 |
| صلاح‌الدین دمیرتاش |
می‌خواهیم جلو دیکتاتوری اردوغان را بگیریم
نتیجه انتخابات اخیر ترکیه می‌گوید «عدالت و توسعه» بعد از ١٣ سال، دیگر اکثریت مطلق پارلمان این کشور را در اختیار ندارد؛ نتیجه‌ای که پیامی است به «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهوری ترکیه، که در سودای تغییر نظام سیاسی و قدرت‌گیری بیش‌ازپیش بود. در آن‌سو اما، در پایگاه حزب «دموکراتیک خلق‌ها» جشن و سرور برپا بود. حزب طرفدار کُردها با به‌دست‌آوردن ٨٠ کرسی، اولین حزب کُردی است که به پارلمان ترکیه راه پیدا کرده است.
در گفت‌وگوی پیشِ‌رو «کریستین امانپور»، مجری سی‌ان‌ان با «صلاح‌الدین دمیرتاش»، رهبر این حزب، درباره این پیروزی و چشم‌انداز آتی ترکیه به بحث نشسته است.
از نتیجه انتخابات چقدر تعجب کردید و این نتیجه درحال‌حاضر بیانگر چه‌چیزی درباره ترکیه است؟ما از نتیجه انتخابات تعجب نکردیم؛ نه من و نه همکارانم در حزب. یک عدم باور عمومی درباره توان عبور ما از این آستانه وجود داشت. کمپین انتخاباتی بسیار دشواری بود. اما حالا ما در پی نظامی کثرت‌گرا و حامی آزادی هستیم و می‌خواهیم جلو دیکتاتوری اردوغان را بگیریم. ما توانسته‌ایم در را به روی او ببندیم و این نتیجه خوبی برای ترکیه است و هرکسی را که در این‌باره نگران بود، خوشحال کرد. ما با وجود مشکلات، پیروزی دموکراتیکی به دست آوردیم.
اردوغان سال‌ها به‌عنوان کسی شناخته شده بود که با موفقیت، اسلام و دموکراسی را ادغام کرده است. شما یکی از وکلای مدافع حقوق‌بشر هستید. فکر می‌کنید دلایل انسانی نتیجه این انتخابات چیست؟
همان‌طور که می‌دانید نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری سال گذشته ترکیه حاکی از رأی ٥٢درصدی آقای اردوغان بود و او اولین رئیس‌جمهور منتخب مردم ترکیه شد. انتظار می‌رفت که او به‌عنوان داور و یک فرد متوسط در میان دیگر سیاست‌مداران عمل کند، اما آقای اردوغان گفت که این چیزی نیست که او را راضی کند. او تمایلش را بیان کرد، آرزویش برای تغییر قانون اساسی و تبدیل‌شدن به رئیس‌جمهوری فعال در قبال نظام ریاست‌جمهوری، اما انتخابات عمومی نشان‌دهنده عدم علاقه به این تلاش‌ها بود. مردم به او کارت قرمز نشان دادند و او را از تشکیل دولتی تک‌حزبی بازداشتند.
اگر تحت توازن جدید قدرت، ائتلاف شود، مردمی که به شما رأی دادند، چه انتظاری دارند؟ شما سکولارها و بخش زیادی از لیبرال‌ها را جذب خود کردید. تکلیف سرکوب مخالفان و منتقدان سیاسی چه می‌شود؟ سرکوب رسانه‌ها؟ مردم ترکیه چه انتظاری می‌توانند از دولت جدید داشته باشند؟
ما حامی سیاستی کثرت‌گرا هستیم که شامل حقوق مسلمانان، مسیحیان و یهودیان می‌شود. ما برای هیچ‌کسی تبعیض قائل نیستیم و این سیاست‌ها را زمانی دنبال می‌کنیم که چنین تبعیض‌ها و تنش‌هایی در منطقه فراگیر شده است. حمایت و حفاظت از حقوق همه این گروه‌ها از جمله، کردها، زبان و ... مهم است. «عدالت و توسعه» قادر به تشکیل جامعه‌ای باثبات و مداوم نبوده است و سعی می‌کردند با گفتن اینکه «من اینجا هستم پس ثبات هم وجود دارد و اگر نباشم هرج‌ومرج خواهد بود» مردم را مرعوب کنند.
حزب «عدالت و توسعه»، حزب آقای اردوغان، هنوز هم بیشترین آرا را دارد و بیشترین قدرت را. در چنین شرایطی فکر می‌کنید موفقیت و دستاورد باورنکردنی شما چگونه می‌تواند توازن قدرت را برهم بزند یا دست‌کم سیاست‌ها را تغییر دهد.
درست است که عدالت و توسعه اکثریت پارلمان را در اختیار دارد، اما آنها به‌خاطر تعداد بالای آرای حزب ما، تعداد کرسی‌های لازم برای تشکیل دولت تک‌حزبی را ندارند. اما احتمال ائتلاف یا انتخابات زودهنگام وجود دارد. اهمیت نتایج انتخابات، بهبود اوضاع است و عدالت و توسعه باید رؤیای دولت تک‌حزبی را رها کند. ازهمین‌رو آنها مجبورند با احزاب مخالف همکاری کنند.
آقای دمیرتاش، شما از به‌خطرافتادن امنیت شخصی خود می‌ترسید؟ جمعه گذشته و دوروز قبل از انتخابات، در یکی از تجمعات انتخاباتی شما دو انفجار اتفاق افتاد. فکر می‌کنید مسئول این انفجارها چه کسی است؟
من و همکارانم به‌صورت مستقیم تهدید شده‌ایم، اما این موضوع مرا نگران نکرده است. ما سعی می‌کنیم قدم‌هایی برای محافظت شخصی برداریم. کُردبودن و دفاع از دموکراسی کثرت‌گرا در ترکیه می‌تواند از دید برخی مردم تهدید محسوب شود و ما وقتی در این مسیر پا می‌گذاریم، می‌دانیم که چنین اتفاقی ممکن است بیفتد.
دولت ترکیه به‌خاطر سیاستش در قبال سوریه و ظهور داعش به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفته است. فکر می‌کنید احتمال تغییر سیاست ترکیه در سوریه وجود دارد؟
اشتباهات زیادی در گذشته صورت گرفته. فکر نمی‌کنم در صورت تشکیل دولتی ائتلافی، آنها بتوانند به چنین رویکردی ادامه دهند. دولت ائتلافی نمی‌تواند از گروه‌هایی نظیر داعش و گروه‌های افراطی در منطقه حمایت کند. باید سیاستی دنبال شود که همه گروه‌ها و مردم منطقه را دربر بگیرد.
در مورد مسائل داخلی چطور؟ چه چشم‌اندازی برای صلح با کُردها، پ‌ک‌ک و همه کسانی که آنها نماینده‌شان هستند، وجود دارد؟
در دوسال‌ونیم گذشته، روند مذاکرات برای راه‌حل مساله کُردی در جریان بوده است. اما اخیرا به‌خاطر رفتار رئیس‌جمهور اردوغان، این مذاکرات متوقف شده است. ما همیشه گفته‌ایم که این روند باید ادامه داشته باشد و اکنون حتی ما در پارلمان قوی‌تر هستیم. ما به‌نقل از آقای «عبدالله اوجالان»، رهبر پ‌ک‌ک، گفتیم که آنها حاضرند خلع‌سلاح شوند و آقای اوجالان گفت که او می‌خواسته این درخواست را مطرح کند. اما باور من این است که گفت‌وگو باید از جایی که متوقف شده، دوباره شروع شود و شرایط هرچه باشد، ما به حمایت خود از راه‌حل صلح‌آمیز ادامه می‌دهیم.
شرق
