بعد از مدتها دوندگی، حالا باربد گلشیری به نقطهای رسیده که مختصات جغرافیایی آن برای خیلی از ما آشناست؛ هنرمندی که سالها تلاش کرد تا اجازه مرمت یادمان مصدق در کنار مزار شهدای 30تیر در ابنبابویه را بگیرد. شاید گمان کنید برای انجام چنین کاری سروکارتان با سازمان میراث فرهنگی خواهد افتاد و تمام، اما اشتباه میکنید، کار به مصدق و ابنبابویه که میرسد، شما با اینها فقط طرف نیستید.
باربد گلشیری وقتی که سال گذشته برنده جایزه هفتمین دوسالانه مجسمهسازی تهران شد، فقط یک درخواست داشت: اجازه دهید یادمان مصدق در ابنبابویه را با تلاش و هزینه خودم مرمت کنم؛ درخواستی که مثل صدایی خالی در برابر کوه میپیچد و در سکوت به خود آدم برمیگردد. بااینحال، گلشیری از پا ننشست. موافقت میراث شهرری و میراث استان تهران را گرفته و همراهی اعضای شورای شهر را برانگیخته است، تمام کارها انجام شده بهجز یک کار: موافقت سازمان اوقاف که ابنبابویه تحت تملک و نظر اوست. گره اصلی حالا اینجاست. سازمان اوقاف شهرری به قول قدیمیها، نه ها میگوید و نه، نه. سکوت کرده و تکلیف را روشن نمیکند. روزگاری بود (چند ماه بعد از پیروزی انقلاب) که دوستداران مصدق امیدوار شدند بالاخره او را از آن شرایط درمیآورند. خودش را نه، جنازهاش را.
امید بود که بالاخره وصیت پیرمرد جامه عمل بپوشد و تنش که عاریه و به امانت در احمدآباد خاک شده، به ابنبابویه بازگردد؛ به کنار شهدای 30تیر، همانجور که خودش میخواست. 40 سال گذشته است و حالا نهتنها مصدق در روستای همچنان محصور احمدآباد انتظار میکشد، که حتی سنگ یادمانش که در تیرماه ۱۳۵۸ ازسوی زندهیاد فروهر، مهندس رضا بصیری و نیروهای ملی و مذهبی در ابنبابویه بنا شد، اجازه مرمت و دوباره سرپاشدن ندارد؛ سنگی که افراشتگی را فقط چند روز تجربه کرد و بعد واژگون شد. از همان روزها تا الان، کسی اجازه نمیدهد کمر این سنگ شکسته راست شود؛ بااینهمه باربد گلشیری ناامید نشده است. حالا که اوقاف سکوت کرده و ماجرا در تعلیق همیشگی مانده، او دست به کار جدیدی زده است. گلشیری یک وبسایت راه انداخته که در آن تاریخ را مرمت کرده است. او با اجرای یک کد که میتوان به صورت برچسب آن را اطراف یادمان چسباند، به علاقهمندان تاریخ 40ساله این یادمان را نشان میدهد.
عابران در ابنبابویه در میان مزار ویرانشده شهدای سیام تیر و یادمان دکترمصدق به تصویر کُدی برمیخورند که روی آن نوشته شده است: «برای آگاهی از جایی که در آن ایستادهاید این را اسکن کنید». و اگر با دوربین گوشیشان آن را اسکن کنند مستقیم به وبسایت http://mosaddeq.info/ خواهند رفت که در آن آرشیوی از روزنامههای سالهای ۵۸ و ۵۹ خواهند دید و نیز تعدادی عکس که همه به بازسازی مزار شهدای سیام تیر، رونمایی لوح یادبود قیام ملی سیام تیر و نصب تهی گور و یادمان دکتر مصدق شهادت میدهند. عابران خواهند دید که آن مکان ویران روزی چه آبادان بوده و مصدق سنگ گوری نمادین داشته است. علاوه بر این، این وبسایت بخشی دارد که تلاشهای یکساله گلشیری را برای مرمت یادمان مصدق روایت میکند، از نامههای سرگشاده تا مجوزهای صادرشده و موانع، همه به روایت رسانهها و روزنامههای فارسی در این بخش بایگانی شدهاند و بهمرور بهروز نیز خواهند شد.
این کار انگار فقط و فقط حامل یک پیام مهم است: دیگر نمیشود تاریخ را به میل سردمداران روایت کرد. حقیقت، حالا بالابلند و استوار خود را بر روایت تحمیل میکند تا بدانند و بدانیم که بر این سرزمین چه گذشت.
برگرفته از روزنامه شرق