پزشکی
بيماري‌اي كه فقط مردها را مي‌شناسد 
سرطان پروستات چيست؟
دكتر علي عربعليپروستات يك غده ترشحي در مردان است كه به اندازه يك گردو بوده و دقيقا در پايين مثانه قرار دارد. وظيفه آن توليد بخش‌هايي از مايع مني است. پروستات همانند ديگر بافت‌هاي بدن دچار بيماري‌هايي مي‌شود كه شايع‌ترين اين بيماري‌ها بزرگي خوش‌خيم پوستات است؛ مشكلات ديگر پروستات شامل، عفونت‌هاي حاد و مزمن پروستات و سرطان پروستات هستند.
بزرگي خوش خيم پروستات يا سرطان پروستات؟
اندازه پروستات با بالا رفتن سن بزرگ مي‌شود بطوري كه 90درصد مردان 80 سال به بالا دچار بزرگي پروستات و علايم مربوط به آن هستند. اين علايم هم مانند علايم سرطان پروستات بوده و به علت فشار آوردن پروستات بزرگ شده به مثانه ايجاد مي‌شوند. اين بيماري سرطان محسوب نمي‌شود ولي اگر شدت علايم زياد باشد نياز به درمان پيدا خواهد كرد.
علايم سرطان پروستات
در مراحل اوليه اين بيماري ممكن است علايمي مشاهده نشود، اما با گذشت زمان و بزرگ‌تر شدن تومور بيمار علامتدار خواهد شد. اغلب علايمي كه بوسيله سرطان پروستات ايجاد مي‌شوند ناشي از بزرگ شدن پروستات در يك فضاي محدود است. اين علايم عبارتند از:
تكرر ادرار خصوصا هنگام شب؛
شروع يا پايان دفع ادرار مشكل؛
فشار كم ادرار يا وقفه هنگام دفع ادرار؛
احساس درد يا سوزش هنگام دفع ادرار؛
مشاهده خون يا ترشحات پروستات در ادرار.
با پيشرفت بيماري ممكن است علايم ديگري مثل درد ناحيه تحتاني كمر، درد در مفاصل ران و درد نواحي بالايي رانها نيز ايجاد شوند.
عوامل خطر براي ابتلا به سرطان پروستات
عوامل خطرزا و مستعد‌كننده براي سرطان پروستات عمدتا به دو دسته قابل اصلاح و غيرقابل اصلاح تقسيم مي‌شوند. مهم‌ترين عامل خطري كه براي ابتلا به اين بيماري وجود دارد بالارفتن سن فرد است كه طبعا نمي‌توان آن را اصلاح كرد. همچنين وجود سابقه خانوادگي از ابتلا به سرطان پروستات نيز ريسك ايجاد اين بيماري را 2برابر مي‌كند. به نظر مي‌رسد رژيم غذايي نقش مهمي در ابتلا يا پيشگيري از سرطان پروستات بازي مي‌كند چون آمار ابتلا به اين سرطان در كشورهايي كه غذاي اصلي آنها را گوشت و لبنيات پرچرب تشكيل مي‌دهد بيشتر از ساير كشورهاست.
چگونه مي‌توان به وجود سرطان پروستات پي برد؟ و آيا در مراحل اوليه قابل تشخيص است؟
جامعه سرطان امريكا به مردان توصيه مي‌كند كه در صورت داشتن شرايط زير با پزشك مشورت كنند:
سن 50 سال يا بيشتر براي مرداني كه در معرض خطر متوسط هستند؛
سن 45 سال براي مرداني‌كه در معرض خطر بالاي ابتلا قرار دارند؛
سن 40 سالگي براي افرادي‌كه داراي سابقه خانوادگي سرطان پروستات هستند.
همچنين توصيه شده است كه مردان براي نخستين بار در سن 40 سالگي اندازه‌گيري سطح PSA (آنتي ژن اختصاصي پروستات) را انجام دهند و پس از آن طبق صلاحديد پزشك خود آن را تكرار نمايند. سطح PSA خون كه يك پروتئين توليد شده به وسيله سلول‌هاي پروستات است، در سرطان‌هاي پروستات افزايش مي‌يابد. سطح معمول اين پروتئين در خون پايين‌تر از 4 است و اگر به بالاتر از 10 برسد مي‌تواند نشان‌دهنده وجود سرطان باشد؛ هرچند كه كيست‌ها يا التهاب يا بزرگي پروستات نيز مي‌توانند باعث اين افزايش شوند و بنابراين براي تشخيص قطعي نياز به آزمايش‌هاي بيشتر از جمله نمونه‌برداري از پروستات وجود خواهد داشت.
نمونه‌برداري از پروستات
اگر معاينات باليني و آزمايش خون نشانگر وجود يك مشكل در پروستات بودند، نمونه‌برداري از پروستات توصيه مي‌شود. براي انجام نمونه‌برداري، سوزني در راستاي ديواره ركتوم (بخش انتهايي روده بزرگ يا راست روده) وارد شده و مجموعه‌يي از بافت‌هاي ريز برداشته شده و مورد آزمايش ميكروسكوپي قرار مي‌گيرند. نمونه‌برداري بهترين راه تشخيص سرطان و پيش بيني اين موضوع است كه آيا سرطان روند كندي را طي خواهد كرد يا از انواع مهاجم است.
تصويربرداري از پروستات
در برخي از بيماران براي تشخيص اينكه آيا سرطان به نواحي اطراف پروستات پخش شده است يا خير نياز به انجام آزمايشات اضافه وجود دارد. اين آزمايشات مي‌تواند شامل سونوگرافي، سي‌تي‌اسكن و يا ام آرآي باشد. اسكن راديونوكلئيد استخوان كه شامل تزريق ميزان كمي ماده راديواكتيو است، براي تشخيص اينكه آيا سرطان به استخوانها سرايت كرده يا خير، كمك‌كننده است.
مرحله‌بندي سرطان پروستات
مرحله‌بندي به اين منظور انجام مي‌شود كه به وسيله آن توضيح مي‌دهيم سرطان تا چه حدي منتشر شده است و همچنين براي تصميم‌گيري درباره بهترين روش درمان كمك خواهد كرد.
مرحله 1: تومور كوچك است و فقط پروستات را درگير كرده است؛
مرحله 2: تومور بزرگ‌تر شده ولي هنوز درگيري فقط در پروستات است؛
مرحله 3: سرطان در قسمت‌هاي خارجي پروستات نيز پخش شده است؛
مرحله 4: سرطان به غده‌هاي لنفاوي، اعضاي مجاور و بافت‌هايي مثل مثانه و ركتوم يا اعضاي دورتر مثل استخوان و ريه گسترش پيدا كرده است.
اميد به زندگي در مبتلايان به سرطان روده
خبر خوب درباره سرطان پروستات اين است كه معمولا رشد سرطان پروستات روند كندي دارد و از هر 10 سرطان 9 مورد خيلي زود تشخيص داده مي‌شود. همچنين ميزان زنده ماندن 5 ساله بيماران تقريبا صددرصد است حتي اگر سرطان به بافت‌هاي مجاور نيز سرايت كرده باشد.
درمان‌هاي مورد استفاده در سرطان پروستات
تحت نظر داشتن:
به دليل ميزان خطر پايين اين سرطان و رشد كند آن يكي از گزينه‌هاي مناسب درماني در فراد مسن يا داراي مشكلات جدي كه خطر جراحي در آنها بالاست استفاده از گزينه مراقبت و انتظار است. اين امر به وسيله نمونه‌برداري، آزمايش PSA دوره‌يي و امتيازبندي بيماران براساس يك معيار باليني به نام معيارهاي گليسون انجام مي‌شود. پزشك ممكن است براي بيمار آزمايشات دوره‌يي درخواست كند. درمان‌هاي تهاجمي با اينكه ممكن است عوارضي در پي داشته باشند براي درمان افراد جوان‌تر يا بيماراني كه دچار بيماري تهاجمي هستند، توصيه مي‌شوند.
جراحي:
برداشتن پروستات براي از بين بردن سرطان در شرايطي كه فقط پروستات درگير باشد به‌كار مي‌رود. روش‌هاي جديد جراحي با برش‌هاي كوچك‌تري انجام مي‌شود. جراحي ممكن است باعث مختل شدن دفع ادرار و عملكرد جنسي شود، اما به مرور زمان هر دو مشكل برطرف خواهد شد.
پرتودرماني:
استفاده از پرتودرماني موضعي بعد از جراحي پروستات و در مراحل اوليه درمان سرطان براي از بين بردن سلول‌هاي سرطاني قابل استفاده است. اين اقدام به از بين بردن درد ناشي از گسترش تومور به استخوانها نيز كمك مي‌كند. عوارض جانبي اين نوع درمان شامل اختلالات نعوظ و مشكلات دفع ادرار و همچنين اسهال است كه با پايان پرتودرماني بهبود مي‌يابند.
هورمون درماني:
هورمون درماني ممكن است رشد سرطان را متوقف كرده يا باعث كند شدن روند پيشرفت آن شود. اما اين درمان تا زمانيكه همراه با نوع ديگري از درمان استفاده نشود، باعث از بين رفتن سرطان نمي‌شود. قرصهاي هورموني باعث از بين رفتن و توقف توليد تستوسترون و ساير هورمون‌هاي مردانه كه آندروژن نام دارند، مي‌شوند. عوارض جانبي اين درمان شامل رشد بافت سينه، افزايش وزن، گرگرفتگي و ناباروري هستند .
شيمي درماني:
شيمي درماني سلول‌هاي سرطاني را در سراسر بدن از بين مي‌برد. بنابراين از شيمي درماني براي درمان سرطان‌هايي كه پيشرفته هستند و سرطان‌هايي كه به هورمون درماني جواب نداده‌اند استفاده مي‌شود. درمان معمولا شامل داروهاي تزريقي وريدي است و طي يك دوره 6-3 ماهه تجويز مي‌شود. از آنجا كه شيمي درماني سلول‌هاي طبيعي بدن را كه رشد زيادي دارند نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد، بيمار ممكن است دچار ريزش موي شديد و زخم‌هاي دهاني شود. ساير عوارض جانبي شامل حالت تهوع، استفراغ و خستگي مفرط مي‌شود.
