«رای نمی‌دهم، ایران نیازمند اصلاحات اساسی است»
ایران به انتخابات ریاست جمهوری نزدیک می‌شود که در سطح ملی و بین‌المللی رویدادی کلیدی به شمار می‌رود.
به همین مناسبت آن‌لیز بورجس، خبرنگار اعزامی یورونیوز به تهران با محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری پیشین ایران گفتگو کرده و نظر وی را دربارهٔ مسائلی نظیر رد صلاحیت در انتخابات، سرنوشت برجام و آیندهٔ روابط ایران و آمریکا جویا شده است. مشروح این گفتگو را در زیر می‌خوانید.
یورونیوز: می‌خواهم با واکنش شما نسبت به رد صلاحیت‌تان از سوی شورای نگهبان آغاز کنم. ممکن است بگویید که نظرتان درباره فهرست نامزدهای تأییدشده انتخابات پیش رو دربارهٔ ایران امروز چه می‌گوید؟
محمود احمدی نژاد: من این‌بار به دعوت مردم کاندید شدم و با اصرار گروه‌های گسترده‌ای از مردم از سراسر کشور پذیرفتم که کاندیدای انتخابات بشوم. منتهی بدون هیچ دلیلی کنار گذاشته شدم. امروز من احساس مسئولیت می‌کنم که در صیانت از خواست مردم تلاش کنم تا آن سازوکارهایی که باعث می‌شوند بخش مهمی از مردم کنار گذاشته شوند اصلاح شوند.
یورونیوز: شما پیشتر در این مقام بوده‌اید. چرا می‌خواستید دوباره رئیس جمهور بشوید؟ کشورتان اکنون به چه چیزی نیاز دارد که شما بهتر از دیگران می‌توانید فراهم کنید؟
احمدی‌نژاد: یادآوری می‌کنم که این‌بار به خواست مردم کاندید شدم. میلیون‌ها نفر از سراسر کشور با حضور درِ منزل ما، در اجتماعات، با فرستادن نامه‌ها و پیام‌ها اصرار داشتند که در این عرصه حاضر شوم. به همین دلیل برای پاسخ به خواست مردم حاضر شدم. اما فکر می‌کنم ایران هم مثل بسیاری از نقاط جهان نیازمند اصلاحات اساسی است. همانطور که آمریکا، آمریکای جنوبی، اروپا و آسیا و آفریقا برای تأمین حقوق مردم نیازمند تغییرات بنیادین هستند، ایران هم شبیه آنها نیازمند تغییرات اساسی است و من همواره در این جهت تلاش خواهم کرد.
یورونیوز: ممکن است دربارهٔ جزئیات این اصلاحات بگویید؟ اگر دوباره در این مقام قرار می‌گرفتید چه اقداماتی می‌کردید؟
احمدی‌نژاد: اصل بر حاکمیت همهٔ مردم بر همهٔ مردم است. و اصل بر این است که انسان‌ها در تعیین سرنوشت‌شان و در تعیین شیوه زندگی‌شان به‌طور کامل آزاد باشند. امروز به‌خاطر اینکه ملتها از این حقوق محروم شده‌اند ما شاهد فقر گسترده، فاصلهٔ طبقاتی بسیار عظیم، سلطه‌گری و جنگ و نزاع و اختلافات وسیع بین کشورها هستیم. مسابقهٔ تسلیحاتی توهین به ساحت انسان است. من فکر می‌کنم این شرایط باید تغییر کند. خدای متعال همه انسان‌ها را از یک اصل آفریده است. خدای ما یکی است، به هر زبان که او را بخوانیم، به هر زبانی که او را صدا بزنیم و با او گفتگو کنیم. ما همه یک خانواده هستیم، باید با هم زندگی کنیم. انسان‌ها برای دوستی، همکاری و عشق‌ورزی آفریده شده‌اند، نه برای دشمنی و درگیری و چپاول ثروت‌های دیگران. وضعی که امروز در جهان می‌بینیم اصلا شباهتی با حقیقت انسانی ندارد. من فکر می‌کنم باید تغییرات اساسی در دنیا ایجاد شود.
یورونیوز: دولت فعلی را چطور ارزیابی می‌کنید فکر می‌کنید دستاورد ارزشمندی در ۸ ساله گذشته داشته است؟
احمدی‌نژاد: این را باید از مردم بپرسیم. اما نظرسنجی‌ها و ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که اکثریت قاطع مردم از عملکرد ۸ سال گذشته به شدت ناراضی‌اند.
یورونیوز: یکی از میراث‌های دولت روحانی مذاکرات برجام است که همزمان با گفتگوی ما ادامه دارد. فکر می‌کنید مذاکره بر سر توافق هسته‌ای ایران باید همچنان ادامه پیدا کند؟
احمدی‌نژاد: به‌نظر من بعید است که به نتیجه‌ای برسد. اما برجام (حتی) اگر بتواند در همان چهارچوب قبلی ادامه پیدا کند از قبل شکست‌خورده است. در موافقت‌نامه‌ها و قراردادها باید اصل توازن تعهدات و مسئولیت‌ها برای دو طرف رعایت شود. در برجام چنین چیزی را مشاهده نمی‌کنیم. به‌همین خاطر تا امروز نتوانسته مشکل را حل کند. بلکه مشکلات را پیچیده‌تر و حل آنها را سخت‌تر کرده است. این مذاکرات اگر قرار باشد ادامه پیدا کند باید براساس عدالت و احترام و قواعد حقوق بین‌الملل ادامه پیدا کند.
یورونیوز: دربارهٔ احترام متقابل و همچنین دربارهٔ صلح و پیشرفت صحبت کرده‌اید. اما اینها جزو اهداف همین توافق بود.
احمدی‌نژاد: اینطور نیست. اجازه بدهید مثالی برای شما بزنم. در تمامی توافقات فصلی برای حل اختلافات پیش‌بینی می‌شود و شش کشور مخالف هسته‌ای شدن ایران بودند. اصل حل اختلاف در برجام می‌گوید برای رسیدگی به اختلافات شورایی مرکب از هفت کشور یعنی ایران و شش کشور مخالف تشکیل می‌شود که هر کدام یک رأی دارند و تصویب هر موضوعی نیازمند هفت رأی است. معنای این حرف آن است که هیچگاه حقوق ملت ایران در آنجا استیفا نمی‌شود. و این برخلاف تمامی قواعد بین‌الملل و حقوق بین‌الملل است. وقتی چنین عدم تعادلی در این قرارداد هست چطور می‌تواند نتیجه‌بخش باشد؟ و دیدیم که نبود. آقای ترامپ قرارداد را یکجانبه کنار گذاشت و هیچکدام از بقیه کشورها نتوانستند جلوی این کار را بگیرند یا بقیه تفاهم را ادامه بدهند.
به توییتر یورونیوز فارسی بپیوندید
یورونیوز: در بحث بر سر مذاکرات برجام و به‌خصوص در بازگرداندن ایالات متحده به سر میز مذاکره، آیا فکر می‌کنید اتحادیهٔ اروپا ایران را ناکام کرده است؟
احمدی‌نژاد: ما آرزویی داریم که نمی‌دانیم چقدر امکان تحقق یافتن دارد. ما دوست داریم اتحادیه اروپا از سایهٔ آمریکا بیرون بیاید. اروپا می‌تواند روابط خیلی خوبی با ایران داشته باشد. آمریکا هم همینطور. من معتقدم اصل بر روابط و همکاری است. معادلات صد سال گذشته دیگر نمی‌تواند ادامه پیدا کند. یعنی با همان نگاه برتر که در آن برخی کشورها برتر باشند و برخی کشورها تحت سلطه. این (وضعیت) دیگر نمی‌تواند ادامه پیدا کند. دوره‌اش به پایان رسیده است. باید در شرایط برابر بنشینیم و با هم همکاری کنیم، (به‌طرزی) عادلانه و احترام‌آمیز. هیچ‌کس به حق کسی تجاوز نکند. این به نفع همه است. و من به صراحت به شما می‌گویم که شرایط دنیا به سرعت دارد عوض می‌شود، ادبیات و قواعد و معادلات دوره استعمار جدید به پایان راه رسیده است، یعنی اینکه یک تعداد از کشورها درجهٔ اول باشند و یک تعداد درجه دوم، این دوره تمام شده است. و اینها غیرانسانی است. ما باید به سمت تفاهم و دوستی و حقوق برابر برویم و باید جهان را همه با هم اداره کنیم. اگر عده‌ای بگویند ما درجه یک و برتر هستیم (نتیجهٔ) این عدم تعادل، همین جنگ‌ها و مسابقه تسلیحاتی و فاصلهٔ طبقاتی و کینه و دوری ملتها از هم می‌شود. من معتقدم همه باید به هم نزدیک باشیم. همه دوست باشیم، با حقوق برابر برای همه. همه ما انسانیم. چرا باید یک عده فرق داشته باشند. ما دوست داریم با همه رابطه داشته باشیم، رابطه‌ای دوستانه و احترام‌آمیز و برپایه عدالت با اروپا و آمریکا، و همه با هم جهان را اداره کنیم. قطب برتر هیچوقت نتوانسته است سعادت جهان را تأمین کند. نتیجه آن همین وضعی که می‌بینیم شده است.
یورونیوز: شما از مدیریت جهان در صلح و صفا و یافتن راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز صحبت می‌کنید. این کار ساده‌ای نیست. به‌خصوص با توجه به این که سیاست امروز جهان و تحولات منطقه‌ای و جهانی تغییرات بسیار سریعی دارند. اکنون در ایالات متحده دولت تازه‌ای بر سر کار آمده است. فکر می‌کنید با ریاست جمهوری جو بایدن امیدی به احیای روابط ایران و آمریکا هست؟
احمدی‌نژاد: حتما راهی وجود دارد. منتها به شرطی که حقوق همدیگر را به رسمیت بشناسیم. عدالت و احترام متقابل را به رسمیت بشناسیم. تقابل کشورها با هم سودی ندارد. (با این کار) ملتها ضرر می‌کنند. فقط گروه‌های خاص سرمایه‌دار هستند که از تقابل ملتها و از فاصله و جدایی ملتها سود می‌برند. (احیای روابط میان ایران و آمریکا) شدنی است اما آقای بایدن باید نشان بدهد که سیاست‌های آمریکا تغییری کرده است. تا جایی که من می‌دانم سیاست خارجی آمریکا را قدرتمندان پشت صحنه تعیین می‌کنند و رؤسای جمهور نقش کمی دارند. امیدوارم تغییرات اساسی در آنجا اتفاق بیفتد. ما استقبال می‌کنیم. فکر می‌کنم همه ملتها از تغییرات در سیاست خارجی آمریکا استقبال کنند. یادم هست وقتی که آقای اوباما کاندید بود بارها قول داد که می‌خواهد این سیاست‌ها را تغییر بدهد و ملتها استقبال کردند. البته ایشان متأسفانه به قولش عمل نکرد و از فرصتی که در اختیارش بود استفاده نکرد. امیدوارم آقای بایدن (از این فرصت) استفاده کند و فکر می‌کنم که نهایتا عقلای ایران و آمریکا به این نتیجه می‌رسند که کنار هم بنشینند و مسئله را حل کنند.
یورونیوز: همهٔ دنیا نتیجهٔ انتخابات ایران را که آخر این هفته برگزار می‌شود تماشا می‌کنند. با توجه به آرزوهای ایران برای آینده، پیام شما به جهانیان چیست؟
احمدی‌نژاد: من فکر می‌کنم آنها باید به ملت ایران نگاه کنند. باید حقوق ملتها را به رسمیت بشناسند. ملت ایران یک ملت بزرگ است. ملتی تاریخ‌ساز و صاحب تمدن و فرهنگ است. از مشکلاتی که برایش پیش می‌آید عبور خواهد کرد. کسی نباید روی مشکلات مقعطی ایران حساب کند و بخواهد به‌این‌وسیله موضوعی را به آن تحمیل یا حقی را از ملت ایران تضییع کند. باید به توانمندی‌های این ملت توجه کنند. و این که در آینده ملتها همه باید با هم زندگی کنند و با هم دنیا را اداره کنند.
یورونیوز: و سوال آخر اینکه آیا شما روز جمعه رأی خواهید داد؟
احمدی‌نژاد: من اعلام کرده‌ام که اگر تغییری در تصمیمات شورای نگهبان اتفاق نیفتد نه، رأی نخواهم داد. از هیچ کسی هم حمایت نمی‌کنم.
