پنجاهمین سال تولد سینمای آزاد ایران

پنجاه سال سینمای آزاد ایران » با یادونام هادی حسین زاده عضو سینمای آزاد مشهد که در سال ۶۰ تیر باران شد. 

در اواخرسال گذشته با شما هم در میان گذاشتیم که قصد داریم برای تولدپنجاه سالگی سینمای آزاد ایران در سال 2019 برنامه ای تنظیم کنیم نه به قصد خودنمایی بلکه بدلیل تاثیری که این جنبش در راه اشاعه سینمای راستین ایران و پیشبرد زبان سینما داشته است.

امروز جوانان شیفته سینما در ایران در یافته اند که 40 سال تبلیغات سینمایی جمهوری اسلامی، 2000 جایزه از فستیوال های ریز ودرشت ،دو جایزه اسکار چون نه بر اساس ارزش های سینمایی این آثار بلکه به دلیل رابطه نظام داعشی با اروپا وامریکا وسایر دول اهدا شده بود هیچ تحولی در سینمای حرفه ای ایران ایجاد نکرده است . سینما در جمهوری اسلامی همچنان سیر نزولی را طی می کند آخر چرا شیفتگان غرور ملی که گسترده ترین تبلیغ را برای سینمای صادراتی مرتکب شدند لحظه ای نیندیشیدند که چطور نظامی که با آتش زدن سینما ها وسوزاندن 400 تماشاگر به هنگام تماشای فیلم اداره ی امور را در دست میگیرد وبه دستور خمینی، قاتل بی رحم خلخالی یا بقول خاتمی کذاب سربار انقلاب ،فیلمها ی بسیاری را (چه ایرانی وچه خارجی ) درون کامیون ریخت به بیابان برد واتش زد حتا به نگاتیو های فیلم ها هم رحم نکرد ،یک باره و ناگهانی عاشق هنر وسینما شد؟ در این مورد من بدون وحشت از جو سازی ها واتهامات ،خود 400 مطلب نوشته ام و فکر نمیکنم در انجام وظایفم در حد توانم کوتاهی کرده باشم.آن هم با دست خالی بدو ن یک قران بودجه مشخص. نمیخواهم بگویم این بار سنگین را به تنهایی بدوش کشیده ام ،نه چند تن از همراهان سینمای آزاد در ایران بیش از همه نسرین بهجو، و یارانی که در تبعید به ما پیوستند ،داریوش شیروانی و...نام های بسیاری دیگر که در برنامه 50 سالگی نامشان ذکر خواهد شد مدد کردند که این بار به مقصد برسد. بله در برنامه 50 سالگی، وظیفه ماست که از همه یاران یاد بشود حتا دو همکاری که برای آبدار خانه، تلویزیون در اختیار ما گذاشته بود ( آقای باغبانی وآقای تاج الدین) اینان هم سهمی در سینمای ازاد دارند که در 50 سالگی شایسته ستایشند . زمانی دور تر اصلا تصور نمی شد از امکانانی مثل یوتیوب، ایستا گرام، تلگرام، پالتالک؛ فیس بوک و...بشود بهره گرفت و د نیای بزرگ را در صفحه کوچک یک تلفن دستی جمع کرد .

ما هم هر چند برایمان سخت بود باید با دنیای مدرن پیوند بخوردیم به خصوص من در فیس بوک آشنایان مجازی بسیاری یافتم که چند تایشان که دوستان واقعی بودندارتباطشان تا دنیای واقعی هم ادامه یافت ،از ان جمله یکی از این یاران که از استعداد وقابلیت افزینش هنری هم بهره داشت وقتی اطلاع یافت ما قصذ داریم چنین برنامه ای را امسال داشته باشیم. صمیمانه وصادقانه خوشحال شد و در پیام گیر ما نوشت:مطمئن هستم این برنامه به بهترین شکل برگذار خواهد شد)

خوب این توجه ها پشتگرمی شایسته ای است اما برای انجام این برنامه به بهترین شکل راهی سخت و نا هموار را باید پیمود . 

در ایران ودر سالهای دور وقتی قصد داشتیم جشنواره های سینمای آزاد را به شکل جهانی برگذار کنیم به هر کس که میدانست که ما بودجه محدود داریم فکر وایده خودمان را مطرح میکردیم انجام این ایده را به سنگ بزرگ تشبه میکرد اما ما این سنگ بزرگ را برداشتیم وجشنواره جهانی سینمای آزاد یکی از مهمترین جشنواره سینمای تجربی شد ودر اخرین سال برگذاریش ما میزبان 18کشور بودیم. این تجربه نشان داد سنگ بزرگ را هم میتوان برداشت. که هیچ به هدف هم نشاند. 

اما در شرایط تبعید هم ما چند سنگ بزرگ را به هدف نشانده ایم ،سمینار گسترده ی سینمای در تبعید با همگامی کانون فزهنگی پیوند با نام «دور از حانه »در ابعاد وسیع با حضور 400 تماشاگراز اروپا وامریکا و نخستین جشنواره سینمای آزاددر کادر سوپر 8 در نخستین سال تبعید با حضور چندین کشور اروپایی .

اما درآن شرایط یک حد اقل امکان از طریق کمک ها ی دولتی میسر بود که الان نیست ( دلایل را در جایی دیگر خواهم گفت) قصد داریم از طریق اسکایپ هم بچه های سینمای آزادرا که در چهار گوشه جهان پراکنده اند را برای رایزنی گرد هم بیاوریم. اما قبل از آن . من ، نسرین بهجو ( که از سینمای آزاد در ایران تا هم اکنون همراه سینمای آزاد مانده ا ست وداریوش شیروانی سینماگر وموسیقی دان ورشید داوری از بچه های وفادار سینمای آزاد تهران .کار های مقدماتی را آغاز کرده ایم. رشید دارد کار های باقیمانده سینمای ازاد که از دستبرد جهموری اسلامی مصون مانده است( در یورش وحشیانه پاسداران به دفتر مرکزی سینمای آزاد تعداذی از کار های خوب کروه که در ارشیو دفتر بود به اضافه عکس ها واسناد سینمای آزاد به یغما رفت ) را ترمیم میکند اکثر فیلمها ( آنها که به تکنیک سینما آشنایی دارند میداند که ترمیم فیلمهای 8 وسوپر هشت میلیمتری که نگاتیو هم نداشته است و همان کپی کار کپی نمایش هم بوده وهر آسیبی که مبدید به اصل کار لطمه میزد وسالها در شرایط نا مناسب نگهداری شده است و در زمان خودش هم نمایش های مکرر داشته وآسیب دیده است چه کار مشکل و وقت گیری است ورشید عضو وفادار سینمای ازاد که امروزه تکنیسین برجسته ای در سینماست. دارد کار های باقیمانده که در دسترس است را ترمیم میکند کیفیت صدا وتصویر راتا حد ممکن ترمیم و باقیمانده کار های ما قابل نمایش شود.

ما به مکان بر گذاری این برنامه هم فکر کرده ایم وهنوز هم داریم سبک وسنگین می کنیم .خوب زاربروکن نبعیدگاه من بوده است ،منطقی به نظر میرسد که در همین شهر هم برنامه 50 سالگی را در یک سالن مثلا vhsویا کنگرس هاله بر گذار کنیم . اما من چنان خاطره ها ی ناخوشایندی از این شهر دارم که اصلا دست ودلم نمیرود که دیگر قدمی در این شهر بردارم .اهالی شهر خود میداند که قبل ار این که من به این شهر بیایم اصلا یک برنامه که جنبه فرهنگی داشته باشد در زاربروکن برگذار نشده بود .اصلا اهالی با این گونه پروگرام ها بیگانه بودند.من به کمک چند تا از یاران در این شهر در خانه پناهندگان ، گروه تئاتر وگروه فیلم وموسیقی ایجاد کردیم . ما چندین سمینار فرهنگی هم با کمک کانون فرهنگی پیوند که من خود عضو هیات موسسش بودم در این شهر برگذار کرده ا یم ، همچنین سمینار های متعدد گذاشتیم که انعکاس وسیع داشت ومدتی هم یک برنامه رادیویی داشتیم ،کارگاه فیلم دایر شد وکلوب سینمای ایجاد گردید . اما چه سود؟ زاربروکن شهری شده بی هویت ، بدون کوچکترین حساسیت نسبت به کشوری که زادگاهشان بوده والان اسیر است. اما همین جماعت برای نمایش کارهای ارسالی جمهوری اسلامی سر ودست می شکنند .

مدتی در کافه معروفی که پاتوق روشنفکران شهر بود به اسم بینگارد گروه (مبارزه با بصیر) تشکیل شده بود که برای مقابله با کار های من نقشه می کشیدند . اما این بدان مفهوم نیست که از همدلی و همراهی اقلیت اهالی این شهر غافل باشم .علاوه بر نسرین بستگان نزدیکش ماریا، تهمینه، لاله، .پروانه در همه برنامه های ما یار ویاور بودند، همین طور فرید مواسات وثریا احصایی میترا سرو ، مسعودزنوزی و.. هم اکنون مجید از همشهری های قدیمی ما در زار بروکن مشکلات تکنیکی مارا با گشاده رویی بر طرف میکند. اما گفتم که جمع همراه ما در اقلیتند به همین دلیل من اسم این شهر را گذاتشته ام (شهر خاموشان.)

طرح دیگر برای محل برگذاری برنامه شهر مونیخ آلمان هست که به دلیل حضور داریوش وکانو ن خیام این امکان هست در این شهر امکانات بهتری بشود فراهم آورد. داریو ش خود شرایط شهر وامکاناتش را ارزیابی وبما اطلاع خواهد داد.همین طورداریوش پیشنهاد داده است برنامه را همزمان کنیم با جشنواره سینمای در تبعید گوتنبرگ که دوست قدیمی وهمراهمان حسین مهینی برگذار میکند که در این مورد هنوز با حسین این ایده را در میان نگذاشته ایم .همین طور آرش ریاحی سینماگر با استعداد وتهیه کننده موفق سینمای ی اطریش که با وییناله هم دوستی ونزدیکی دارد امسال که میهمان جشنواره ماکس افولس بود مدتی با من صحبت کرد وپیشنهاد داد که ما خلاصه ای از کار های سینمای ازاد را به زبان انگلیسی در اختیارش بگذاریم او با مسئولان وییناله صحبت کند که در صورت موافقت آنها 50 سالگی برود جز پروگرام وینیاله. همین طور آرش پیشنهاد یک گفتگویی سینمایی را به من وبا من را مطرح کرد که باید بیشتر در باره نحوه کار با آرش صحبت کنم. بهر حال آرش هم امادگی خودش برای همکاری اعلام کرد.

بطور خلاصه برنامه 50 سالکی میتواند موارد زیر را شامل شود

1 /نحوه شکل گیری سینمای آزاد در ایران

2/گسترش سینمای آزاد در 20 شهر ایران

3/ جشنواره های ملی در6 استان ایران

8/ جشنواره های جهانی 4 دوره در تهران

9/سینه کلوب سینمای ازاد

10 مجله چاپی سینمای آزاد

11 نحوه اداره کارگاههای سینمای آزاد

دلیل شرکت سینمای آزاد در جشن هنر شیراز، جشنواره سپاس وجشنواره جهانی فیلم تهران

12 داورانی که فیلمها را ارزیابی میکردند

13 فدراسیون جهانی سینمای تجربی که به پیشنهاد من شکل گرفت و30 کشور عضو آن شدند

سینمای آزاد در تبعید

فستیوال های سینمایی در شهر های اروپا، نشریه چاپی سینمای آزاد در تبعید (16 شماره منتشر شد). وب سایت سینمای آزاد. فیس بوک سینمای آزاد و...

با یاد رفتگان

سینماگرانی از گروه ما در این سال ها در سنین جوانی ومیان سالی مارا تنها گذاشتند ورفتند در بخشی از برنامه از این عزیزان از دست رفته یاد می کنیم وهمینطور سینماگر خلاق سینمای آزاد حسن بنی هاشمی سالهاست در بستر بیماری است با نمایش یکی از آثارش که رشید عزیز ترمیمش کرده است برای او آرزوی بازگشت سلامتی داریم.

ما از همه دوستانمان که در فیس بوک فعال هستند میخواهیم در مورد این برنامه ،نحوه اجرایش . هر پیشنهاد وطرحی که دارند با ما در میان بگذارند. تا بتوانیم آنگونه که شایسته است با همگامی وهمراهی شما همدلان این برنامه را به نحوه شایسته برگذار کنیم تاآن دوست گرامی که موفقیت این برنامه را حتمی میدانست حرف ونظرش تامین شده باشد. 

دستان پر مهرتان را صمیمانه میفشاریم

از طرف گروه تدارکات برنامه بصیر نصیبی .