دیده‌بان حقوق بشر: دولت ایران صدها نفر را در آذربایجان بازداشت کرد

بازداشت شدگان معترض به خشک شدن دریاچه ارومیه را آزاد کنید

   ۱۷۰ فعال سیاسی و اجتماعی در نامه ای خواستار آزادي بازداشت شدگان و رفع محدوديت هاي ايجاد شده براي فعالان اجتماعي و زيست محيطي و پرهيز از هرگونه تنش آفريني در اين برهه ي حساس شده اند.

متن کامل این نامه به شرح زیر است:

به نام خدا

دستگيري نزديك به سي تن از فعالان مدني آذربايجان در تاريخ دوم شهريور سال جاري حين مراسم افطاري،در منزل شخصي يكي از دستگيرشدگان و ادامه بازداشت آنها تا اين تاريخ به

 لحاظ ايرادات حقوقي و انساني كه در تناقض با اصول صريح قانون اساسي و قوانين حقوقي جاري كشور مي باشد، موجب نگرانيهاي عديده اي شده است.

علاوه بر زمان و نحوه ي دستگيري و بازداشت كه مخالف اصول متعدد از جمله اصول بيستم و بيست و دوم قانون اساسي و ماده 121 آيين دادرسي دادگاهها مي باشد ، ادامه ي بازداشت و بازجوييهاي اين افراد در تناقض با اصل 37 قانون اساسي بوده و هنوز پرونده ي عده ي كثيري از اين افراد به دادگاه صالح ارجاع نشده و براي تعدادي نيز قرار بازداشت دو ماهه صادر شده است كه مغاير با ماده 37 آيين دادرسي دادگاهها مي باشد.همچنين عدم دسترسي بازداشت شدگان به وكيل در مغايرت صريح با اصل 35 قانون اساسي است.

در صورتيكه اخبار غير رسمي منتشر شده مبني بر ارتباط اين دستگيري ها با موضوع درياچه ي اروميه صحت داشته باشد نگرانيهاي ايجاد شده را مضاعف نموده و بيم آن مي رود كه برخوردهاي غير عقلاني و غير قانوني با موضوع ، منجر به بروز بحرانهاي عميقتري در سطح جامعه گردد. اين در حاليست كه انتظار منطقي از مسئولان، جلب همكاري كليه نيروهاي دلسوز و علاقمند به محيط زيست و رفع معضل پيش آمده براي درياچه اروميه است نه دستگيري، بازداشت و برخوردهاي غير قانوني.

اينجانبان امضا كنندگان ذيل خواستار آزادي بازداشت شدگان و رفع محدوديت هاي ايجاد شده براي فعالين اجتماعي و زيست محيطي و پرهيز از هرگونه تنش آفريني در اين برهه ي حساس مي باشيم.

ستار آزادي- سامناك آقايي- امين احمديان – بابك اجلالي- بهمن ارك- چنگيز اروج زاده- آزاده اسدي- اردوان اسدي - مرتضي اصلاحچي - عسل اسماعیل زاده- رشيد اسماعیلی- جواد اسماعيلي- بهمن اعرابي - پيام الم - رحمت الله اميري- حامد اميني پويا- هادي اميني پويا- علي اميني رئوف- امين امینیان- محمد اورنگي - اميد ایران مهر- جمشيد بابایی- هادي بابايي – رضا بهزاديان نژاد - سياوش بهمن – آرش بهمني - علي پايون- يعقوب پزشكي فر- عباس پور اظهري - محمدپورحسن- علي پور واحدي - نورالدين پیرموذن- علي تارخ - جعفر تقوي – فرشاد توماج - محمد تيموري - فرزيا ثابتی- محمد حافظ حكمي - مجيد جابری- عذرا جابري- علي اصغر جاهد اورنگ- رضا جعفریان- علي جمشيدي - امير حسين جهاني- امير چمنی- اسماعيل چوپاني- بهروز حاج ابول لو- بهرام حاج ابول لو- سيد حسام الدين حسامی- مسعود حسين زاده- طاهر حسين زاده – سيد علي حسين دوست طالشاني- ليدا حسين نژاد - آرش حسینی پژوه- ميثم خاديم - حسين خالت آبادي - مهدي خدادادي- خداوردي زاده - رضا خندان- اكرم خیرخواه- محمد داديزاده- سعيد دژم پور - ابراهيم دشتي – اكرم دعايي زاده - عباس دهقان نژاد- مونا راستگو- علي رستمي – علي رشدي - روح الله رحیم پور مطلق- وحيد رنجبري - فيض الله رنجبر نيا- محمود رنگرز زاده- حسين روشن- موسي ساکت- علي سبحاني- سعيد سلطانپور- علي اشرف سلطانی آذر- سيد مهدي سيد زاده - سلمان سیما- اصغر شامي - اشرف شاد ولي- نينا شاد دلي- سمانه شاهدی- نصرت الله شاهدی- حميد شاه مسعود - محمد شيباني - شهاب الدين شیخی- فاطمه صادقي - هدايت صادقی- محمد صادقي – بهنام صارمي - مهسا صارمی- بيژن صف سري - ليلا صحت- صرافان - نادر ضامن- اكرم ضيايي- حسين طالعي - علي طالعي- سيدعلي طباطبایی- ريحانه طباطبایی- كريم عابدي – علي عباسي - علي عبدی- ساجده عرب سرخی- پويش عزیزالدین- محمد رضا عزیزپور- مسيح علي نژاد- فرهمند علیپور- آرياعلیزاده فر- احد علینژاد- رقيه عوضي - حامد غفارزاده- محمد حسين غفارزاده- پيمان غنی زاده- شاهين فداکار- غفار فرزدي- فرشيد فريابي - امين فرید یحیایی- علي فريد يحيايي- سياوش قاسمی- منيره قاسمی- امير قاسمي –محمد حسين قاسمي – فرشته قاضي - اسد قرباني – يوسف قرباني - صمد كامران – حامد كاووسي - كاوه کرمانشاهی- فرزاد کریمزاد -مسعود كريمزاد - عليرضا کریمی- سارا كاظمي- نعيمه كفشدوز - جعفر كيوانچهر- داود كهنمويي - امين گنبدی پور- حسن ماهري - نويد محبي - اروجعلي محمدي – سهراب مسعودنيا - حنيف مزروعی- محمود مسافري – احسان مقدسي - مريم مقدم - امير معماريان - معين معین زاده- فهيمه ملتی- ابراهيم مهتري - علي مهدویه- بهزاد مهرانی- آرزو ميلاني - حسين مناف - همايون نادري فر - حميد رضا ندایی- شيوا نظرآهاري - فريبا نوراني- حسام نوري- كريم نورمحمد نوبر - مانا نیستانی - بهنام نیک زاد- مجيد نیک نام- بهزاد واحدي- حسن هرگلي – رحيم همتي - علي هنري - رحيم ياوري- محمدرضا يزدان پناه - مجيد یعقوب زاده كوچه.

دیده‌بان حقوق بشر:

دولت ایران صدها نفر را در آذربایجان بازداشت کرد

یک سازمان بین المللی مدافع حقوق بشر از بازداشت صدها تن از معترضان به خشک شدن دریاچه ارومیه خبر داده و شماری از فعالان سیاسی ایرانی نیز در مورد تبعات برخورد امنیتی با اعتراضات مدنی هشدار داده اند.

دیده بان حقوق بشر، از سازمان های بین المللی مدافع حقوق بشر، در اطلاعیه ای با عنوان "صدها تن در منطقه آذربایجان بازداشت شدند" که در وبسایت این سازمان منتشر شده، گفته است که "مقامات ایران باید اجازه برگزاری اعتراضات مسالمت آمیز علیه سیاست دولت این کشور در تشدید روند خشک شدن دریاچه ارومیه در استان آذربایجان غربی را بدهند."

در این اطلاعیه از جمهوری اسلامی خواسته شده است تا "فورا کسانی را که به خاطر استفاده از حق تجمع و اعتراض به سیاست دولت بازداشت شده اند آزاد کند" و به نقل از خویشاوندان و شاهدان عینی آمده است که از ماه اوت تا کنون، چند صد تن از معترضان و فعالان دفاع از محیط زیست در بازداشت به سر می برند.

دیده بان حقوق بشر گفته است که در هفته های اخیر، حکومت ایران به بازداشت و ارعاب فعالان و اعضای سازمان های حمایت از محیط زیست ادامه داده است که معتقدند که طرح های سدسازی و ساخت و سازهای اطراف دریاچه ارومیه باعث کاهش ورود آب به این دریاچه شده و در نتیجه، روند خشک شدن آن را شدت بخشیده است.

به گفته آنان، کاهش سطح آب و افزایش غلظت نمک دریاچه ارومیه، که بزرگترین دریاچه درون سرزمینی ایران و سومین دریاچه بزرگ آب شور جهان است، به حیات گیاهی و جانوری منطقه نیز صدمه زده و می تواند آسیب های دیگری از جمله بروز توفان های نمک را در پی آورد.

جو استورک، مدیر بخش خاورمیانه دیده بان حقوق بشر، گفته است که "دور جدید بازداشت ها در ایران نشان دهنده تحمل ناپذیری مقامات ایران در برابر هر نوع انتقادی است."

آقای استورک خواسته است مقامات ایرانی هر چه سریعتر آن گروه از اهالی آذربایجان را که صرفا به خاطر تجمع مسالمت آمیز دستگیر کرده اند آزاد کنند و اگر دلیل قابل قبولی در اثبات توسل این افراد به اقدامات خشونت آمیز در دست دارند، با ارائه این دلایل و مدارک، به تفهیم اتهام بازداشتیان مبادرت ورزند.

در اطلاعیه دیده بان حقوق بشر آمده است که دور جدید بازداشت معترضان به خشک شدن دریاچه ارومیه روز ۲۴ اوت و با حمله ماموران انتظامی به میهمانی افطار در خانه صادق عوض پور در تبریز و بازداشت حدود سی نفر از حاضران آغاز شد که به گفته اعضای خانواده های آنان، هیچیک هنوز آزاد نشده است.

دیده بان حقوق بشر به نقل از فعالان آذربایجانی در داخل و خارج ایران گفته است که ماموران دولتی از روز ۲۷ اوت به بعد صدها تن را به دلیل ابراز ناخرسندی از عدم تمایل دولت به نجات دریاچه ارومیه در شهرهای تبریز، ارومیه، اردبیل و سایر شهرهای منطقه آذربایجان بازداشت و زندانی کرده اند که شمار بازداشت شدگان در شهر ارومیه به تنهایی به حدودسیصد تن می رسد.

پس از دو هفته که از آغاز موج بازداشت معترضان می گذرد، اعضای خانواده برخی از زندانیان به دیده بان حقوق بشر گفته اند که هنوز اطلاعی از وضعیت خویشان بازداشتی خود ندارند و همچنین گزارش رسانه های داخلی در مورد آزادی پانزده تن از بازداشت شدگان نیز از سوی خانواده های آنها تکذیب شده است.

به گفته فعالان مدافع حقوق بشر، شماری از بازداشت شدگان به زندان مرکزی تبریز انتقال یافته اند و ماموران پلیس و وزارت اطلاعات هنگام مراجعه اعضای خانواده بازداشت شدگان، از وضعیت آنان اظهار بی اطلاعی می کنند.

دیده بان حقوق بشر در اطلاعیه خود سابقه ای از اقدامات فعالان حفظ محیط زیست برای نجات دریاچه ارومیه را ذکر کرد و از جمله گفته است که برگزاری تظاهرات اعتراضی پس از خودداری مجلس از تصویب فوریت طرح حفاظت از این دریاجه گسترش یافت و در جریان این تظاهرات، ماموران امنیتی با استفاده از باتوم برقی و گاز اشک آور به تجمع معترضان حمله کردند که باعث زخمی شدن تعدادی از تظاهرکنندگان از جمله زنان و کودکان شد.

دیده بان حقوق بشر افزوده است که مقامات و رسانه های طرفدار حکومت طی سال های اخیر همواره مسئولیت دولت در قبال خشک شدن دریاچه ارومیه را رد کرده و این پدیده را به گرمایش زمین نسبت داده اند اما فعالان محلی این نظر را رد کرده اند و وعده مقامات دولتی در مورد اختصاص ۹۵۰ میلیارد تومان (حدود ۹۵ میلیون دلار) برای نجات این دریاچه را اقدامی فریبکارانه دانسته اند.

جو استورک در واکنش به برخورد خشونت آمیز دولت با فعالان مدافع محیط زیست در آذربایجان گفته است: "بارها و بارها مقامات ایرانی، چه در آذربایجان و چه در سایر نقاط این کشور، نشان داده اند که هیچگونه انتقادی را تحمل نمی کنند."

وی گفته است: "دولت ایران به جای انتقاد از تظاهرکنندگان به خاطر دریافت نکردن مجوز برگزاری تظاهرات، باید هر چه سریعتر کسانی را که به دلیل برگزاری اعتراضات مسالمت آمیز بازداشت کرده است آزاد کند و به آنان امکان دهد در آینده نیز بتوانند برای ابراز نظرات خود به برگزاری تظاهرات اعتراضی مبادرت ورزند."

انتقاد فعالان سیاسی ایرانی

در خبری دیگر در همین زمینه، جمعی از فعالان سیاسی و اجتماعی ایران نیز از نحوه برخورد حکومت جمهوری اسلامی با اعتراض مدافعان محیط زیست نسبت به وضعیت دریاچه ارومیه انتقاد کرده اند.

روز دوشنبه، وبسات جرس، که گزارش ها و دیدگاه های مخالفان دولت ایران را منعکس می کند، متن بیانیه جمی از نمایندگان ادوار مجلس در خارج از کشور را منتشر کرده که در آن آمده است "برخوردهای امنیتی و سرکوبگرانه راه حل اعتراضات مدنی نیست."

این بیانیه که با امضای نورالدین پیر موذن، فاطمه حقیقت جو، اسماعلی گرامی مقدم، رجبعلی مزروعی، علی اکبر موسوی خوئینی و حسین یوسفی اشکوری انتشار یافته یادآور می شود که طبق اصل ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی، حفاظت از محیط زیست یک وظیفه عمومی است و لازم است حاکمیت و شهروندان با تعامل با یکدیگر در این زمینه فعالیت کنند.

نویسندگان این بیانیه فراهم آمدن زمینه خشک شدن دریاچه ارومیه را به "سوء عملکرد حاکمیت" در سال های اخیر نسبت داده و گفته اند که اعتراضات مردم نسبت به این واقعه، با سرکوب دولت مواجه شده است.

نحوه برخورد حکومت ایران با اعتراضات مدنی نشانه تحمل ناپذیری جمهوری اسلامی نسبت به هر گونه انتقادی دانسته شده است

این گروه از نمایندگان دوره های سابق مجلس در بیانیه خود گفته اند که حکومت "به جای شنیدن صدای این اعتراض و پاسخگویی، با تغییر صورت مساله از یک موضوع زیست محیطی و اعتراض مدنی به یک مساله امنیتی - سیاسی، به ابزار سرکوب و ارعاب برای ساکت کردن معترضان روی آورده است و به همین دلیل، در این روزها شاهد برخوردهای خشن و بگیر و ببندهای گسترده شهروندان معترض بوده ایم."

در این بیانیه آمده است: "دریاچه ارومیه متعلق به همه ایرانیان، و در سطح کلان، یک میراث بشری و جهانی است و از این رو، وظیفه همه ما در سراسر ایران است که به حمایت و همراهی و همگامی با هموطنان آذربایجانی برخیزیم و با یاری یکدیگر، حفاظت از دریاچه ارومیه را به یک خواست و مطالبه ملی تبدیل و حاکمیت را در این باره پاسخگو و مسئول سازیم."

این بیانیه در پایان خواستار رسیدگی مجلس و قوه قضاییه شده و با هشدار در مورد عواقب برخورد خشونت آمیز با اعتراضات مدنی گفته است: "زود یا دیر انباشت این نارضایتی ها می تواند به انفجاری از اعتراضات مردمی دامن زند که سرانجام و تبعات آن قابل پیش بینی نیست."

سایت جرس نامه سرگشاده حدود سی تن از فعالان سیاسی و اجتماعی آذربایجان را هم منتشر کرده که در آن خواستار آزادی بازداشت شدگان معترض به خشک شدن دریاچه ارومیه شده اند.

امضا کنندگان این نامه با اشاره به دستگیری کسانی که در مراسم افطاری روز ۲ شهریور بازداشت شدند، گفته اند که دستگیری و ادامه بازداشت این افراد "به لحاظ ایرادات حقوقی و انسانی که در تناقض با اصول صریح قانون ا ساسی و قوانین حقوقی جاری کشور می باشد، موجب نگرانی های عدیده ای شده است."

این گروه از فعالان سیاسی و اجتماعی آذربایجان در پایان نامه خود خواستار آزادی بازداشت شدگان، رفع محدودیت های ایجاد شده برای فعالان اجتماعی و زیست محیطی و "پرهیز از هرگونه تنش آفرینی در این برهه حساس" شده اند.

همزمان با انتشار بیانیه های اعتراضی علیه نحوه برخورد جمهوری اسلامی با معترضان به خشک شدن دریاچه ارومیه، رادیو و تلویزیون دولتی ایران در روز دوشنبه، ۲۱ شهریور (۱۱ سپتامبر)، اظهارات دو تن از مقامات دولتی را در مورد وضعیت این دریاچه منتشر کرد.

محمد جواد محمدی زاده، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان محیط زیست، از برخی اظهار نظر ها در باره وضعیت دریاچه ارومیه ابراز تعجب کرده و گفته است: "اینکه عده ای از توفان نمک در دریاچه ارومیه و همچنین در اختیار قرار ندادن اعتبارات از سوی دولت برای حل مشکلات این دریاچه سخن گفته اند، حرف درست و کارشناسی نیست و برخی اظهار نظرها در این زمینه، نوعی برخورد سیاسی و بزرگنمایی و سیاه نمایی است."

براساس این گزارش، آقای محمدی زاده گفته است : "در برنامه ای پنج ساله با اعتبار ۱۳۵۰ میلیارد تومان، مشکل اساسی دریاچه ارومیه حل خواهد شد."

در همانحال، رادیو و تلویزیون دولتی به نقل از رحیم سجادی، معاون آب و خاک و صنایع وزارت جهاد کشاورزی گزارش کرده است که ۱۱۰ میلیارد تومان برای احیای دریاچه ارومیه در طرح های آبیاری تحت فشار و شبکه های فرعی در حوزه آبریز این دریاچه در استان های کردستان، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی هزینه می شود.

آقای سجادی افزوده است که خشک شدن دریاچه ارومیه باعث از میان رفتن کشاورزی در منطقه می شود و هشدار داده است که: "کم آبی این دریاچه باعث جابجایی نمک و تهدید کشاورزی در منطقه می شود."