به بهانه ٢١ آذر، روز تولد احمد شاملو

از رفتگان حکایت 

در حوالی بیست‌ویکم آذرماه که سالگرد تولد احمد شاملوست، اهالی شعر و دوستداران او در امامزاده طاهر کرج دور هم جمع می‌شوند تا خاطره او را زنده نگه دارند. برای این روز، هیچ مراسمِ رسمی خاصی برگذار نمی‌شود، جمعی که به دور آن سنگ قبر جمع می‌شوند معمولا اهل شعر و شاعری نیستند.

آنها می‌آیند، در ضلع غربی امامزاده طاهر جمع می‌شوند کنار مزار احمد شاملو و با روشن‌کردن شمع و احیانا خواندن شعرهای او از میان کتاب‌های به‌چاپ‌رسیده‌اش، خاطره‌اش را گرامی می‌دارند. منتها در میان سنگ قبرهای امامزاده طاهر، سنگ قبر احمد شاملو، وضعیت بدی دارد. هرسال که علاقه‌مندان او طی دوروز (بیست‌ویکم آذرماه که روز تولدش است و دوم مرداد که روز مرگ اوست) پا به این قبرستان قدیمی کرج می‌گذارند، درمی‌یابند که سنگ آرامستان او در هم شکسته است. خانواده شاملو می‌گویند که چندین‌بار این سنگ را عوض کرده‌‌اند اما همچنان، در آستانه هرکدام از این روزها که باشد، باز هم این سنگ شکسته می‌شود. سنگ قبر شاملو، سنگ قبر ساده‌ای است که امضای معروف او رویش حکاکی شده و هربار که شکسته می‌شود، دوباره سنگی نو، به همان سبک قبلی جایگزینش می‌شود.

اگر قرار باشد آماری از سنگ قبرهای شکسته هنرمندان منتشر شود، نام فریدون فروغی قطعا در بالای فهرست جا خواهد گرفت. اهالی روستای «قرقری» که در اطراف کرج قرار دارد هنوز از دفن این هنرمند موسیقی معاصر در روستایشان ناراضی هستند و طبعا علاوه بر ایجاد محدودیت‌هایی برای بازدید علاقه‌مندان، چندان به فکر کیفیت مزار و آرامگاه او هم نیستند و بعید نیست که چندین‌بار، باد و باران این سنگ قبر را شکسته باشد! منتها فرق فریدون فروغی با احمد شاملو در تنهایی این خواننده بلوز است. او جز علاقه‌مندان و هوادارانش، کسی را ندارد که با هربار شکسته‌شدن سنگ قبر، سنگ قبری تازه را جایگزینش کند. میرزاده عشقی که در ابن‌بابویه دفن شده یکی دیگر از شاعرانی است که تابه‌حال چندبار سنگ قبرش به دلایل نامعلوم شکسته است. عجیب اما اینجاست که سنگ قبر دوست و آشنای این شاعر که خود نیز در طبع‌آزمایی چون میرزاده عشقی، شعر می‌سرود، سالم مانده. به عبارت دیگر، اگرچه آرامگاه میرزاده عشقی در ابن‌بابویه، هرچندوقت یک‌بار آرامش خود را از دست می‌دهد اما سنگ قبر ایرج‌میرزا در ظهیرالدوله تابه‌حال چنین سرنوشتی نداشته است. شایعات از شکسته‌شدن سنگ قبر فردین و جلال آل‌احمد هم حکایت دارند اما این شایعات اثبات نشده‌اند. 

سعید برآبادی / شرق