشته اند عنوان شده است.
در کنار مسجد جامع نطنز خانقاه و بقعه شيخ عبدالصمد، از صوفيان بزرگ سده هشتم هجري قرار دارد. بناي اين بقعه با مسجد جامع به گونه ای قرار گرفته است كه به نظر مي رسد مقارن يكديگر ساخته شده اند. کارشناسان میراث فرهنگی نطنز می گویند قسمتي از بالاي محراب آرامگاه شيخ عبدالصمد هم اكنون در موزه ويكتوريا و آلبرت لندن نگهداري مي شود. قسمت هايي از اين محراب در اواخر قرن گذشته به سرقت رفته بود.
خلاصه آنکه شهر نطنز فقط تاسیسات هسته ای ندارد بلکه این شهر به لحاظ جذابیت های گردشگری تاریخی یکی از جذابترین شهرها در مرکز ایران و در حاشیه کویر است. شهری که تا زمانی نه چندان دور بیشتر از ۳۵۰ رشته قنات در قسمتهای مختلف آن آب را به همه قسمتهای شهر می رساند و این شهر را به باغی بزرگ تبدیل کرده است.
ایران وایر
