آزاده سپهری
نگاهی انتقادی به
«جدایی نادر از سیمین»
نکته ی دیگر اینکه در این فیلم، طلاق به عنوان یک فاجعه قلمداد می شود. ولی حتی در همین فیلم می بینیم که زندگی زناشویی آن زنی که به عنوان پرستار پدر نادر کار می کند، بسیار وحشتناک تر است تا زندگی ای که پس از طلاق در انتظار نادر و سیمین و دخترشان خواهد بود.
اتفاقا در جوامعی چون ایران زندگی زناشویی بسیاری از مردم خیلی فجیع تر است تا زندگی بسیاری از کسانی که طلاق گرفته اند.
آیا زندگی زنانی که هر روز توسط شوهرشان مورد ضرب و شتم یا تجاوز جنسی قرار می گیرند بهتر است یا زندگی زنانی که طلاق گرفته اند و فقط با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می کنند؟
در مورد فیلم "جدایی نادر از سیمین" تا کنون نقدهای بسیاری نوشته شده. چه در سایت ها و نشریات ایرانی و چه در سایت ها و نشریات خارجی. نقدهایی که من تا کنون خوانده ام، همه از دم مثبت بودند و فقط به تعریف و تمجید از این فیلم پرداخته بودند. فقط در یک سایت آلمانی نقدی خواندم، که بعد از کلی تعریف، اشاره ای کوتاه و بسیار ملاحظه گرانه به این نکته کرده بود که در این فیلم تصویری بسیار مثبت از قاضی شرع به عنوان سمبل قانون در جمهوری اسلامی ارائه شده.
جدایی نادر از سیمین فیلم بدی نیست، ولی به نظرم جزو فیلم های خوب هم به حساب نمی آید، چرا که هیچ حرف جدیدی برای گفتن ندارد. این فیلم دیدی سنتی نسبت به مسئله طلاق دارد و ریشه ی طلاق را مشکلات اجتماعی می داند. در صورتی که از دید مدرن که برای خواسته ها و نیازهای فردی ارزش قائل است، طلاق می تواند یک موضوع "شخصی" باشد و دلایلی چون بی علاقه شدن به طرف مقابل و یا عدم ارضای روحی داشته باشد. طلاق یک پدیده ی کاملا "طبیعی" ست که لزوما ربطی به مشکلات اجتماعی ندارد. احساس ما به افراد دور و برمان، خواسته هامان و انتظارات مان از رابطه با آنها ثابت و غیرقابل تغییر نیست و خود این می تواند یکی از دلایل طلاق باشد.
نکته ی دیگر اینکه در این فیلم، طلاق به عنوان یک فاجعه قلمداد می شود. ولی حتی در همین فیلم می بینیم که زندگی زناشویی آن زنی که به عنوان پرستار پدر نادر کار می کند، بسیار وحشتناک تر است تا زندگی ای که پس از طلاق در انتظار نادر و سیمین و دخترشان خواهد بود. اتفاقا در جوامعی چون ایران زندگی زناشویی بسیاری از مردم خیلی فجیع تر است تا زندگی بسیاری از کسانی که طلاق گرفته اند. آیا زندگی زنانی که هر روز توسط شوهرشان مورد ضرب و شتم یا تجاوز جنسی قرار می گیرند بهتر است یا زندگی زنانی که طلاق گرفته اند و فقط با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می کنند؟ آیا زنان و مردانی که به زور خانواده شان و تحت فشار جامعه به ازدواج و رابطه ای که هیچ علاقه ای به ادامه ی آن ندارند تن داده اند، زندگی شان بهتر است یا زندگی افرادی که با طلاق به آزادی بیشتر رسیده اند و مطابق میل شان زندگی می کنند؟
خودِ طلاق، پدیده ای منفی نیست. برخورد ما با آن است که می تواند عواقب منفی برای خودمان، فرزندان مان و سایرین به دنبال داشته باشد. در بسیاری موارد، طلاق گامی رهابخش است برای رسیدن به یک زندگی بهتر. دیدی که در فیلم جدایی نادر از سیمین در رابطه با طلاق ارائه می شود، متعلق به این عصر نیست و دوره اش به سر آمده است.
وبلاگ نویسنده
