مشاهدات میدانی از مناطق مختلف کشور، گویای این است که متولیان منابع آب، هنوز آنچنان که باید و شاید پدیده‌ای به نام بحران آب را باور نکرده اند؛ مثل متولیان منابع آب استان اصفهان که از یک سو با موج گسترده‌ای از اعتراضات کشاورزان در شرق استان رو به رو هستند و از سویی نیز چشمان خود را بر شالیکاری‌های گسترده در مناطق مرکزی استان بسته اند.
به گزارش «تابناک»؛ استان اصفهان با اینکه در سال‌های اخیر با بحران شدیدی در رابطه با منابع آب رو به رو شده و این مهم خشک شدن رود زیبای زاینده رود را نیز به همراه داشت و اعتراضات گسترده‌ای از سوی کشاورزان را رقم زد، هنوز آنچنان که انتظار می‌رود، در مسیر اصلاح رویه‌های غلط مدیریت منابع آب قرار نگرفته است؛ حقیقتی تلخ که می‌توان کشت گسترده برنج در بخش مرکزی این استان را تنها یکی از مصداق‌های آن دانست.
مشاهدات میدانی از شهرستان لنجان استان اصفهان، گویای این است که در این منطقه از کشورمان، کشت برنج به عنوان یکی از محصولات آب بر همچنان رواج داد و در سال آبی جاری به رغم همه محدودیت‌ها، چیزی حدود ۴ هزار هکتار زمین در این این منطقه از کشورمان به کشت برنج اختصاص یافته است.
هرچند در این شهرستان تا پیش از این و در سال‌های نه چندان دور، بیش از ۲۰ هزار هکتار زمین به کشت برنج اختصاص داشت و این رقم با کاهش ۸۰ درصدی اکنون به ۴ هزار هکتار رسیده است، با توجه شرایط بحرانی منابع آب در استان اصفهان، همچنان این واقعیت توجیه ناشدنی است.
از این نظر کشت برنج آن هم در ابعاد هزاران هکتار در حد فاصل سرچشمه‌های رود زاینده رود تا تالاب گاوخونی را غیر قابل توجیه می‌دانیم، چون آمار و بررسی‌ها نیز نشان می‌دهد، برای کشت هر کیلو برنج در شرایط عادی چیزی حدود ۸ هزار لیتر آب نیاز است.
اگر برای هر لیتر آب قیمتی معادل ۵۰۰ تومان در نظر گرفته شود، این یعنی تولید هر کیلو برنج در استان خشک و نیازمند آبی، چون اصفهان نزدیک به ۴ میلیون تومان آب نیاز دارد؛ رقمی نجومی که با توجه به آغاز بحران آب شرب در کلانشهر اصفهان و نیاز آن به اجرای طرح‌های انتقال آب، بر شگفتی‌های این مسأله می‌افزاید.
این رقم زمانی عجیب‌تر می‌شود که بدانیم از هر هکتار از زمین‌های زارعی شهرستان لنجان استان اصفهان، چیزی حدود ۳ تا ۴ تن برنج برداشت می‌شود و این میزان نشان می‌دهد در هر هکتار زمین که به کشت برنج اختصاص یافته است، چیزی حدود ۲۴ میلیون لیتر آب مصرف می‌شود.
ضرب این عدد در میزان هکتار زمینی که در سال جاری در استان اصفهان به کشت برنج اختصاص یافت، البته رقم‌های نجومی‌تر دیگری از مصرف آب در این حوزه را به نمایش می‌گذارد که از حوصله بحث خارج است، اما به راستی، چرا این حساب و کتاب‌های ساده، مورد توجه مدیران و متولیان منابع استان اصفهان قرار نمی‌گیرد؟
ماه گذشته، مهدی صفرخانلو، فرماندار شهرستان لنجان در همین رابطه به رسانه‌ها گفت: در شهرستانی همچون لنجان، کشاورزان به دلیل کمبود منابع آب با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستند و شاید تاکنون آن گونه که باید کشت جایگزینی که بتواند زندگی این قشر زحمت‌کش را تأمین کند، به آن‌ها معرفی نشده است؛ اما با تلاش‌های انجام شده، شاهد کاهش چشمگیر کشت برنج در این شهرستان بودیم که از یک سو باعث خوشحالی است، ولی از سوی دیگر معیشت کشاورزان به خطر افتاده که باید برای ان چاره اندیشی شود.
صفرخانلو با انتقاد از عملکرد برخی مدیران کل استان اصفهان اظهار داشت: برخی از مدیران کل استان به گونه‌ای با کشاورزان صحبت می‌کنند که این قشر زحمت‌کش به جاری شدن آب در رودخانه امیدوار می‌شوند، اما بعد از ما می‌خواهند که کشاورز را توجیه کنیم که آبی برای رهاسازی در زاینده رود وجود ندارد و این خود یکی از مشکلاتی است که فرمانداران شهرستان‌های استان با آن مواجه هستند؛ از این روی، نباید به کشاورزان امید واهی بدهند.
وی با اشاره به بحران آب در استان اصفهان افزود: با توجه به تغییر اقلیم و کاهش بارندگی در سال‌های گذشته، امسال برای نخستین بار است که به کشاورزان اعلام کرده ایم کشت برنج انجام نگیرد و طبق آمار ارایه شده، موفق شده ایم در نخستین سال ۶۰ درصد کشت برنج را در شهرستان کاهش دهیم.
واقعیت این است که در شرایط کنونی و به رغم کاهش شدید منابع آب در استان اصفهان و بروز برخی نا آرامی‌های اجتماعی، هنوز کشت برنج در این استان ادامه دارد و متولیان منابع استان نتوانسته اند با تغییر الگوی کشت منطقه نقش کارآمدی در کاهش مصرف بی رویه آب داشته باشند.
البته متولیان آب استان در گفته‌های خود با اشاره به کاهش ۶۰ درصدی کشت برنج در استان، مدعی این هستند که آن‌ها نهایت تلاش خود را در این زمینه صورت می‌دهند و استمرار کشت برنج در حال حاضر به دلیل اقدام خودجوش و غیر قانونی کشاورزان است.
در پاسخ به این ادعا باید گفت، دلیل اصرار کشاورزان به کشت برنج چیزی جز تلاش آن‌ها برای داشتن شغل پایدار و نیز درآمد مشخص نیست؛ بنابراین، اگر مسئولان استان اصفهان می‌توانستند در همه این سال‌هایی که گذشت، برای این کشاورزان شغل جایگزین و یا درآمد پایدار دیگری فراهم می‌کردند، قطعاً همچنان میل شدید کشاورزان به کشت برنج در این استان وجود نداشت.
اتفاقی که باید در سال‌های آتی و با کسب رضایت کشاورزان به گونه‌ای که منافع آن‌ها نیز لحاظ شود به صورت جدی دنبال شود. چرا که عدم ورود مسئولان به این حوزه خیلی زود خسارات بیشماری را متوجه اصلی‌ترین عامل حیات میلیون‌ها شهروند در این استان خواهد کرد.
در پایان ذکر این نکته ضروری است که کشت غیر منطقی برنج، تنها اختصاص به استان اصفهان ندارد و در بسیاری از مناطق دیگر کشور از جمله استان‌های خوزستان، لرستان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد، چهار محال و بختیاری و... رواج دارد که باید نهایت تلاش‌ها در جهت توقف آن انجام گیرد
تابناک
تابناک
