سفر براي ديدن كمياب‌ترين گل‌هاي جهان

لاله‌هاي واژگون دامنه های گلستان کوه خوانسار

ديدن لاله‌هاي سر به زيرانداخته در دامنه كوهستان‌ها، يك سفر بهاري به يادماندني برايتان رقم مي‌زند. لاله‌هاي واژگون يكي از گل‌هاي نادر در دنياست كه فرصت كوتاهي براي رخ نمايي در بهار دارد. اين گل زيباي وحشي را مي‌توان در چند منطقه از ايران مشاهده كرد؛ از مياندشت در استان خراسان شمالي تا چنارود چادگان در چهارمحال و بختياري اما در اين راهنما، ديدن دشت‌هاي پربارتري را با امكان اقامت به شما پيشنهاد مي‌كنيم. اگر قصد داشتيد به ديدن لاله‌هاي واژگون برويد خوب است بدانيد بعضي از مردم محلي آن را به نام «اشك سياوش» و بعضي به نام «اشك مريم» مي‌شناسند. دليل نخست، افسانه‌يي است مربوط به پهلوان اسطوره‌يي ايران باستان كه مي‌گويند جايي كه خون «سياوش» نخستين بار بر زمين ريخت «پرسياوش» روييد. گل لاله سرخ رنگي كه شاهد اين اتفاق بود، سر به زيرانداخت و بر بي‌گناهي سياوش گريست. بعد از آن اين گل به همان حالت مشغول گريستن ماند و «لاله واژگون» نام گرفت. افسانه لاله‌هاي واژگون لاله واژگون از آخرين روزهاي فروردين ماه تا اوايل خردادماه، منطقه وسيعي در دامنه كوهستان‌هاي غرب و رشته كوه زاگرس را رنگ مي‌زند. لاله‌هاي واژگون را به خاطر شبنم صبحگاهي‌اي كه رويشان مي‌نشيند اشك مريم هم مي‌نامند. اين لاله‌ها به شكل زنگوله‌هايي با رنگ‌هاي زرد، نارنجي و سرخ جلوه‌گري مي‌كنند. گرچه دامنه‌هاي زاگرس رويشگاه اين گل‌ها به حساب مي‌آيد اما سه دشت گلستان كوه در منطقه خوانسار استان اصفهان، مناطق ييلاقي سر رود و دامنه‌هاي دنا در استان كهگيلويه و بويراحمد و دشت لاله‌هاي واژگون در دامنه كوه‌هاي استان چهارمحال و بختياري، از معروف‌ترين مناطقي هستند كه مي‌توان مسافران بهاري را براي ديدن لاله‌هاي واژگون به آنجا دعوت كرد. اين گل در ارتفاع بالاتر از 1500 متر و بيشتر در دشت‌هاي صخره‌يي مي‌رويد و ساقه‌اش حدود 120 سانتي‌متر طول دارد. گفته مي‌شود اين گياه نخستين‌بار در سده 16 ميلادي به وسيله جهانگردان اروپايي از ايران به اتريش برده شده و در باغ‌هاي ثروتمندان و خاندان سلطنتي پرورش يافت و از سده 19 ميلادي كشت آن در هلند هم رايج شد. گرچه لاله واژگون و به ويژه پياز آن سمي است اما افراد محلي از اين گياه براي درمان رماتيسم، درد سينه، درد دندان، سرفه، آسم و برونشيت استفاده مي‌كنند. با اين حال، خواص درماني اين گياه هنوز مورد بررسي كامل قرار نگرفته است. بنابراين بدون مشورت با يك متخصص از اين گياه استفاده دارويي نكنيد. بيشترين گل‌ها را ببينيد براي ديدن پرتراكم‌ترين دشت لاله‌ها از تهران با يك مسافرت 9 ساعته با اتوبوس به شهركرد مي‌رسيد كه مي‌توانيد پس از استراحتي كوتاه، با تاكسي، ميني‌بوس يا اتوبوس به طرف چلگرد مركز شهرستان كوهرنگ حركت كنيد. اين مسير فاصله‌يي حدود 90 كيلومتر دارد. از چلگرد تا روستاهاي ديمه و بنواستكي كه در مجاورت دشت لاله‌ها قرار دارد، حدود 15 كيلومتر راه است. از اينجا تا دشت، به توفيق اجباري پياده‌روي بهاري دست مي‌يابيد. اما اگر قصد سفر با خودروي شخصي داريد، دو مسير با جاذبه‌هاي طبيعي متفاوت پيش روي شماست؛ يكي شما را از شهركرد به دشت لاله‌هاي واژگون مي‌رساند و راه ديگر از اصفهان است. براي مسير نخست بايد از شهركرد حدود 80 كيلومتر به غرب برويد تا 2 كيلومتر پيش از شهر چلگرد، راه فرعي ديمه شما را به شمال جغرافيايي راهنمايي كند. از آنجا به روستاي بنواستكي برويد و پياده‌روي جذاب را در دشت‌هاي فراخ، پاي كوه‌هاي بلند كنار چشمه‌سارها آغاز كنيد. دومين مسيري كه شما را به ديدن اين دشت مي‌برد از اصفهان آغاز مي‌شود. مزيت اين مسير در اين است كه بخشي از راه را كنار سد زاينده‌رود طي مي‌كنيد. براي شروع بايد از اين شهر، 80 كيلومتر در جهت شمال غرب حركت كنيم تا بعد از دوراهي قاسم‌آباد، وارد جاده چادگان شويم. حدود 30 كيلومتر تا اين شهر، در كنار درياچه سد سفيدرود راه است. از آنجا 10 كيلومتر به شمال غرب رفته تا به «رزوه» برسيد و از اين شهر وارد جاده آسفالت فرعي شويد. از ابتداي اين جاده، حدود 50 كيلومتر در جهت جنوب غربي برويد تا به چشمه ديمه رسيده و از روستاي بنواستكي پياده‌روي خود را آغاز كنيد. چلگرد، جايي براي اقامت اگر قصد توقف در شهر چلگرد را داريد، هتل‌هاي زردكوه و كوهرنگ و هتل قصراحمد و همچنين چند هتل آپارتمان مانند ‌ميهمانسراي پتروشيمي، ميزبان شما خواهند بود. همچنين در روستاي چشمه ديمه نيز، هتل آپارتمان، رستوران و ديگر امكانات مسافرتي مهياست. هنگامي كه عزم‌تان را براي ديدن لاله‌هاي واژگون جزم مي‌كنيد، در برنامه‌تان ديدن چند مكان زيباي ديگر را هم بگنجانيد كه فرصت خوبي براي لذت بردن از طبيعت ناب است. آبشار شيخ علي خان، چشمه آب معدني ديمه، تونل كوهرنگ، چشمه كوهرنگ، سد كوهرنگ و روستاي سرآغاسيد از مهم‌ترين مناطقي‌اند كه در كنار تماشاي لاله‌ها مي‌توان ديد و لذت برد. دشت لاله‌ها، ييلاق تعداد زيادي از عشاير بختياري است. از اين رو آشنايي با قوم دلير بختياري و يك چاي آتشي ‌ميهمان‌شان شدن، خاطره‌يي فراموش‌نشدني برايتان رقم مي‌زند. مارگون، راحت‌ترين مسير لاله‌هاي واژگون را مي‌توان در استان چهارمحال و بختياري در قابي زيبا و متفاوت ديد. ميان دشتي گسترده از لاله‌ها، آبشار بزرگ مارگون با 70 متر ارتفاع و 100 متر عرض، جلوه‌يي زيبا از طبيعت به نمايش گذاشته كه در اين مسير جلوي چشم‌تان قرار مي‌گيرد. براي حركت به سوي اين دشت زيبا، يك راه از ياسوج وجود دارد و يك راه هم از شيراز. براي ديدن لاله‌هاي واژگون و آبشار، راه‌هاي آسفالته وجود دارد و امكانات اقامتي و بهداشتي كمپينگي هم در پاي آبشار در اختيارتان قرار مي‌گيرد كه هزينه چنداني ندارد و به نوعي مي‌توان آن را ارزان‌ترين سفر براي تماشاي لاله‌هاي واژگون به حساب آورد. از ياسوج 24 كيلومتر به جنوب شرق برويد تا به شهر كوچك كاكان برسيد. از اينجا 20 كيلومتر در جاده آسفالت فرعي پيش برويد تا به دهستان سرسبز كمهر برسيد. از اين روستا به سوي آبشار، نزديك به 10 كيلومتر ديگر راه پيش رويتان است. از اين مسير تا 800 متري آبشار، راه آسفالته است. اگر از راه شيراز براي ديدن لاله‌ها حركت كنيد بايد 95 كيلومتر به سوي شمال غرب برويد تا به شهر اردكان (سپيدان) برسيد. از اين شهر مسيرتان را 17 كيلومتر ادامه دهيد تا وارد دهستان زيباي كمهر شويد. امكانات و تسهيلاتي كه در اين منطقه پيدا مي‌شود شامل پاركينگ در محوطه ورودي و در اطرافش، سرويس بهداشتي و محوطه‌هاي مسطحي است كه براي اقامت و برپا كردن چادر مناسب است. خوانسار، نزديك‌ترين مسير با سفري يك روزه به استان اصفهان مي‌توانيد در حاشيه چند شهر نزديك به هم كه شبيه مثلث جغرافيايي است، لاله‌هاي واژگون را تماشا كنيد. در دامنه‌هاي گلستان كوه خوانسار، اطراف فريدون شهر و بويين و مياندشت، دشت‌هايي وجود دارند كه شما را به ‌ميهماني لاله‌هاي واژگون مي‌برند. علاوه بر اين 3 شهر، اطراف شهر كوهستاني سميرم هم مي‌توان لاله‌ها را تماشا كرد. گلستان كوه با وسعتي بيش از 10 كيلومتر مربع در غرب اصفهان به عنوان يكي از رويشگاه‌هاي لاله‌هاي واژگون به حساب مي‌آيد. براي ديدن لاله‌هاي اصفهان مي‌توان از مركز اين استان يا تهران براي ديدن لاله‌ها راهي شد. اگر از تهران براي تماشا حركت كنيد، كوتاه‌ترين مسير حركت از سه راه سلفچگان به سوي خمين است. 40 كيلومتر به راه جنوب ادامه دهيد تا به شهر كوهپايه‌يي و سرسبز گلپايگان برسيد. از اينجا تا خوانسار حدود 32 كيلومتر راه پيش رويتان است. بعد از خوانسار 15 كيلومتر به سوي داران برانيد تا به دوراهي دره بيد برسيد. روستاي دره بيد 15 كيلومتر بعد از شهر داران در جهت غرب در مسير خوانسار قرار دارد. از جاده فرعي آسفالته‌يي كه در سمت راست جاده واقع شده به سوي روستا حركت كنيد تا بعداز 2 كيلومتر به آنجا برسيد. براي معرفي روستاي دره بيد مي‌توانيد به تابلويي كه گل‌هاي لاله را نشان مي‌دهد اعتماد كنيد. اما براي ديدن گل‌هاي دشت بايد حدود ? كيلومتر جاده خاكي كوهستاني را هم پياده برويد تا به انتهاي دره‌يي برسيد كه لاله‌هاي واژگون در دامنه كوه‌ها جلوه‌گري مي‌كنند. در انتهاي جاده، چند دستگاه سرويس بهداشتي ساخته شده و چند نفر از مردم محلي به نگهباني گل‌ها مشغولند كه برگه‌هايي درباره گل‌هاي دشت بين بازديد‌كنندگان توزيع مي‌كنند. براي گذشتن از نگهبان‌ها و ديدن دشت، هر خودرو بايد مبلغي بين 1000 تا 2000 تومان بپردازد. اگر از اصفهان قصد تماشاي لاله‌هاي واژگون را داشتيد بايد در جهت شمال غرب حدود 130 كيلومتر برانيد تا به شهر دامنه برسيد. از اين شهر به داران رفته و 15 كيلومتر به سوي خوانسار ادامه دهيد تا به روستاي دره بيد برسيد. اگر دشت پشت كوه فريدون شهر را براي تماشا انتخاب مي‌كنيد بايد بعد از شهر داران 20 كيلومتر مسيرتان را در جهت غرب ادامه دهيد تا به دوراهي فريدون شهر برسيد. اگر 15 كيلومتر به جنوب برويد به اين شهر مي‌رسيد و از آنجا مي‌توانيد به روستاي پشت كوه رفته و وارد دشت لاله‌هاي واژگون شويد. اما اگر از دوراهي فريدون شهر مسيرتان را مستقيم به غرب ادامه دهيد، بعد از 10 كيلومتر به بويين و مياندشت مي‌رسيد. آنجا راهي ديگر براي ورود به دشت لاله‌هاي واژگون به حساب مي‌آيد. در واقع، دشت روستاي پشت كوه در شمال فريدون شهر قرار گرفته و جنوب بويين و مياندشت. اگر قصد اقامت و شب ماندن را داريد و مي‌خواهيد سپيده سحر اشك مريم يا سياوش كه همان شبنم صبحگاهي بر چهره لاله‌هاست را ببينيد، پيشنهاد مي‌كنيم به خوانسار برويد تا بتوانيد نزديك دشت در هتل يا ‌ميهمانسرا اقامت كنيد. البته مردم دره بيد هم به گردشگران اتاق اجاره مي‌دهند كه قيمت هر اتاق بستگي به توافق شما با آنها دارد. اگر شب را نزديك پشت كوه بوديد مي‌توانيد در چادر استراحت كنيد. شايد همين شبنم‌هاي صبحگاهي كه مي‌بينيد باعث شده مردم اين گل را به نام اشك مريم يا اشك سياوش بنامند؛ در فرهنگ عامه مردمي كه نزديك لاله‌هاي واژگون زندگي مي‌كنند اين گل نماد پاكدامني است. مهاجران واژگون قدمت كشف لاله‌هاي واژگون به عصر اسطوره‌هاي ايراني مي‌رسد اما از نخستين ثبت مكتوب آن چيزي در دست نيست؛ جز اينكه نخستين‌بار در سده 16 ميلادي جهانگردان اروپايي آن را از ايران به باغ‌هاي ثروتمندان و خاندان سلطنتي اتريش بردند. گل شش‌ پر رويشگاه لاله‌هاي واژگون دامنه‌هاي زاگرس است. مردمي كه در اين مناطق آمد و شد مي‌كنند اغلب از قوم بختياري يا لرهاي كهگيلويه و بوير احمد هستند. آنها اين گل را از خانواده شش پر مي‌شناسند و برگ‌هايش را گل به حساب مي‌آورند.