قطار مذاکره هسته‌ای آرام و کند، بدون حضور وزیران خارجه به پیش می‌رود؛ در میان شائبه نبود امنیت اطلاعاتی در مکان مذاکره و نگرانی از دست‌نیافتن به توافق و سایه پررنگ تمدید.
اگرچه تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای تمایلی به طرح بحث تمدید مذاکرات نشان نمی‌دهد، اما مسائل باقی‌مانده نشان از آن دارد که نمی‌توان به‌طور کلی آن را نادیده انگاشت. در چنین شرایطی هفتمین دور مذاکره در سطح معاونان و کارشناسان در وین انجام گرفت. هنوز نحوه ادامه مذاکرات و نتایج آن مشخص نیست.
این در حالی است که انتشار گزارش وال‌استریت‌ژورنال مبنی بر جاسوسی از مذاکرات هسته‌ای موجب واکنش‌هایی از دولت میزبان و کشورهای مذاکره‌کننده شد. به گزارش خبرگزاری‌های رسمی، سفارت‌های جمهوری اسلامی ایران در «وین» و «برن» با ارسال یادداشت‌های رسمی جداگانه به وزارتخانه‌های امور خارجه اتریش و سوئیس، نگرانی جدی ایران از امنیت اماکن محل برگزاری مذاکرات هسته‌ای را به دولت‌های مزبور اعلام کردند و خواستار اطلاع از نتایج تحقیقات صورت‌گرفته در این زمینه شدند.
به گزارش ایرنا، در بیانیه سفارت تهران در وین، از وزارت خارجه اتریش خواسته شده در اسرع وقت برای تأمین امنیت محل مذاکرات از جمله حفاظت سایبری بیشتر، تدابیري اتخاذ کند. این درحالی است که یک مقام رسمی در اتریش درباره ماجرای جاسوسی احتمالی رژیم صهیونیستی از مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ١+٥، ابراز نگرانی کرد و در همین حال دادستانی سوئیس نیز از پیگرد جزایی برخی افراد به ظن جاسوسی سیاسی خبر داد. «کارل هنز گراندبک»، سخنگوی وزارت کشور اتریش، در این‌باره گفت: «ما نگرانی عمیق خود را درباره این موضوع اعلام و تأکید می‌کنیم تحقیقات در این زمینه به‌ویژه از هتل کوبرگ، محل برگزاری مذاکرات هسته‌ای آغاز شده است».
بعد از توافق ژنو در آذر ١٣٩٢، بارها مذاکرات هسته‌ای در هتل کوبورگ وین برگزار شده، تاکنون دوبار مذاکره در این شهر تمدید شده است. خبرها حاکی از این است که دادستان‌های سوئیسی در شهر برن نیز روند تحقیقات درباره جاسوسی از مذاکرات هسته‌ای ایران با ١+٥ را آغاز کرده‌اند. سرگئی ریابکوف، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای روسیه نیز خواستار رعایت تدابیر ویژه ضدجاسوسی سایبری و الکترونیكي توسط شرکت‌کنندگان در مذاکرات هسته‌ای شد. ریابکوف افزود: «عجیب است که این مسئله (جاسوسی از مذاکرات هسته‌ای) قبلا افشا نشده بود».
ویروس‌ها داخل دوربین‌ها هم می‌روند
همچنین واحد مرکزی خبر به‌نقل از کارشناس فرانسوی گفت: «ویروس اسرائیلی‌ها با هدف شنود مکالمات اعضای مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران طراحی شده بود».شبکه پنج تلویزیون فرانسه گزارش داد: این ماجرا به یک رمان جاسوسی شباهت دارد. ماجرا از جایی شروع شد که چند شرکت بزرگ امنیت انفورماتیک، متوجه شدند هدف یک حمله سایبری قرار گرفته‌اند. سلیمان ذیغیدور، کارشناس مسائل بین‌المللی، درباره علت این جاسوسی گفته «احتمالا برای اینکه مذاکرات را به هم بزنند. حال باید دید که عاملان این جاسوسی چطور عمل کرده‌اند».این جاسوسی با آلوده‌کردن رایانه‌هایی در سه کشور آلمان، سوئیس و اتریش در محل اسکان هیأت‌های مذاکره‌کننده انجام گرفته است. این رایانه‌ها برای استفاده هیأت‌های مذاکره‌کننده هسته‌ای بوده است. این ویروس بسیار پیشرفته بوده، به‌حدی که فقط حکومت‌ها می‌توانند آنها را بسازند. این ویروس احتمالا توانایی ورود به تجهیزات اداره‌کننده دوربین‌های محافظتی در داخل هتل‌ها و همچنین رایانه‌های مربوط به شماره اتاق هر نماینده را داشته است و از امکان شناسایی گفت‌وگو بین هریک از اعضای این هیأت‌ها و محتوای مکالمات آنها برخوردار بوده است. با این ویروس گفت‌وگوهای ١٨ ماهه بدون آنکه بهترین سرویس‌های امنیتی جهان متوجه شوند، شنود شده است».
تغییر محل مذاکرات مطرح نیست
درحالی‌که خبر جاسوسی از محل مذاکرات، طیف‌های گسترده‌ای پیدا می‌کند، اخباری درباره احتمال تغییر محل مذاکرات هسته‌ای مطرح شده که البته به فاصله کمی یک منبع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، این موضوع را تکذیب کرد. این منبع خبری گفت: «اگرچه نظراتی در این زمینه مطرح شده، ولی فعلا بحث جدی برای تغییر محل مذاکرات مطرح نیست».
این منبع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران به یادداشت اعتراض نمایندگی ایران به وزارت خارجه اتریش اشاره کرد و گفت: «در این یادداشت اعتراض کردیم و خواستار آن شدیم که تمام تدابیر لازم برای رفع این نقیضه صورت گیرد و امنیت لازم برای فضای مذاکرات تأمین شود». وی افزود: «با این اوصاف، اگر برای تأمین امنیت فضای مذاکرات لازم باشد که محل مذاکرات تغییر کند، این هم می‌تواند یک گزینه باشد، اما بحث تغییر محل مذاکرات الان به این شکل مطرح نیست».
شرکت امنیت سایبری «کاسپرسکی» اعلام کرد در تحقیقات خود دریافته سه هتل میزبان مذاکرات ایران و ١+٥ هدف ویروس جاسوسان رژیم صهیونیستی قرار گرفته است. در پی انتشار این خبر، یک عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران اعلام کرد مذاکره‌کنندگان ایرانی همواره ریسک بالا و احتمال استراق سمع و جاسوسی را در نظر گرفته و محتاط بوده‌اند.
اسرائیلی‌ها در واشنگتن
درحالی‌که بحث شنود و جاسوسی اینترنتی از مذاکرات هسته‌ای توسط اسرائیل، بحث داغ محافل خبری در این روزهاست، روزنامه هاآرتص جمعه ۲۲ خرداد خبر داده: «اسرائیل هیأتی برای گفت‌وگو با بلندپایگان آمریکایی راهی واشنگتن می‌کند». هیأت اسرائیلی به‌عنوان «آخرین تلاش» برای اثرگذاری بر توافق نهایی هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی، از روز دوشنبه ۲۵ خرداد مذاکرات با مقامات آمریکایی را در واشنگتن آغاز می‌کند. براساس این گزارش، مهره‌هایی از کادر اطلاعاتی اسرائیل از ارتش و نهادهای امنیتی و وزارت خارجه اسرائیل، که امور ایران را پیگیری کرده‌اند، همراه با کارشناسان اتمی در این هیأت اعزامی به واشنگتن مشارکت دارند. هیأت اسرائیلی به ریاست یوسی کهن، مشاور امنیت ملی دولت اسرائیل، ازجمله با سوزان رایس، مشاور امنیت ملی کاخ سفید دیدار خواهد کرد. به نوشته هاآرتص، «راه‌های فرار» ایران و «نقاط ضعف» توافق برای مقامات آمریکا تشریح و خواسته‌های اسرائیل در این زمینه، که باید یک «توافق محکم» به‌دست آید، مطرح خواهد شد.
اکنون اسرائیل و عربستان جزء مخالفان توافق جامع هسته‌ای هستند.
جاسوسی جزء قاعده بازی است
در همین‌حال یک دانشمند امور دفاعی و نظامی اسرائیل به رادیوی این کشور گفته است «جاسوسی و استراق سمع، همواره بخشی از قواعد بازی» در موضوع‌هایی مانند «خطرات برنامه اتمی ایران» بوده است». پروفسور «ییسرائل بن ایتسحاک»، کارشناس امور موشکی و ماهواره، در واکنش به گزارش «کارگذاری ویروس رایانه‌ای» در سیستم‌های رایانه‌ای هتل‌های محل مذاکرات اتمی برای جاسوسی از این گفت‌وگوها، گفت: «این ادعا که اسرائیل این کار را کرده است، می‌تواند منطقی باشد، اما ادعایی است که مستنداتی برای آن نمی‌توان ارائه کرد».
کری از چین می‌آید
جان کری، وزیرخارجه آمریکا که حدود دو هفته پیش به‌دلیل شکستگی پا راهی بیمارستان شد، روز گذشته از بیمارستان مرخص شد. با اینکه برخی نگران حضور نداشتن او در مذاکرات بودند، جان کری روز گذشته گفت: «من به‌طور کامل در جریان مذاکرات هسته‌ای با ایران قرار داشتم و اواخر ماه ژوئن در زمان مناسب به این مذاکرات می‌پیوندم. من به‌طور حتم به این مذاکرات خواهم پیوست و تاکنون نیز چنین بوده است و ثانیه‌ای از مذاکرات هسته‌ای را ازدست نداده‌ام».
کری همچنین هنگام مرخصی از بیمارستان به خبرنگاران گفت قصد دارد پس از رایزنی‌های استراتژیک با چین در روزهای ٢٢ تا ٢٤ ژوئن در ژاپن، به محل مذاکرات هسته‌ای سفر کند و به این مذاکرات بپیوندد. وی در ادامه تأکید کرد: «من برای شرکت در آخرین مرحله از مذاکرات با ایران، به محل این مذاکرات می‌روم و هنوز کارهای زیادی برای انجام‌دادن روی میز مذاکره هست». وزیر امور خارجه آمریکا در پاسخ به سئوالی درباره گزارش‌هایی مبنی‌بر احتمال تمدید مذاکرات ایران و گروه ١+٥، بیان کرد: «ما کاملا خواستار رسیدن به توافق تا پایان ماه هستیم. من فکر می‌کنم این موضوع به دلایل مختلفی اهمیت دارد».
روسیه نگران است
در همین‌حال که بسیاری تلاش می‌کنند مذاکرات را تا آخر ژوئن به نتیجه نهایی برسانند، برخی احتمال تمدید مذاکره را جدی می‌دانند. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه و مذاکره‌کننده این کشور گفته: «از نظر این کشور پیشرفت مذاکرات هسته‌ای با ایران به شکلی «بسیار نگران‌کننده کُند شده است». خبرگزاری روسی ریانووستی از قول ریابکوف نوشت: «متأسفانه آهنگ پیشرفت [مذاکرات] در حال کُندشدن است و این بیشتر و بیشتر ما را نگران می‌کند؛ چراکه زمان کمی به پايان مهلت مذاکرات باقی مانده».
در همین حال ریابکوف به «اسپوتنیک» گفته: «ایران و روسیه در آستانه دستیابی به توافقی برای انتقال مواد هسته‌ای مازاد از تهران به روسیه هستند». به گزارش ایسنا، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه اضافه کرده: «محدودیت‌های تسیلحاتی ایران هنوز یکی از موضوعات مورد بحث میان اعضای ١+٥ است و مسکو آماده رایزنی برای چگونگی برداشتن این محدودیت‌ها علیه ایران با دیگر اعضای ١+٥ است. ما این انتظار را داشتیم که تمام مسائل مربوط به محدودیت تسلیحاتی ایران به‌راحتی قابل حل نباشد، با این حال هنوز برای گفت‌وگو در این زمینه فرصت داریم و این کاری است که انجام خواهیم داد. اختلافات بر سر این موضوع زیاد است و تاکنون پیشرفت سازنده‌ای نداشته است».
معاون وزیر خارجه روسیه برای دور دیگری از گفت‌وگوها از دیروز وارد وین شده است. معاونان وزرای خارجه ایران و کشورهای ١+٥ که از سه‌شنبه هفته گذشته در وین به سر می‌برند، روز گذشته در هتل کوبرگ وین در قالب آخرین نشست با یکدیگر گفت‌وگو کردند. حمید بعیدی‌نژاد، دیپلمات ایرانی، درباره جلسه روز گذشته توضیح داد: «در این جلسه کشورهای عضو روند بحث‌های روزهای گذشته را مرور و بررسی کردند و تمایل جدی خود را برای سرعت‌دادن به پیشرفت در مذاکرات اعلام کردند». ایران و گروه کشورهای ١+٥ قصد دارند تا ٩ تیر به توافقی جامع بر سر جزئیات برسند.
شرق
