سازمان گزارشگران بدون مرز روز سه شنبه ۲۱ آوریل (۲ اردیبهشت) جدول رده‌بندی سالانه کشورهای جهان بر اساس آزادی مطبوعات و شفافیت در اطلاع‌رسانی را منتشر کرد. گزارشگران بدون مرز جدول رتبه‌بندی ۱۸۰ کشور جهان از نظر آزادی مطبوعات را از حدود دو دهه پیش به این سو هر سال منتشر می‌کند. این جدول نتیجه محاسبه و تحلیل کیفی پرسش‌نامه‌هایی است که کارشناسان این سازمان در سراسر جهان تهیه و تکمیل می‌کنند.
کشورهای اسکاندیناوی در رده‌های نخست
در این فهرست که مربوط به سال ۲۰۲۰ است، چهار جایگاه نخست به چهار کشور اسکاندیناوی اختصاص یافته و نروژ برای چهارمین سال متوالی به عنوان بهترین کشور جهان از نظر آزادی مطبوعات، شفافیت اخبار و اطلاع‌رسانی معرفی شده است.
فنلاند در این رده‌بندی جایگاه دوم خود در سال گذشته را حفظ کرد و دانمارک با دو پله صعود به جمع سه کشور برتر در زمینه آزادی مطبوعات پیوست. سوئد و هلند که در جدول سال گذشته به ترتیب سوم و چهارم بودند به دلیل افزایش موارد «آزار سایبری» هر کدام یک پله سقوط کردند.
آلمان، فرانسه، بریتانیا
آلمان به رغم چالش‌های موجود در این کشور و سختگیری دولت در جلوگیری از افشای داده‌های محرمانه، به دلیل کثرت‌گرایی و استقلال و شفافیت رسانه‌ها به رتبه یازدهم ارتقاء پیدا کرد.
فرانسه و بریتانیا در این جدول هر کدام با دو پله سقوط نسبت به سال پیش به ترتیب به جایگاه‌های ۳۴ و ۳۵ این جدول رسیده‌اند. حمله پلیس به خبرنگاران و دستگیری آنها در جریان شورش‌های اجتماعی یکی از دلایل اصلی سقوط جایگاه فرانسه بوده است.
آمریکا و موضع «تهاجمی» ترامپ
ایالات متحده آمریکا با آن که در جدول آزادی مطبوعات در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال پیش از آن سه پله رشد داشته، اما همچنان از این نظر وضعیت نامناسبی دارد و جایگاهی بهتر از رده ۴۵ جدول را کسب نکرده است.
سازمان گزارشگران بدون مرز بنا بر داده‌هایی که از اظهارات افراد پرسش شونده در آمریکا به دست آورده، می‌گوید که موارد آزار و حمله به خبرنگاران در این کشور اندکی کمتر شده است. اغلب پرسش‌شوندگان سیاست «تهاجمی» دونالد ترامپ و دیگر دولتمردان نزدیک به او در برابر خبرنگاران و اهل رسانه را مانعی بر سر آزادی مطبوعات در آمریکا دانسته‌اند.
شاگرد خوب‌ها
مالزی با ۲۲ پله صعود در جایگاه صد و یکم و مالدیو با ۱۹ پله صعود در خانه هفتاد و نهم در شاخص سال ۲۰۲۰ بیشترین بهبود وضعیت را از نظر آزادی مطبوعات در جهان داشته‌اند. گزارشگران بدون مرز دلیل این رشد را «اثرات مفید تغییرات دولتی» در این کشورها ذکر کرده است.
قعر جدولی‌ها
کره شمالی امسال در آخرین رده جدول آزادی مطبوعات قرار گرفته و بدین ترتیب جایگاه ترکمنستان را غصب کرده است. در این حال اریتره در رده ۱۷۸ جدول، هنوز هم بدترین کشور از نظر آزادی مطبوعات در قاره آفریقاست.
سانسور کرونایی در ایران، عراق و چین
در گزارش سالانه گزارشگران بدون مرز آمده است که «بین سرکوب آزادی رسانه‌ها در شرایط بحران همه‌گیر کرونا و رتبه‌بندی کشورها» ارتباط معناداری وجود دارد.
در این گزارش گفته شده هر دو کشور ایران و چین که به ترتیب در جایگاه ۱۷۳ و ۱۷۷ جدول آزادی رسانه‌ها قرار دارند، اخبار مربوط به شیوع کووید ۱۹ را «به طور گسترده» سانسور کرده‌اند. چین در جدول سال گذشته میلادی نیز همین رتبه را داشت، اما ایران امسال نسبت به سال پیش ۳ پله سقوط کرده است.
در این گزارش به موارد دیگر سانسور مطبوعاتی شدید در ایران در جریان سیل سال گذشته، قطع اینترنت و سرکوب خبرنگاران در جریان اعتراض‌های آبان ماه و نیز سانسور اخبار مربوط به ساقط کردن هواپیمای اوکراینی اشاره شده است.
عراق نیز به دلیل سانسور کرونایی با ۶ پله سقوط به رده ۱۶۲ در جدول شاخص آزادی مطبوعات رسیده است.
افغانستان از منظر آزادی مطبوعات وضعیت مناسبی ندارد، اما در جایگاه بهتری از ایران یعنی در رده ۱۲۲ جدول سالانه این شاخص قرار گرفته است.
یورو نیوز
