چین در ایران یعنی بی‌ثباتی در خاورمیانه
وزیر خارجه آمریکا با اشاره به توافقات ایران و چین که اخیرا در رسانه‌ها بازتاب یافته، می‌گوید «کشورهای خاورمیانه باید این موضوع را آن‌طور که واقعا هست ببینند: ورود چین به ایران خاورمیانه را بی‌ثبات خواهد کرد».
مایک پومپئو، ۱۲ مرداد ماه در گفت‌وگویی با شبکه خبری فاکس، که مشخصا به سیاست‌های چین و رویکرد واشینگتن در قبال آن مربوط می‌شد، به روابط تهران و پکن نیز اشاره کرده‌است.
مجری شبکه فاکس در گفت‌وگو با وزیر خارجه آمریکا به «توافق ۴۰۰ میلیارد دلاری اقتصادی و امنیتی» اشاره کرده و به نقل از ناظران می‌گوید این توافق علاوه بر مسائل اقتصادی و زیرساختی، دربرگیرنده «نزدیک‌ترین همکاری‌های اطلاعاتی و دفاعی» میان ایران و چین است.
مایک پومپئو در واکنش به آن می‌گوید «نباید موجب تعجب باشد، حکومت‌هایی که آزادی را در سرزمین خود زیر پا می‌گذارند و چالش‌های امنیتی در خارج از مرزهای خود ایجاد می‌کنند، به همکاری با یکدیگر روی بیاورند».
او تاکید کرده دولت ایالات متحده این اطمینان را ایجاد خواهد کرد که تمامی قوانین و تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی، شامل شرکت‌های چینی، تجار و بازرگانان [همکار] با تهران نیز خواهد شد.
مایک پومپئو افزوده «به نظر من کشورهای خاورمیانه باید این موضوع را آن‌طور که واقعا هست ببینند: ورود چین به ایران خاورمیانه را بی‌ثبات خواهد کرد. اسرائیل، پادشاهی سعودی یا امارات متحده عربی را به خطر می‌اندازد».
پومپئو سپس با تاکید بر اتهام واشینگتن علیه تهران به‌عنوان «بزرگ‌ترین دولت حامی تروریسم» می‌گوید «تنها پیامدی که جاری‌شدن سرمایه و جنگ‌افزار حزب کمونیست چین به ایران دارد افزایش ریسک در منطقه [خاورمیانه] است».
وزیر خارجه آمریکا بار دیگر یادآوری کرده است که واشینگتن تمامی ابزارها و امکانات را به کار گرفته تا مانع از پایان یافتن تحریم‌های شورای امنیت در پیوند با دادوستد جنگ‌افزار با ایران شود: «من امیدوارم جهان متوجه شود که دادن به اجازه به ایران برای خرید و فروش سلاح، خیلی خیلی خطرناک است».
موضوع توافق ۲۵ ساله ایران و چین، که از جمله به سند راهبردی همکاری بین دو کشور موسوم است، اخیرا در رسانه‌ها مطرح شده‌است. با وجود آن‌که پکن و تهران جزئیات مشخصی از این سند ارائه نکرده‌اند، اما توافق در گزارش‌ها، اظهارات، و حتی گمانه‌زنی‌های ناظران، مقام‌های داخلی و خارجی و یا حتی در «تکذیبیه‌های» مقام‌های دولتی بازتاب یافته‌است.
وزیر خارجه ایران اواخر تیر گفت پکن در اسفند سال ۹۸ «پیش‌نویسی» را برای تنظیم سند همکاری راهبردی ایران و چین ارائه کرد و به همتای چینی خود گفته تهران آماده «مذاکره» است.
این‌که چین تا چه حد در ایران نفوذ خواهد کرد هنوز به‌روشنی مشخص نیست؛ حساب کاربری فارسی توئیتر وزارت خارجه آمریکا این سند را به‌مانند توافق «ترکمانچای» توصیف کرده، و رضا پهلوی، ولیعهد پیشین و از چهره‌های سرشناس مخالف جمهوری اسلامی، گفته رهبران این حکومت قصد دارند منابع ملی کشور را در اختیار چین بگذارند.
مسئله سرمایه‌گذاری ۴۰۰ میلیارد دلاری البته پیشتر نیز مطرح شده بود و نشریه انگلیسی «پترولیوم اکونومیست» ادعا کرده که در این قرارداد در قبال سرمایه‌گذاری ۴۰۰ میلیارد دلاری چینی‌ها در صنعت نفت ایران، امتیاز بهره‌برداری انحصاری از سه میدان نفت و گاز ایران به چین واگذار می‌شود.
مقام‌های تهران نیز برخی از اظهارات و گمانه‌ها را رد کرده‌اند. آن‌ها برای نمونه واگذاری جزیره کیش به چینی‌ها یا استقرار نیروهای نظامی چین در ایران برای حفاظت از پروژه‌های واگذار شده به این کشور را «شایعه» نامیده‌اند. محمد جواد ظریف و شماری از مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی، تاکید دارند که این همکاری «به‌نفع» ایران است.
وزارت خارجه چین نیز به بازتاب توافقات دو کشور واکنش‌هایی نشان داده‌است هرچند این واکنش‌ها هم دربرگیرنده جزئیات مشخصی نیست. برای نمونه دو هفته پیش سخنگوی وزارت خارجه چین در پاسخ به پرسش خبرنگاری در مورد پیش‌نویس سند همکاری گفته بود پکن «برای توسعه روابط و همکاری‌های دوستانه اهمیت قائل است. ایران کشوری دوست به‌شمار می‌رود که روابط و همکاری‌های معمولی با چین دارد».
او اما پاسخ خود را با این جمله پایان داد: «من در مورد این سوال مشخص هیچ اطلاعی ندارم».
منابع: فاکس، وزارت خارجه چین، رادیو فردا
