جليلي راست مي گويد يا ظريف؟
آيا ادعاي ظريف مبني بر لغو تمامي تحريم ها صحيح است يا گفته جليلي درباره فقط تعليق برخي تحريم ها؟
 |
| محمد صالح فرگاه |
هراس از خوانش متن پس از چند هفته پافشاري دولتي ها مبني بر عدم نياز بررسي توافق برجام در مجلس، در نهايت کميسيون ويژه برجام براي بررسي آن تشکيل شد و ظريف که مدتهاست براي پاسخگويي درباره توافق هسته اي در جلسات رسمي حاکميتي حضور ندارد بالاخره در روز يکشنبه هفته گذشته براي دقايقي در کميسيون حاضر شد اما برخلاف فلسفه وجودي تشکيل اين کميسيون حضور وي، بدون ارائه پاسخ هاي منطقي به سوالات نمايندگان و حتي بيان جملاتي براي توجيه متن توافق، بازهم با فاصله گرفتن از بررسي متن و مطابق با روال ۲سال گذشته به کلي گويي هاي هميشگي خود پرداخت.
پس از توافق ژنو که رييس جمهور آن را تعظيم قدرتهاي جهاني در برابر ايران نام گذاري کرد و تبليغات گسترده دولتي ها مبني بر کسب موفقيت بزرگ، سوالات درباره چيستي اين توافق مطرح شد اما از آن جا که دولت متن توافق را محرمانه شمرده بود ترديدها درباره آن افزايش يافت. پس از آن که طرف آمريکايي به قول خود به تيم مذاکره کننده ايراني عمل نکرد ومتن توافق را منتشر نمود جريان نقد، مستدل و براساس متن لاتين منتشر شده، توافق را به چالش کشيد، به خصوص آن که با انتشار متن فکت شيت توسط طرف آمريکايي نگراني ها بسيار جدي ترشد.
اما ظريف عليرغم آن که متن توافق را مخفي مي نمود در پاسخ به نمايندگان مجلس مبني بر ارائه گزارشي از پيشرفت مذاکرات گفته بود که مرا استيضاح کنيد اما درباره توافق از من سوالي نپرسيد. در فروردين ۹۴ دولت از همان استراتژي تبليغات پرحجم استفاده نمود تا بيانيه لوزان را موفقيت دوم ديپلماتيک معرفي نمايد.
اما اين بار دولت چاره اي جز انتشار متن توافق نداشت، جالب آن که ظريف چند روز پيش از انتشار بيانيه لوزان در صفحه توتيتر خود تقاضا نموده بود که به هيچ وجه به متن فکت شيت آمريکايي ها توجهي نشود. اين اصرار درحالي بود که تجربه توافق ژنو نشان داده بود که تمامي بندهاي فکت شيت آمريکايي در جلسات بعدي توافق پيگيري شده بود. بنا بر همين دليل موج مطالبه مردمي درباره انتشار فکت شيت ايراني بيانيه لوزان از تيم مذاکره کننده آغاز شد و در ادامه دستور رهبر فرزانه انقلاب مبني بر ضرورت تهيه فکت شيت توسط دولت صورت گرفت. عدم تمکين اين مطالبه مردمي و سرپيچي از دستور رهبر انقلاب مشمول مرور زمان شد تا بازهم فکت شيت آمريکايي مرحله به مرحله آينده مذاکرات را تشريح نمايد.
پس از آن که استراتژي تبليغات پرحجم در اين مرحله نيز شکست خورد، ظريف در پاسخ به همه انتقادات وارد بر متن توافق، آن را يک چرک نويس غير الزام آور دانست و همه تعهدات را منوط به ايجاد توافق نهايي خواند.
اکنون؛ زمان بررسي متن برجام
فارغ از علت اين ميزان فرار از بررسي متن در مراحل قبلي، اکنون ديگر زمان بررسي متن فرا رسيده است و نمي توان با مارش پيروزي، ادعاي بردبرد نمود. اين ميزان فرار کردن دولت از بررسي متن توافقي که خود آن را تهيه نموده و ادعاي آن را دارد که تصويب آن پيروزي بزرگي براي دولت است و تمامي برنامه ريزي اقتصادي و حتي سياسي خود نظير کسب کرسي هاي مجلس را از طريق آن ميسر مي داند جاي سوال دارد.
مشخص نيست که رييس جمهور چرا اعلام مي کند که در آينده درباره برجام صحبت خواهد کرد در حالي که اکنون زمان بررسي آن است حتي اگر آن پيروزي ادعايي وي نيز صحت داشته باشد اکنون بايد آن را بيان کرد مگر آن که هيچ دليل منطقي و مستدلي براي آن وجود نداشته باشد و ارجاع به صحبت در آينده راه فرار ديگري براي نپرداختن به متن باشد. پيروزي ديپلماتيک، پيروزي در کسب امتيازها دريک توافق دوطرفه است. پس بايد بر اساس متن توافق به بررسي امتيازها بپردازيم و وقت آن اکنون است مگر آن که پيروزي را همان مذاکره و همان دست دادن ها و عکس گرفتن ها و قدم زدن ها بدانيم.
غيراز کلکسيون برچسب هاي اهدايي رييس جمهور به منتقدين، جريان رسانه اي حامي دولت نيز طي اين دوسال به هر نقد کارشناسي و فني بر توافق هسته اي، برچسب نگاه جناحي و حزبي زده بود اما در يک چرخش ۱۸۰ درجه اي، هفته گذشته صفحه اول اين رسانه ها مملو از تيترهاي درشت تقابل جليلي و ظريف به عنوان دو طيف سياسي مقابل بود و همان چيزي را که به جريان نقد کارشناسي و فني نسبت داده بودندرا خود مرتکب شدند. اين حملات پرحجم عليه دکتر جليلي در حالي بود که وي مانند ديگر مهمانان با دعوت نمايندگان مجلس در کميسيون برجام صورت گرفته بود تا س از ۲سال سکوت ممتد، اکنون به ارزيابي کارشناسانه و فني متن بپردازد.
۲سالي که به گفته خود وي بدليل جلوگيري از اين تهمت بود که نقد مذاکرات نماشي از مسايل شخصي و ادامه فضاي رقابتي انتخابات بوده است. اما اکنون جليلي چه گفته است که جناح حامي دولت را اين گونه برآشفته است و دوقطبي جليلي- ظريف درباره موضوع تحريم ها محور عمليات رسانه هاي زنجيره اي شده است؟
جليلي به عنوان دبير سابق شوراي عالي امنيت ملي و نماينده رهبري در شورا و مسوول سابق پرونده هسته اي ايران چرا به اين ميزان باعث هراس حاميان دولت است؟ چرا تا اين حد به عملکرد او در اين پرونده حمله مي شود؟ مگر همين جريان به غلط ادعا نمي کنند که تمامي مراحل مذاکرات هسته اي طبق نظر رهبر انقلاب صورت مي گيرد. پس چرا به عملکرد جليلي حمله مي شود؟
بايد حقيقت آشکار شود
از اين سوالات که بگذريم بايد بپرسيم آيا ادعاي ظريف مبني بر لغو تمامي تحريم ها صحيح است يا گفته جليلي درباره فقط تعليق برخي تحريم ها؟ در اين فضاي غبار آلود فتنه گون، که تشخيص حقيقت دشوار شده است اساسي ترين سوال مردم، بررسي ادعاي طرفين پيرامون ماندن يا برداشته شدن تحريم ها است. پاسخ اين سوال و رفع اين غبار فقط بر اساس مراجعه به متن توافق قابل بررسي و تشريح است و ارجاع به هر گفته، نوشتار، ادعا و هر امر ديگري معقول و پذيرفته نيست. موارد زير که همگي مستند به همان متن توافق است مصاديقي از نقض ادعاي ظريف و تاييد سخنان جليلي مي باشد که با مراجعه به متن توافق به سادگي قابل بررسي است:
ضميمه ۵ برجام مي گويد قوانين تحريمي اروپا فقط تعليق شده و برخي حتي تا ۸ سال ديگر تعليق هم نمي شود.
طبق برجام،تحريم دانشگاه شريف، بهشتي و مالک اشتر تا ۸ سال ديگر باقي بوده و پس از آن تنها تعليق خواهد شد.
طبق برجام، بانک سپه، ملي، صادرات، انصار و مهر تا ۸سال ديگر باقي بوده و پس از آن تنها تعليق خواهد شد.
اروپا قانون تحريم سوييفت را تا ۸ سال ديگر تعليق هم نخواهد کرد.
تحريم سويفت پس از ۸ سال هم تعليق نخواهد شد.
طبق برجام، رياست جمهوري، سازمان فضايي، سپاه، وزارت دفاع و پدافند غيرعامل تا ۸ سال ديگر باقي بوده و پس از آن تنها تعليق خواهد شد.
ساختار تحريم اروپا باقي مانده و تنها برخي تعليق ميشود. در مواردي بعد از ۸ سال قوانين تعليق هم نميشود.
تحريم امريکا حتي تعليق هم نشده و تنها بصورت موقت، متوقف خواهد شد.
تحريم هاي اوليه، ايالتي و غيرهسته اي باقي مي ماند.
امريکا فقط متعهد به توقف موقت فرمان اجرايي رييس جمهور آنهم در صورتي که ثانويه و اقتصادي باشد شده است.
مطابق برجام، امريکا در قبال قانوني که بانک مرکزي را تحريم کرده بود تعهدي نداده است.
تحريم تراکنش و انتقالات دلاري کماکان براي اتباع و بانک ها باقي ميماند. در اين باره امرىکا تعهدي نداده است.
تحريم تراکنش نفتي مشمول لغو تحريم امريکا نخواهد شد.
مطابق برجام تحريمهاي اوليه هيچگاه لغو يا تعليق نخواهد شد. يعني شرکتهاي امريکايي تجارت کننده با ايران هميشه مشمول تحريم هستند.
دامنه تحريم هاي ثانويه بسيار محدود است، اگر شرکتي در امارات حداقل ۵۰درصد سهامش در اختيار يک آمريکايي باشد باز هم تحريم هايش لغو نمي شود و تحريم اوليه محسوب مي شود!
بر اساس قطعنامه۲۲۳۱ تحريمهاي موشکي، تسليحاتي و اشاعه اي باقي مي ماند.
قطعنامه۲۲۳۱ قطعانمه ميگويد، قطعنامه هاي قبل ملغي است اما در صورت اعتراض اعضا، تا ۳۰ روز بايد يک قطعنامه تصويب شود که آيا لغو تحريم ها ادامه دار باشد يا نه؟
در ژنو گفته شد تمام تحريم ها برداشته مي شود، در لوزان، لغو تحريم هاي کمتري توافق شد اما در وين، تحريم هاي مالي و اقتصادي هم با يک اعتراض بازميگردد.
دو ستانده يکي تحريم و دومي بحث قطعنامه هاي شوراي امنيت و خروج از بند۴۱ بود، اما اکنون حداقل تا ۱۰ سال در دستور کار شوراي امنيت هستيم.
در ۱۰ بخش از قطعنامه۲۲۳۱ تصريح شده است که ايران ذيل بند ۴۱ فصل ۷ باقي مي ماند.
براي خروج از بند۴۱ بايد به همان بند استناد شود اما ۸ مورد ناظر به الزامات ايران است، از جمله محدوديت هاي موشکي.
مطابق قطعنامه۲۲۳۱ پس از ده سال پرونده ايران close نميشود بلکه conclude مي شود. پس راه براي بهانه گيري پس از ده سال هم باز است.
قطعنامه مي گويد بايد با درخواست هاي آژانس را به طور کامل همکاري کنيد. اين يعني به انتظارات نا بجاي آژانس هم بايد عملياتي شود.
خانم شرمن پس از توافق گفت ۵ عضو شورا خواستار تمديد ۵ساله قطعنامه خواهند شد. اين يعني محدوديت ها ۱۵ ساله است.
مطابق بند۲۷ قطعنامه تکاليف برجام فقط مخصوص ايران است، يعني ايران پذيرفته استثناء باشد و حقوق کمتر و تکاليف بيشتري را بپذيرد.
مطابق برجام، دولت آمريکا پس از ۸سال صرفا تعليق تحريمها در کنگره را پيگيري خواهد کرد.
کليه تحريم هاي مصوب کنگره آمريکا، نه لغو و نه تعليق مي شود
در بند ۱۷.۴ از ضميمه پنجم برجام بيان شده است که آمريکا دستورات اجرايي شماره ۱۳۵۷۴، ۱۳۵۹۰، ۱۳۶۲۲، ۱۳۶۴۵ و بندهاي ۵ تا ۷ و ۱۵ دستور اجرايي شماره ۱۳۶۲۸ را در روز اجرا لغو خواهد کرد و اين يعني تنها ۵ مورد از ۱۷ تحريم دستورات رييس جمهور آمريکا تعليق مي شود.
تنها يک زير بخش از بندهاي تحريمي قانون جامع تحريم ايران با نام CISADA که دربردارنده تحريم هاي اصلي در حوزه صنعت نفت است در توافق جامع برداشته ميشود.
اين موارد تنها بخشي از موارد فراوان نقض حقوق ايران و ادعاهاي دولتي ها در توافق وين است.
التماس بعد از توافق
عجيب آن که ظريف در کميسيون برجام به صراحت اعلام مي کند که پس از ۸سال رييس جمهور آمريکا موظف است لايحه تعليق تحريم ها را جهت تصويب به کنگره ارائه کند يعني پس ازآن ايران در اين ۸سال تمام تعهدات خود را انجام داد بايستي اميدوار باشد که رييس جمهور دو دور بعد آمريکا فردي باشد که حاضر به ارائه لايحه تعليق تحريم ها به کنگره باشد که با توجه به روال قدرت در آمريکا، رييس جمهور دور بعدي و بعدي آن در دستان جمهوري خواهان خواهد بود يعني همان حزبي که اين روزها مدام بر لزوم جنگ نظامي عليه ايران سخنراني مي کنند.
ضمن اين که پس از اين اميدواري به رييس جمهور آمريکا بايستي براي معيشت خودمان به کنگره اميدوار باشيم که آن لايحه را تصويب کند. ادعاي عجيب ديگر ظريف مبني بر وضعيت اسفبار بورس و از بين رفتن سرمايه ميليونها نفر همان ادعاي تکراري و ساده انگارانه است که وضعيت بورس بدليل عملکرد ۸سال گذشته است. يا اين دو سال سخت اقتصادي براي مردم، آنقدر براي دولتمردان دولت يازدهم خوش بوده است که گذر زمان را احساس نکرده اند يا آنقدر صادق هستند که چون هنوز اقدامي جدي در دولت رخ نداده است اين ۲سال را به حساب نمي آورند. معلوم نيست اين دولت تا کي تصميم دارد ناکارآمدي و بي اقدامي خود را ناشي از دولت قبل بداند. در حالي که بورس آيينه تمام نماي برداشت ذهني توده مردم از وضعيت اقتصادي کنوني و اميد به بازگشايي آن در آينده است. ظريف در پاسخ به سوالات اعضاي کميسيون با فريادهايش سعي در اقناع نمايندگان داشت تا جايي که اين فريادها را در گفتگو بعد از جلسه با خبرنگاران انکار کرد.
دکتر صالح فرگاه
