دسامبر ماه تولد سینما

 و

28 دسامبر روز تولد سینما!  

بصیر نصیبی               

اختراع سینما ،مرهون یک ویژه گی چشم انسان است. در 1824 کشف شد که مغز انسان تصویری را که بر شبکیۀ چشمش می افتد تا زمانی حدود یک بیستم ثانیه ، پس از کنار رفتن تصویر از مقابل چشم همچنان حفظ می کند. از این تاریخ تا زمانی که انسان توانست تصاویر متحرک را به روی پرده بتاباند زمان طولانی ای طی نشد. در سال 1895 بطور هم زمان در انگلستان وفرانسه وآلمان دوربین های فیلمبرداری وسینما ، آزمایش های اولیه شان را با موفقیت پشت سر گذاشتند وبه واقعیت تبدیل شدند، ادیسون در امریکا،پل در انگلستان،وبرادران لومیر به فاصله ای نزدیک بهم تصاویر متحرک را به نمایش گذاشتند اما آگوست وکنت لومیر ،28 دسامبر 1895 در پاریس ودر زیر زمین گراند هتل نخستین جلسه عمومی نمایش فیلم را برگذار کردند .برای روز آغاز نمایش ،از قبل تبلیغ شده بود وتماشاگران با خرید بلیط به تماشای اختراع لومیر ها جلب شدند.

واین نمایش رسمی در پاریس این موقعیت را برای فرانسه ایجاد کرد که نام خودش را بعنوان مخترع سینما به ثبت برساند. در صورتیکه لومیر ها با دیدن دستگاه کینه توسکوپ ادیسون، سینماتوگراف خود را ساختند که البته دستگاه آنها کامل تر از اختراع ادیسون بود، هم قابلیت ضبط وپخش فیلم بر پرده را داشت وهم کوچکتر وجمع وجور تر از دستگاه ادیسون بود وتوانست جانشین دستگاه وی بشود. برادران لومیر انسانهایی بیگانه با تصویر نبودند آنهاکارخانه ای برای ساخت وسایل عکاسی داشتند و بیش از بقیه به این صنعت جدید توجه کردند.

روز 28 دسامبر یک روز عادی نبود آن روز مردم برای نخستین بار تصاویر را متحرک تماشا می کردند . هیجانی غیر قابل وصف بر تماشاگران روز نخست دست داده بود . وقتی تماشاگران به روی صند لی های حود نشستند لو میر ها پشت دستگاه خود رفتند،سکوتی همراه با بهت در سالن حکمفرما شد لحظه ای بعد چراغ های سالن خاموش و فیلم روی پرده افتاد .بله درست بود انسانها واشیاء حرکت داشتند ، قطاری به سرعت به ایستگاه نزدیک می شد برخی از تماشاگران از وحشت وبه این تصور که الان زیر چرخ های قطار له می شوند به زیر صندلی هایشان خزیدند. (ورود ترن به ایستگاه یکی از فیلمهای لومیر ها بود که آنشب نمایش داده شد) طول زمان فیلم های اولیه به اندازه طول نام فیلم بود ،«باغبان خیس شده »یکی دیگر از سری فیلم های اولیه لو میر هاست، مردی که دارد باغچه ها را آب میدهد باغبان خانه لومیر هاست که وقتی پایش به شلنگ آب گیر می کند خودش خیس میشود واین اتفاق تماشاگر را به خنده وامیدارد به نوعی باغبان لومیر نخستین بازیگر سینما است و فیلم «باغبان خیس شده »نخسنین فیلم خنده آور تاریخ سینما .

بعذ از پایان نمایش آنشب که با بهت وحیرت حضار مواجه شده بود یکی از میهمانان جلسه نمایش« ژرژملیس» شعبده باز وتئاتر گردان مشهور بود،که او خود نامش در سینما به عنوان کاشف تروکاژ (حقه های سینمایی ) ثبت شده است( در فیلم مشهور ملیس «سفر به ماه» وی با خمیر کاغذ یک ماه ساخت ودوربین را به آهستگی بدان نزدیک کرد) او به لومیر ها پیشنهاد خرید دستگاهشان را داد وجالب این که آن ها ضمن رد این پیشنهاد عقیده داشتند که برای این دستگاه هیچ آینده تحارتی متصورنیست. اما پیش بینی آ نها به واقعیت نپیوست . سینما حتا در زمانی که صامت هم بود به امکانی برای هنر وتجارت تبدیل شده بود. اما موسیقی هم درهمان زمان صامت ضرورت حضورش در سینماحس می شد و به هنگام نمایش ودر سالن ارکستر زنده موسیقی می نواخت. برای فیلمهای صامت هم به تدریج نت می نوشتند وهمراه فیلم برای پخش ارسال می کردند جالب این که در همان دوران هم سینما داران در ایران نت هایی که وِیژه فیلم نوشته شده بود را کنار میگذاشتند ومناسب با پسند تماشاگران موسیقی رایح روز را به هنگام نمایش مینواختند تا جمع بیشتری را به سینما بکشانند. 30 وچند سال بعد سینما زبان باز کرد فیلمسازان خلاق سینمای صامت علیه ورود صدا به سینما ولطمه ای که صدا به ارزش های هنری سینما میزند موضع گرفتند واعلامیه صادر کردند. چارلی چاپلین ،رنه کلر ومامولیان و.. از جمله امضا. کنندگان بیانه بودند همین فیلمسازان هم درنهایت تسلیم شدند وخود فیلم ناطق ساختند . سینما 115 سال عمر دارد در این زمان کوتاه تحولات عظیمی به خود دید ، تحول شگف انگیز در این مدت کوتاه بیشتر به خاطر تقویت جنبه های تجاری سینما بوده است وسرمایه داران بوده اند که بودجه های هنگفتی را خرج تحقیق و پیشرفت امکانات فنی سینماکردند تا بتوانند بهر ه تجاری بیشتری کسب کنند.امروز سینما در دنیا چند چهره دارد،سینمارا در خدمت بیشترفت علوم می توانند بکار گیرند،در کارنامه سینمای مستند خدمات شایسته ای به دنیای امروز ثبت شده است سینمای واقعی سیاسی چهره کریه جنایتکاران را برملا می کند ،جوانان بیشتر به سینمای نو وتجربی وآوانگارد گرایش دارند .در نهایت دوربین یک سینماگر راستین در خدمت باروری اندیشه ، وخلاقیت حرکت می کندواماچهره دیگر سینما، یک تجارت پر سود برای سرمایه داران ویک وسیله مهم تبلیغاتی برای حکومت های سرکوبگر است . تولد سینما به همه عاشقان سینمای راستین مبارک باد.

بصیر نصیبی 18 دسامبر 2010

http://www.cinemaye-azad.com/

منبع: سايت ديدگاه