خبرگزاری آسوشیتدپرس بخش‌هایی از سندی هشت صفحه‌ای را منتشر کرده که بر اساس آن غرب و آمریکا حاضرند رآکتور هایی با تکنولوژی پیشرفته به ایران بدهند در صورتی که ایران غنی‌سازی و نیز فعالیت‌های تحقیق و توسعه را متوقف کند.
بر اساس سندی هشت صفحه‌ای که به دست آسوشیتدپرس رسیده است، آمریکا و دیگر کشورهای طرف مذاکره با ایران حاضر شده‌اند تا در صورتی که ایران فعالیت‌های اتمی خود را که می‌تواند منجر به ساخت سلاح هسته‌ای شود متوقف کند، رآکتورهای با تکنولوژی پیشرفته و نیز سایر تجهیزات مورد لزوم را در اختیار ایران قرار دهند .
این سند با نام "همکاری‌های هسته‌ای غیر نظامی" روز سه‌شنبه ۲۳ ژوئن (۲ تیر) به دست خبرگزاری آسوشیتدپرس رسیده و شامل پیشنهادات گوناگونی در زمینه موارد اصلی مورد اختلاف طرفین است.
بر اساس این سند به ایران قول داده شده که در ازای توقف فعالیت نیروگاه آب سنگین اراک، نیروگاه آب سبک در اختیار این کشور قرار بگیرد. نیروگاه آب سنگین اراک قادر به تولید پلوتونیوم است که می‌تواند برای ساخت چندین بمب اتمی در یک سال کافی باشد.
کاهش تولید پلوتونیم در تاسیسات آب سنگین اراک همواره یکی از موارد مورد اختلاف در مذاکرات اتمی و یکی از هدف‌های اصلی آمریکا و متحدانش بوده است چرا که این راه یکی از راه‌های رسیدن به سلاح اتمی است.
سند "همکاری‌های هسته‌ای غیر نظامی" که تاریخ ۱۹ ژوئن (۲۹ خرداد) را بر خود دارد، شامل پیشنهاداتی برای "ایجاد یک مشارکت بین‌المللی" به منظور اجرای کامل پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و دست کشیدن ایران از عملیات تحقیق و توسعه هسته‌ای است.
در این سند همچنین به ایران قول داده شده که سوخت مورد نیاز و نیز کلیه احتیاجاتش برای هر رآکتوری که بخواهد تامین شود. همچنین به ایران وعده کمک در زمینه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای، پزشکی هسته‌ای، تحقیقات و نیز جابه‌جایی زباله‌های اتمی داده شده است.
"فردو به جای غنی‌سازی ایزوتوپ تولید کند"
درمورد سایت فردو تصریح شده که اگر این سایت به جای غنی‌سازی اورانیوم برای تولید ایزوتوپ‌مورد استفاده قرار گیرد، می‌توان بر سر ادامه فعالیت آن به توافق رسید.
اما از آنجا که فرایند تولید ایزوتوپ به تکنولوژی مشابه غنی‌سازی اورانیوم نیاز دارد و یکی از این دو می‌تواند فوری جایگزین دیگری شود، این پیشنهاد احتمالا با مخالفت کنگره آمریکا روبرو خواهد شد.
از آنجا که سایت فردو در عمق زمین قرار دارد و بین کوه‌ها محصور است، در برابر حملات هوایی مصونیت دارد. به همین دلیل آمریکا و متحدانش از مدتها پیش مصر هستند که فعالیت غنی‌سازی اورانیوم در این سایت متوقف شود. در صورت شکست مذاکرات، گزینه حمله به مراکز اتمی ایران، از سوی آمریکا و اسرائیل همچنان گزینه‌ای مطرح است.
یکی دیگر از مسائل مورد اختلاف در مذاکرات اتمی، دامنه بازدید بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تاسیسات اتمی ایران است. آیت‌الله خامنه‌ای اعلام کرده که اجازه هیچ گونه بازدیدی از تاسیسات نظامی ایران را به بازرسان آژانس نخواهد داد. این در حالی است که برای اطمینان از صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران ممکن است لازم باشد تا بازرسان آژانس از تاسیسات نظامی نیز بازدید کنند.
یک دیپلمات آمریکایی که نخواسته نامش فاش شود به آسوشیتدپرس گفته که بازدید از مراکز نظامی نه تنها یکی از راه‌های شفاف‌سازی فعالیت‌های اتمی ایران است، بلکه می‌تواند در روشن شدن مسائل جانبی نیز کمک کند.
در حالی که کمتر از یک هفته دیگر به پایان مهلت مقرر برای حصول توافق اتمی با ایران (۳۰ ژوئن/ ۹ تیر) باقی مانده است، آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران روز سه‌شنبه اعلام کرد که ایران محدودیت درازمدت در برنامه هسته‌ای خود را نمی‌پذیرد.
جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید اعلام کرده که در صورت لزوم مذاکرات می‌تواند برای چند روز تمدید شود. خبرهای تایید نشده‌ای نیز وجود دارند مبنی بر ادامه مذاکرات در صورت لزوم تا تاریخ ۹ جولای (۱۸ تیر). این تاریخ روزی است که نمایندگان کنگره آمریکا از تعطیلات روز استقلال این کشور بازگشته و کارشان را از سر می‌گیرند.
بر اساس طرحی که در کنگره آمریکا به تصویب رسیده، نمایندگان کنگره می‌بایست ظرف ۳۰ روز پس از امضای توافق نهایی با ایران آن را بررسی کنند و تنها پس از این مدت و با تایید کنگره باراک اوباما مجاز است تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران را لغو کند.
غرب همواره تاکید کرده که با فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران مخالفتی ندارد و تنها در پی آن است که راه دسترسی ایران به سلاح اتمی را مسدود کند. اما پیشنهاداتی که در این سند محرمانه مطرح شده می‌تواند موجبات نارضایتی کنگره آمریکا را فراهم کند. نمایندگان کنگره باراک اوباما را متهم می‌کنند که به ایران امتیازات زیادی داده است.
جمهوری اسلامی این موضوع را که ایران در پی دستیابی به سلاح اتمی است، همواره ردکرده و می‌ٰ‌گوید آمادگی دارد امتیازاتی را بدهد تا میلیاردها دلار پولی که از فروش نفت ایران بلوکه شده آزاد شود.
دویچه وله
