اولین انتخابات آزاد در میانمار

آنگ سان سوچی

دموکراسی، در حصر صندوق

پنج سال پیش، در خانه‌ای حبس شده و پشت به چکمه‌پوشانی نشسته بود که حتی یک خط تلفن را نیز از او دریغ کرده بودند.
انتخابات سراسری در پیش بود و رهبر در حبس مخالفان چنان از اوضاع سیاسی کشور آزرده‌ بود که تقریبا سکوت پیشه کرد.
او البته اطمینان داشت که همیاران او از حضور در انتخاباتی که به ادعای شورای حکومت نظامی میانمار، اولین انتخابات آزاد و سراسری آن کشور در دو دهه گذشته بود، سرباز خواهند زد.

در این میان، رهبر دربند مخالفان بیش از هر چیز از سودای خود برای
ارتباط با مردم سخن می‌گفت. او در حالی از وکیلش خواست تا با نسل جوان کشورش از آرزوی خود برای ثبت‌ یک حساب توییتری سخن گوید که بدون‌شک تصور نمی‌کرد تنها پنج سال بعد، کارزار انتخاباتی خود را از طریق حساب فیس‌بوکش کلید بزند. «آنگ سان سوچی» برنده جایزه صلح نوبل و رهبر حزب «اتحادیه ملی دموکراسی» برمه که تنها یک هفته بعد از برگزاری انتخابات سراسری سال ٢٠١٠ و پس از تحمل مجموع ١٥ سال بازداشت خانگی آزاد شده بود، روز گذشته و در پیامی ویدئویی، انتخابات آتی پارلمانی را نقطه‌عطفی حیاتی در تاریخ میانمار دانسته و اظهار امیدواری کرده است مردم آن کشور برای اولین‌بار در چند دهه گذشته فرصت آن را بیابند تا منشأ تغییر و تحولاتی حقیقی در ساختار سیاسی کشور باشند؛ تغییراتی دموکراتیک و بازگشت‌ناپذیر که به‌زعم رهبر مخالفان میانمار مستلزم همکاری و نظارت نهادهای بین‌المللی بر روند انتخابات است.
سوچی در حالی از جامعه جهانی خواسته است با نظارت بر کارزارهای تبلیغاتی پیشاانتخاباتی، روند جمع‌آوری آرا در روز انتخابات و از همه مهم‌تر، تحولات پساانتخاباتی، به شهروندان میانماری اطمینان دهند که اراده سیاسی آنان محترم شمرده خواهد شد که دولت شبه‌نظامی حاکم، ادامه نفوذ خونتاها بر سپهر سیاسی و اجتماعی میانمار، منازعات قومی و چالش‌های اقتصادی، تردیدهای فراوانی را درباره چشم‌انداز برگزاری انتخاباتی آزاد و عادلانه برانگیخته است؛ به‌طوری‌که رقابت نمایندگان بیش از ٩٠ حزب سیاسی در انتخابات پارلمانی هشتم نوامبر و ثبت‌نام نزدیک به ٣٠میلیون شهروند واجد شرایط نیز نتوانسته است آن‌طور که باید، دل مخالفان حکومت را به‌دست آورد.
آنگ سان سوچی که با وجود تکیه‌زدن بر کرسی پارلمان میانمار، از رقابت در انتخابات ریاست‌جمهوری منع شده است، در شرایطی شمار انبوه اشتباهات و خطاهای موجود در فهرست واجدان شرایط را مانع از حضور بخش عظیمی از هواداران حزب متبوعش به پای صندوق‌های رأی دانسته است که ناکامی نزدیک به دو میلیون شهروند برمه‌ای مقیم خارج در ثبت‌نام انتخاباتی، آن‌هم به‌دلیل موانع بوروکراتیکی که سفارتخانه‌های برمه پیش پای آنان نهاده بودند، در‌حقیقت خاموشی صدای بخش کثیری از ناراضیان برمه‌ای است. به اینها اضافه کنید نفوذ گسترده نظامیان و رهبران محلی حامی آنان را در هزاران هزار روستای دورافتاده میانمار که به دور از نظارت‌های بین‌المللی، سهم بسزایی در تعیین آرای میلیون‌ها روستانشین آن کشور خواهند داشت.
این درحالی است که بزرگ‌ترین اقلیت مذهبی میانمار، یعنی مسلمانان، از حضور حتی یک نماینده در میان نزدیک به شش‌هزارو ٢٠٠ نامزد ثبت‌نامی محروم هستند. آن‌طور که پیداست، ترویج احساسات و عقاید ضداسلامی توسط ملی‌گرایان رادیکال بودایی مانع از انتخاب نامزدهای مسلمان توسط شوراهای رهبری بیش از ٩٠ حزب شرکت‌کننده در انتخابات شده است؛ حقیقتی که برای مثال در ایالت بحران‌زده «راخین» در غرب میانمار، به جلوگیری از ثبت‌نام صدها هزار نفر از مسلمانان «روهینگیا» و در نتیجه محرومیت آنان از حق رأی انجامیده است.
اما اگر هنوز نسبت به سلامت انتخابات و اثربخشی آن در آینده دموکراتیک میانمار دچار تردید نشده‌اید، بهتر است بدانید که حتی اگر حزب متبوع سوچی بار دیگر بنابر پیش‌بینی‌ها و به سیاق انتخابات سراسری ١٩٩٠ که از سوی شورای نظامی حاکم باطل اعلام شد، پیروز بلامنازع انتخابات باشد، ارتش میانمار همچنان یک‌چهارم کرسی‌های پارلمانی را در اختیار خواهد گرفت؛ واقعیتی که به احتمال قریب به یقین مانع از تحقق وعده‌های سوچی مبنی بر اصلاح قانون اساسی آن کشور و به‌خصوص لغو آن ماده بحث‌برانگیزی خواهد شد که از ریاست‌جمهوری او جلوگیری می‌کند. اینها تازه جدای از شاخص‌های نگران‌کننده فقر، فساد و بیکاری در این کشور است که اگرچه در قیاس با دیگر کشورهای جنوب شرقی آسیا، از وضعیت بهتری برخوردار است، اما بدون شک آرا و وفاداری رأی‌دهندگان را بیش از خط‌مشی سیاسی احزاب، منوط به توانایی‌های اقتصادی و برنامه‌های توسعه‌محورانه آنان می‌کند.
با تمام این اوصاف و در شرایطی که موقعیت استراتژیک و فرصت‌های تجاری و اقتصادی میانمار، تقریبا تمامی همسایگان کوچک و بزرگ آن، ازجمله چین، هند و تایلند را به خط کرده است، به نظر می‌رسد خواسته سوچی مبنی بر همکاری نهادهای بین‌المللی در تامین سلامت انتخابات از سوی جامعه بین‌الملل بی‌پاسخ نخواهد ماند؛ چراکه دیگر بر کسی پوشیده نیست انتخابات آزاد از منظر قدرت‌های جهانی، تنها پیش‌درآمدی بر گشایش دروازه‌های بازار است.

شرق