به پیش اهل جهان محترم بود آنکس // که داشت از دل و جان احترام آزادی



چهارشنبه، بهمن ۱۸، ۱۳۹۱

فياض زاهد
مصدق انگليسي‌ها

دكتر محمد مصدق از رجال خوشنام و برگزيده تاريخ معاصر ايران است. نام او را بايد در كنار رجال تاريخي اين سرزمين تا ابديت ذكر كرد. او پيش از نخست‌وزيري پست‌هاي مهمي را در دوره قاجار و پهلوي در كارنامه داشته است.
او در جريان كودتاي سوم اسفند به دستور سيدضياء بازداشت شد و تنها پس از بركناري او به دعوت قوام به سمت وزارت ماليه منصوب شد. اما شرط پذيرش اين پست را اخراج آرميتاژ اسميت مامور انگليسي ماليه منوط كرد. با اخراج او و با كسب اختيارات كامل به وزارت ماليه رفت و منشا تحولات مهمي شد.


او در كابينه دوم مشيرالدوله به وزارت خارجه منصوب شد. داستان ملاقاتش با وزير مختار بريتانيا را اين‌گونه شرح مي‌دهد: «روزي وزير مختار مرا به ناهار دعوت كرد. پس از صرف ناهار گفت: مي‌خواهم براي مطالباتي كه از دولت ايران داريم شما و فروغي وزير ماليه را دعوت كنم تا اسناد ما را بخوانيد. گفتم مرا به چه عنواني مي‌خواهيد دعوت كنيد. اگر براي اين است كه متصدي وزارت خارجه هستم، چنين ماموريتي از دولت ندارم. چنانچه به عنوان فرد عادي است، تامل كنيد هر وقت بيكار شدم دعوتم نماييد. آن وقت هم يقين است كه با من كاري نداريد.
سفير كه مرد فهميده‌يي بود، خنديد و گفت: صحيح است و ديگر با من هيچ مذاكره‌يي نكرد... دولت انگليس تمام پول‌هايي را كه در زمان جنگ براي پيشرفت سياست خود در ايران خرج كرده بود، از دولت مطالبه مي‌نمود و دولت انكار مي‌كرد. تا اينكه موضوع تغيير سلطنت پيش آمد. محمدعلي فروغي، نخست‌وزير شد و ضمن نامه‌يي به سفارت انگليس، مطالبات آن دولت را تصديق كرد!»

اعتماد