تهران در آستانه جیره‌بندی آب آشامیدنی
فقط خطر زلزله تهران را تهدید نمی‌کند. بحران بی‌آبی هم زندگی اجتماعی در پایتخت را به مخاطره انداخته است. فرماندار تهران اعلام کرده که اگر کاهش بارندگی به همین شکل ادامه یابد، ۵۲ درصد از اهالی تهران از آب آشامیدنی محروم می‌مانند. مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران اعلام کرده که برای عبور از بحران آب در پایتخت، هر روز کارشناسان جلساتی را برگزار میکنند. با این حال ظاهراً تنها یک راه باقی مانده: مجازات مشترکان پرمصرف یا جیره‌بندی آب. کارشناسان همچنان به چرخه معیوت مدیریت مصرف آب و دفع فاضلاب در مدار بسته در یک «شهر پایدار» به عنوان مهم‌ترین دلیل بحران کم‌آبی تهران اشاره میکنند.
محمد پرورش، مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب تهران جمعه ۲۲ دی در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) از برگزاری جلسات روزانه برای چاره‌اندیشی پیرامون بحران آب آشامیدنی در تهران خبر داده است. به گفته این مقام مسئول «چندین سناریو» برای گذر از پیک آبی طرح شده. مبنای همه این سناریوها مدیریت مصرف است در معنای صرفه‌جویی و نه اصلاح چرخه معیوب بازیافت مؤثر آب‌های فاضلاب:
«مدیریت مصرف موضوعی است که مشترکان در تمام فصول باید به آن توجه داشته باشند چراکه نه تنها تهران بلکه کل کشور چندین سال است که با تنش آبی دست و پنجه نرم می‌کند.»
پنجشنبه ۲۱ دی عیسی فرهادی، فرماندار تهران هشدار داده بود که چنانچه بارندگی افزایش پیدا نکند، نیمی از اهالی تهران و استان البرز از دسترسی به آب آشامیدنی محروم می‌مانند:
«آب ۵۲ درصد شامل ۱۷ میلیون نفر جمعیت شهر تهران و البرز از سدها تامین می‌شود. در ۴۷ سال گذشته کمترین میزان آب را در تهران داشته‌ایم. اگر بارندگی‌ها همین‌طور ادامه پیدا کند ۵۲ درصد جمعیت تهران و البرز فاقد آب شرب خواهند بود.»
حدود یک میلیارد و ۲۵ میلیون مترمکعب آب از منابع آبی سطحی و زیرزمینی به تأمین آب شرب استان تهران اختصاص داده شده که این آب‌ها از طریق دو سامانه شرق و غرب تأمین می‌شود. سامانه شرق شامل سدهای لار، لتیان و ماملو و سامانه غرب شامل سدهای امیرکبیر و طالقان است.
خشکسالی در ایران پدیده تازه‌ای نیست. در طول تاریخ به دلیل گسترش خشکسالی و بیابان‌زایی ایرانیان به تدریج به سمت زاگرس در غرب و به سمت البرز در شمال فلات ایران کوچیده‌اند. همدان، اصفهان، کرمان، مشهد، شیراز و هرات که در دوره‌های مختلف مدتی پایتخت ایران بوده‌اند، همگی با بحران بی‌آبی مواجه‌اند.
یکی از تدابیری که در جلسات شرکت آب و فاضلاب تهران برای عبور از بحران آب در استان تهران و البرز اندیشیده شده، احیای طرح جریمه مشترکان پرمصرف است که در سال ۹۳ به تصویب رسید اما هرگز اجرا نشد. شرکت آب و فاضلاب تهران در آن سال اعلام کرده بود که از ۱۸ مرداد آن سال آب آشامیدنی ۳۰۰۰ مشترک که بالاتر از ۵۰ متر مکعب در یک دوره مصرف دارند از ساعت ۱۰ تا ۱۷ قطع می‌شود. بعد از فقط یک روز اما این طرح متوقف شد. اکنون اما علیرضا نوذری‌پور قائم‌مقام آبفای استان تهران از احیای مجدد این طرح خبر داده است:
«در صورت ادامه روند کاهش بارندگی مشترکان پرمصرف آب جریمه می‌شوند.»
به گفته این مقام مسئول میزان بارندگی در استان تهران در مقایسه با سال گذشته ۷۰ درصد کاهش یافته و به همین جهت تنها راهی که برای مسئولان دولتی باقی مانده یا جریمه مشترکان پرمصرف است و یا جیره‌بندی آب.
یکی از مشخصه‌های «شهر پایدار» مدیریت مصرف آب و دفع فاضلاب در مدار بسته است: آب از هر منبعی که گرفته می‌شود پس از تبدیل به فاضلاب باید تصفیه و دوباره به همان منبع بازگردد با این هدف که کمیت و کیفیت آن منبع آسیب نبیند. به عبارت دیگر، مدیریت خطی مصرف آب و دفع فاضلاب‌های شهری باعث ناپایداری شهرها به‌خصوص شهر تهران می‌شود. تا وقتی که این چرخه معیوب اصلاح نشود، بحران بی‌آبی در تهران روزافزون‌تر است.
رادیو زمانه
رادیو زمانه
