به مناسبت روز پزشک 

سايه‏ روشن‏هاي پيري

تشخيص آلزايمر به كمك الكتروآنسفالوگرام 

دكتر ركسانا راست‏روان

محققان دانشكده پزشكي نيويورك، نرم‏افزار كامپيوتري جديدي ابداع كرده‏اند كه با استفاده از آن مي‌توان شروع بيماري آلزايمر را به سرعت تشخيص داد. اين نرم‏افزار، اطلاعات الكتروآنسفالوگرام (EEG) را بررسي مي‌كند و به پزشكان امكان مي‌دهد علايم زودرس آلزايمر را تشخيص دهند. در اين روش سايه‏روشن‏هاي ايجادشده و تفاوت واضح بين نقاط راست و چپ مغز و انحراف آن از روند طبيعي پير شدن را بررسي مي‌كنند. تشخيص زودرس آلزايمر، بسيار حياتي است چرا كه داروهاي جديد مي‌توانند پيشرفت بيماري را آهسته كنند. از طرف ديگر اين تكنيك نسبت به تكنيك‏هاي ‌ام.آر.‌اي يا PET SCAN ارزان‏تر و كمتر تهاجمي است. در اين روش به زودرس‏ترين نشانه‌هاي بيماري آلزايمر توجه مي‌شود. زماني كه اولين علامت از دست رفتن حافظه پديدار مي‌شود، مي‌توان به راحتي آن را با يك وسيله ارزان، بي‏درد و آسان به نام EEG غربال كرد. توانايي تشخيص بيماري در اولين مراحل، مي‌تواند از پيشرفت آن و در نتيجه از دست رفتن حافظه و دمانس جلوگيري كند يا آن را به تاخير بيندازد.

دستگاه الكتروآنسفالوگرام فعاليت الكتريكي مغز را اندازه‌گيري مي‌كند. الكترودها به جمجمه متصل مي‌شوند و كامپيوتر علايم الكتريكي را كه از مغز مي‏آيد، ثبت و بررسي مي‌كند. سلول‏هاي مغز، سيگنال‏هاي الكتريكي بسيار ضعيفي ايجاد مي‌كنند. بنابراين، دستگاه الكتروآنسفالوگرام آن را بيش از 10هزار برابر تقويت مي‌كند تا طرح فعاليت الكتريكي مغز آشكار شود. نوار الكتروآنسفالوگراف براي افراد عادي، توده‏اي از خطوط مارپيچ به نظر مي‌رسد، اما واقعيت آن است كه دامنه و فركانس خطوط حاصل از سيگنال‏هاي الكتريكي را واقعا بر اساس روش‌هاي‏ رياضي مي‌توان توصيف كرد. امواج تتا در EEG در افرادي كه كاهش فعاليت مغزي دارند بيشتر مشهود است و حضور آن در نواحي فرونتال مغز (پيشاني) غيرطبيعي است. امواج تتا از هيپوكامپ منشا مي‏گيرند كه ناحيه‏اي از مغز است كه در دمانس دچار اختلال مي‌شود. محققان دانشكده پزشكي نيويورك يك برنامه كامپيوتري فراهم كردند تا پزشكان بتوانند به كمك آن، خطوط معمولي EEG كه نشان‏دهنده روند طبيعي پيري است را از خطوط بيانگر آلزايمر تشخيص دهند. گفتني است دقت اين روش حدود 95درصد است.