سارا تابنده

اما و اگرهایی در باره یک شاهزاده

برخی محافل سیاسی- رسانه ای پروژه آلترناتیو سازی برای رهبری جنبش سبز را با مطرح کردن نام شاهزاده ایرانی آغاز کرده اند. تحلیلگران معتقدند مطرح کردن رضا پهلوی به عنوان چهره سال از سوی برخی سایت های خبری و گفتگوهای پی در پی با وی نیز در همین راستا انجام می شود .

برخی منابع نیز میگویند رضا پهلوی هم همچون پدرش با جمهوریخواهان امریکا لابی کرده تا به عنوان یک گزینه برای آینده ایران مطرح باشد.

این روزها برخی محافل خبری در تلاش برای مطرح کردن نام رضا پهلوی به تهیه گزارش یا مصاحبه های خبری با وی مبادرت می کنند و در واپسین مورد توسط یک رسانه به عنوان چهره برتر سال معرفی شد.

پیش از این چند رسانه خارج کشور مصاحبه هایی را با وی تدارک دیدند . بی بی سی، صدای امریکا ، رادیو فردا و... در اقداماتی مشابه مصاحبه های مفصلی با رضا پهلوی ترتیب دادند.

ناظران سیاسی معتقدند نام رضا پهلوی اخیرا چند وقتی است که به صورت جدی تر در محافل سیاسی اپوزیسیون مطرح می شود. این امر به خصوص پس از فوت علیرضا و ابراز همدردی های ایرانیان بیشتر به چشم آمده است.

در کنار این رخدادها طیف هایی از اپوزیسیون گام هایی را برای اتخاذ رویه مشترک برداشت و به خصوص در چند مورد باز هم ردپای رضا پهلوی دیده شد.

در این بین موافقان و مخالفان مطرح شدن وی در عرصه سیاسی اظهارات تند و تیزی را در دفاع یا مخالفت با وی در شبکه های اجتماعی مطرح کردند.

اما در این بین مدافعان مطرح شدن وی و حتی خود رضا پهلوی نسبت به بیان برخی ناگفته ها در خصوص سلامت مالی و اقتصادی فعالیت هایشان دلایل قانع کننده ای نتوانسته اند بیان کنند. یکی از این موارد ثروت خاندان پهلوی است که نقاط مبهم فراوانی دارد و جنبه های تاریک و ناروشن آن بسیار زیاد است.

رضا پهلوی از اسفند 89 فعالیت سیاسی خود را با راه اندازی تشکیلاتی به نام "اتحادیه دموکراتیک ایران" توسعه داد و از ایرانی ها درخواست کمک مالی کرد.

برای بسیاری از افراد این سوال مطرح بود که چرا با وجود ثروت کلانی که خاندان پهلوی از ایران خارج کرده اند وی همچنان به دنبال کمک های مالی است.

اموال خاندان پهلوی

حسین مکی در کتاب تاریخ بیست ساله ایران جلد هشتم می نویسد: هنگامی که رضا خان درتاریخ سوم اسفند ۱۲۹۹ روی کار آمد، خانه کوچکی به ارزش بسیار کم در جنوب تهران داشت. زمانی که وی پس از برکناری از سلطنت در تاریخ دهم شهریور ۱۳۲۰ به امر و خواسته دولت انگلیس، ایران را ترک می کرد، به گفته ی خودش و اظهارات دکتر سجادی وزیر دارایی وقت، شصت و هشت میلیون تومان در حساب شخصی خود، در بانک ملّی داشت، و تمام اموال منقول و غیر منقول را به پسرش محمّد رضا بخشیده بود.

روزنامه ی نیویورک تایمز در شماره ی مورّخ دهم ژانویه 1979 ، با استناد به گفته منابع بانک جهانی نوشت که فقط اوراق بهادار متعلق به شاه بیش از یک میلیارد دلار قیمت دارد و نیز مبلغی بین ۲ تا ۴ میلیارد دلار تنها در طول این دو سال آخر (۱۳۵۶ و ۱۳۵۷) از سوی خانواده سلطنتی ایران به آمریکا منتقل شده است.

اردشیر زاهدی هم درباره میزان ثروتی که شاه موفق به انتقال آنها به خارج از کشور شد، چنین نوشته است: «دادستان تهران در زمان شریف امامی فهرست دقیقی از افرادی که پول هایی را به شکل ارز خارج کرده بودند، استخراج کرد. در میان این فهرست، شخص اعلیحضرت به خروج ۳۱ میلیارد دلار از کشور متهم شده بود. "

بنا به اظهار برخی منتقدان ، اگر خاندان پهلوی پول کلانی را که پس از انقلاب از ایران خارج کردند، سرمایه گذاری می کردند با سود آن پولها می توانستند دست به هر کاری بزنند.

در خصوص این ابهامات و اینکه رضا پهلوی به عنوان ولیعهد محمد رضا با پولهای کلانی که پدرش از ایران خارج کرده چه کار کرده وی هنوز هیچ پاسخ قانع کننده ای نداده است.

رضا پهلوی در برنامه پارازیت صدای امریکا مدعی شد که پدرش فقط 62 میلیون دلار از ایران خارج کرده که بخشی از آن به عنوان سهم ولیعهد به وی داده شده اما او نگفت ک این پول را صرف چه کاری کرده است.

رضا پهلوی در این باره فقط گفته " بعد از 30 سال جمهوری اسلامی در 3 نقطه ما را به دادگاه کشید ، ما مدام در معرض دوربین هستیم ، به ما اتهام زدند "

اظهارات معتمد خانواده

اما مسعود انصاری از دستیاران نزدیک رضا پهلوی که بعدها با وی دچار اختلاف شد مسائلی را از پشت پرده فعالیت های مالی رضا پهلوی مطرح می کند که نشان می دهد وی تسلط زیادی بر شئون مالی وی داشته است.

وی می گوید: به غیر از 62 میلیون دلار ادعایی، املاک، مستغلات و جواهراتی هم در خارج از کشور به نام خاندان پهلوی وجود دارد .

اما ظاهرا 62 میلیون دلار خارج شده از سوی شاه همه آن در اختیار رضا قرار نگرفته و تنها 20 درصد آن طبق وصیت محمد رضا شاه در اختیار رضا پهلوی قرار گرفته است .

همچنین پولهایی در اختیار وکیل خاندان پهلوی قرار گرفته که باید صرف امور خاص شود که به آنها پولهای شرطی می گویند. از جمله این پولها اموالی است که به گفته انصاری به کسی می رسد که بخواهد به سلطنت ایران برسد به همین دلیل رضا تا کنون حاضر نشده از مقوله سلطنت چشم پوشی کند و حتی به روایتی میلیاردها دلار در پشت صحنه وجود دارد که تنها در صورت به سلطنت رسیدن رضا پهلوی به دست وی خواهد رسید.

رضا پهلوی از زمان مرگ پدرش بارها و به دفعات از افراد و سازمانهای مختلف پول گرفته و هنوز توضیح نداده مبالغ اخذ شده را صرف چه کاری کرده است.

مقرری فهد برای رضا

مسعود انصاری می گوید : رضا حتی برای پول گرفتن به خاندان سلطنتی آل سعود هم رو زده است و بطوریکه منابع موثق نزدیک به وی گفته اند مبادرت به اخذ پول از سعودی ها حتی تا بدانجا پیش رفته که ملک فهد در صدد بود ابتدا یک معلم دینی برای آموزش او بفرستد.

به دستور فهد در نهایت مقرر شد سالانه مبلغی به عنوان کمک به رضا پهلوی پرداخت شود که این کمک هزینه هم بعد از چند سال قطع شد.

رضا همچنین تلاشهایی برای دریافت پول از شیخ زائد پادشاه امارات آغاز کرد و حتی به این منظور 50 هزار دلار به یک پادو پرداخت کرد تا بتواند نظر موافق شاه امارات را جلب کند.

تمام این تلاشهای او در حالی بود که فرح پهلوی همسر شاه ، بعد از انقلاب دو میلیون دلاربه معینیان رئیس دفتر شاه داده بود که امورات رضا را در خارج از کشور سر و سامان دهد اما مشخص نیست او این پولها را صرف چه کاری کرده است که اندکی بعد به صرافت دریافت پول از دیگران افتاد.

دریافت پول از سیا

در ادامه این تلاشها در سال 1983 یعنی چهار سال پس از خروج از ایران رضا پهلوی دریافت بودجه از سازمان سیا را آغاز کرد. در این راستا افراد زیادی لابی گری کردند تا رضا پهلوی بتواند با افراد سیا ملاقات کند.

غلامحسین کاظمیان از جمله افرادی بود که به عنوان واسطه مقدمات ملاقات رضا با کیسی را فراهم کرد و به این ترتیب ملاقاتهای مخفی در خانه هاییدر واشنگتن میان رضا و سران سازمان سیا شکل گرفت که در نهایت مقرر شد با مساعدت ریگان ماهیانه 150 هزار دلار کمک هزینه به رضا پهلوی پرداخت شود. بخشی از این پول ظاهرا خرج ریخت و پاش های اطرافیان رضا می شد که آنها ترجیح می دادند این پول را بواسطه از فردی به نام انصاری دریافت کنند تا اینکه آن را مستقیم از سیا بگیرند.

کمک هزینه سیا تا سال 1988 که ریگان بر سر کار بود ادامه داشت . از پولهای سیا رضا دستور داده بود ماهیانه 50 هزار تا به فردی به نام ثابتی داده شود تا او بتواند حقوق جاسوسانی را که در ایران داشت پرداخت کند.

رضا همچنین یک میلیون و 300 هزار دلار از عمه خود اشرف پهلوی گرفته بود و با وجود این پولها عطش وی برای دریافت کمک های متعدد از افراد و نهادهای گوناگون ادامه داشت.

رو زدن به راکفلرها

رضا در اواخر سال 1987 گفت 30 میلیون دلار داشته باشد می تواند ایران را بگیرد. وی به همین منظور موفق به دیدار با راکفلر ثروتمند معروف امریکایی و از دوستان محمد رضا شاه شد . راکفلر رضا را به فردی با نام آرچی روزولت احاله داد و این فرد پس از شنیدن درخواست رضا به او گفته بود تا زمان زنده ماندن آیت الله خمینی شانس کمی برای موفقیت دارد.

استدلال های مخالفان و موافقان

موافقان رضا پهلوی و در مجموع سلطنت طلب ها می گویند مقدار پولی که خاندان پهلوی از ایران خارج کرده اند در مقایسه با خدماتی که داشته اند با میزان پول هایی که آقازاده ها در جمهوری اسلامی از جمله مجتبی خامنه ای به جیب زده اند و در مقابل کارهایی هم نکرده اند اصلا قابل قیاس نیست !

مخالفان پهلوی هم استدلال جالبی دارند. آنها می گویند رقم های کلان میلیون دلاری 30 سال قبل در مقایسه با حجم تورم امروز بسیار کلان تر به نظر می رسد بطوریکه فقط محاسبه 62 میلیون دلار درسال 1357 پول بسیار عظیمی نسبت به همین مقدار رقم طی سالهای اخیر است.

همکاری رضا پهلوی با شکنجه گران

مهره ها و افرادی هم که در سیستم رضا پهلوی با وی همکاری مستمر دارند افرادی مساله دار هستند که از جمله آنها فردی است به نام پرویز ثابتی که در ساواک رژیم پهلوی نقش زیادی در شکنجه و سرکوب مخالفان داشته است و مدتها نقش مشاور امنیتی رضا پهلوی را عهده دار بوده و رضا پهلوی هیچگونه توضیحی در خصوص علل همکاری با وی ارائه نمی دهد.

ثابتی مسئول اول اداره کل سوم ساواک و رئيس ساواک تهران بود.

کانی براک در مقاله‌ای در نيويرکر که در سال ۲۰۰۶ منتشر شده است اشاره می‌کند که رضا پهلوی مدت‌هاست با تيمی از کارگزاران سابق پدر خود از جمله پرويز ثابتی همکاری ميکند. منتقدان می گویند رضا پهلوی گویا قصد دارد همان سیستم سابق شکنجه گری و اختناق پدرش را دوباره به ایران بیاورد در حالیکه مدام دم از دموکراسی و حقوق بشر می زند.

منبع: جرس