گزارش دیروز مرکز آمار ایران نشان می‌دهد سیر صعودی تورم همچنان ادامه دارد. این ماه هم رکورد جدیدی در آمارهای رسمی تورم ثبت شده است. چنانکه نرخ تورم نقطه به نقطه به بیش از ۵۲ درصد رسید. یعنی بر اساس محاسبات سازمان مرکز آمار متوسط قیمت سبد خانوار (از خانه و حمل و نقل گرفته تا غذا) در فاصله اردیبهشت پارسال تا امسال بیش از ۱/۵ برابر گران‌تر شده است. رقمی که معنای آن یک فاجعه تمام عیار اقتصادی و اجتماعی است که تعبیر آن گسترش دایره فقر مطلق است.
در این گزارش میزان تورم مواد غذایی ۸۳درصد و تورم کالاهای غیر خوراکی ۴۰درصد اعلام شده است. یعنی متوسط هزینه‌ای که پارسال همین موقع یک خانواده ایرانی برای غذا پرداخت می‌کرد بیش از ۱.۸برابر بیشتر و سایر کالاها از همه مهم‌تر مسکن و حمل و نقل ۴۰درصد گران‌تر شده است.
با این همه در لابه‌لای این گزارش می‌توان نشانه‌های مثبتی هم پیدا کرد. داده‌های منتشر شده نشان می‌دهند جهت رفتار نمودار تورم در ماه گذشته به نسبت یک سال گذشته تغییر کرده و شتاب افزایش قیمت‌ها در گزارش مرکز آمار ایران کمی کاهش یافته است. قیمت‌ها البته هنوز در حال افزایش‌اند، اما شتاب افزایش قیمت‌ها کمی کند شده است.
این گزارش بر اساس یافته قیمت‌گیری کارشناسان مرکز آمار ایران در سراسر ایران انجام شده، گزارش‌ها نشان می‌دهد، سطح عمومی قیمت‌ها در فاصله یک ماه گذشته ۱.۵ درصد افزایش پیدا کرده است. این عدد البته عدد بزرگی برای تورم ماهانه است. این میزان افزایش قیمت به معنی ۲۰ درصد تورم در طول یک سال است، اما به نسبت اعداد و ارقام بزرگی در حد ۵۰ درصد، یک موفقیت نسبی به حساب می‌آید.
با این همه هنوز نمی‌توان قبول کرد که روند افزایش قیمت‌ها کنترل شده است، چرا که پیشتر هم در میانه زمستان چنین نوسانی اتفاق افتاده بود، اما خیلی زود ورق دوباره به روی بدتر برگشته و نمودارها دوباره بالا کشیده بودند.
ترکیب تورم سبد خانوار
مرکز آمار ایران برای محاسبه تورم، مجموعه‌ای ثابت از کالا و خدمات را به عنوان متوسط سبد خانوار مبنای محاسبه قرار می‌دهد.
تورم غذایی: حدود ۲۷درصد سبد خانوار مواد خوراکی و آشامیدنی است که ظاهرا قیمت آنها در اردیبهشت به نسبت فروردین ماه کمی کاهش نیز یافته است. در این میان قیمت گوشت و سبزیجات، دو کالایی مهم که در ماه‌های قبل بیش از بقیه مواد غذایی گران شده بودند، کمی کاهش پیدا کرده. متوسط قیمت گوشت در اردیبهشت ۹۸ به نسبت فروردین ماه ۵درصد و سبزیجات ۱۰درصد ارزان‌تر شده‌اند، اما اگر قیمت‌ها را با اردیبهشت پارسال مقایسه کنیم خواهیم دید که حجم تورم یک ساله گوشت در ایران بیش از ۱۰۰ درصد (دو برابر) و تورم سبزیجات بیش از ۱۳۶درصد است؛ تورمی که باعث کاهش یا حذف این مواد غذایی از سفره بسیاری از خانواده‌های ایرانی شده است.
در میان مواد خوراکی بیشترین تورم ماهانه مربوط به شکر و شیرینی با رکورد ۱۵درصد افزایش قیمت است. تورم نان و غلات هم در یک ماه گذشته بیش از ۷درصد بوده، اما میزان تورم این دو ماده غذایی، به خصوص نان و غلات در یک سال گذشته کمتر از باقی مواد خوراکی بوده است.
این نشان می‌دهد الگوی تورم درون سبد غذایی برعکس شده است، چنانکه الگوی تورم کل سبد نیز عوض شده است. به این شکل که در ماه گذشته بر خلاف ماه‌های پیش، میزان تورم مواد غیرخوراکی بیش از مواد غذایی بوده است. این وضعیت را می‌توان هم نشانه‌ای امیدوارکننده از کنترل تورم مواد غذایی در نظر گرفت و هم آن را نشانه‌ای نگران‌کننده از آغاز روند تورم کالا و خدمات غیرخوراکی دید.
تورم کالا و خدمات غیرخوراکی: در محاسبات مرکز آمار ایران، سهم کالا و خدمات غیرخوراکی در چیزی حدود ۷۳ درصد سبد هزینه متوسط خانوارهای ایرانی است که از میان بخش مسکن و آب و برق و گاز به تنهایی حدود ۳۵درصد هزینه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. تورم بخش مسکن به نسبت سایر اقلام سبد خانوار بسیار محدود بوده است، چنانکه حجم افزایش یک ساله قیمت‌ها در این بخش تنها ۲۵درصد، یعنی نصف تورم کل سبد خانوار بوده است. تورم یک مسکن در اردیبهشت ۹۸ بیش از یک درصد نبوده، اما حجم تورم کل کالاها و خدمات غیرخوراکی نزدیک به ۳درصد بوده است.
این برای اولین بار در یک سال گذشته است که رقم تورم غیرخوراکی از تورم غذایی پیشی می‌گیرد.
هنوز برای قضاوت زود است، اما این پدیده می‌توان به دو صورت تفسیر کرد. اینکه کالاهایی که در یک سال گذشته تورم کمتری داشته‌اند جای‌شان را با کالاهای پر تورم عوض کرده‌اند، خوش‌بینانه نشانه‌ای از تمایل قیمت‌ها به سوی تعادل است و بدبینانه آغاز دور تازه‌ای از افزایش قیمت‌ها که بخش بزرگ‌تر سبد خانوار را هدف قرار داده است.
پیش‌بینی تورم در ماه‌های آینده
هنوز برای قضاوت زود است، اما اگر فرض کنیم میزان تورم ماهانه در ماه‌های پیش‌رو به زیر ۲درصد برسد، آن وقت نمودار تورم نقطه به نقطه در ماه‌های آینده روند کاهش خواهد داشت.
این البته به معنی مهار تورم کلی نیست، چرا که حجم تورم ماهانه دو درصدی در یک سال بیش از ۲۶درصد خواهد بود. بااین حساب می‌توان با اطمینان گفت، نرخ تورم سالانه در پایان ۹۸، حتی به فرض مهار نسبی بحران، باز هم یکی از بالاترین رکوردهای ثبت شده در تاریخ تورم ایران خواهد بود.
ایران وایر
ایران وایر
