دلایل خاموشی‌های اخیر از زبان وزیر نیرو
طبق اعلام معاون فنی گمرک ایران تا کنون واردات حدود ۱۰.۲ میلیون دلار دستگاه استخراج بیت کوین (ماینر) با ردیف تعرفه مشخص در گمرک ثبت شده است. پیگیری ایسنا از آخرین وضعیت واردات ماینرها از گمرک ایران با این اعلام معاون فنی گمرک ایران همراه شد که از سال گذشته تا کنون حدود ۲۰ هزار بسته ماینر با مجموع وزن ۱۵.۲ تن در ردیف تعرفه۸۴۷۱۹۰۲۰ وارد کشور شده است.
ارونقی با اعلام اینکه ارزش ماینرهای وارد شده حدود ۱۰.۲ میلیون دلار بوده است، گفت که این ماینرها عمدتا از کشور چین وارد و با ارز نیمایی از طریق حواله ارزی و بعضا برات تامین ارز شده و دارای ثبت سفارش و کد تائید منشأ ارز است.
وی همچنین ارزش گمرکی واردات این ماینرها را حدود ۴۳ میلیارد تومان اعلام کرد.
آیا تمام واردات همین ۱۰.۲ میلیون دلار است؟
اما این گزارش اعلامی از سوی معاون فنی گمرک ایران قابل تامل است و به نظر می رسد به معنی آمار تمامی ماینرهای وارداتی حتی از مبادی رسمی در چند سال اخیر نباشد، چرا که تعیین ردیف تعرفه خاص برای دستگاه های استخراخ رمز ارزها عمر زیادی نداشته و محدود به یکسال اخیر است.
این در حالی است که دولت در اواسط سال ۱۳۹۸ بعد از اما و اگرهایی که در رابطه با استخراج بیت کوین و صدور مجوز برای آن در ایران وجود داشت، طی مصوبه ای با استخراج فرآورده های پردازشی رمزنگاری شده موافقت کرد و آن را به عنوان یک فعالیت صنعتی و با اخذ مجوز از وزارت صمت مجاز دانسته بود و تا آن زمان هنوز واردات رسمی ماینرها شکل مشخصی نداشت.
از سویی طبق بخشنامه صادره در سال ۱۳۹۷ و مصوبه هیات وزیران در همان سال، فهرست ۳۲۴۳ ردیف تعرفه های کالایی مشخص شد که ورود این کالاها به مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی نیاز به مجوز ثبت سفارش از وزارت صمت نداشت و بر این اساس گمرکات ورودی نیز از این ردیف تعرفه ها از جمله ردیف تعرفه ۸۴۷۱۹۰۹۰ که ماینرها در آن طبقه بندی می شد، در هنگام ترانزیت خارجی به مناطق ویژه و آزاد، ثبت سفارش مطالبه نمی کردند، بر این اساس تا پایان سال ۱۳۹۸ دستگاه های ماینر ردیف تعرفه مشخصی نداشت.
در ادامه گمرک ایران دست به تعیین ردیف تعرفه مشخص برای ماینرها زد و از آن پس این دستگاه ها با ردیف تعرفه انحصاری ۸۴۷۱۹۰۲۰ ثبت شد و گمرک مقرر کرد که واردات ماینرها با مأخذ حقوق ورودی پنج درصد است و مشمول مفاد مصوبه هیات وزیران و مصوبات اصلاحی آن برای عدم نیاز به ثبت سفارش برای ورود به مناطق ویژه و آزاد نیست، بنابراین از سال گذشته ترانزیت ماینرها در مناطق آزاد نیز مشمول ثبت سفارش شد.
با این اوصاف اینکه در چند سال اخیر چه میزان ماینر از مبادی ورودی رسمی و چه میزان به صورت غیر رسمی وارد شده یا قبل از اعلام ردیف تعرفه مشخص برای ماینرها، این دستگاه ها در قالب ردیف های طبقه بندی به چه میزان واردات داشته در ابهام قرار دارد.
گفتنی است که طی مدت اخیر و در جریان قطعی های برق، استخراج بیت کوین و مصرف قابل توجه برق در این زمینه، از عوامل اصلی قطعی ها اعلام شده است.
دلایل خاموشی‌های اخیر از زبان وزیر نیرو
وزیر نیرو افزایش دما و تولید رمزارز را دو علت اصلی خاموشی‌های اخیر عنوان کرد و گفت که براساس گزارش مراجع جهانی ۱۰ درصد انرژی مصرفی تولید رمزارزها مربوط به ایران است.
به گزارش ایسنا، رضا اردکانیان در جلسه علنی صبح روز یکشنبه مجلس و در جریان ارائه‌ی گزارشی درباره علل خاموشی‌های اخیر اظهار کرد: سال آبی ۱۳۹۹- ۱۴۰۰ که از اول مهرماه گذشته آغاز شده از خشک‌ترین سال‌ها در ۵۰ سال اخیر بوده است. وقتی من در آبان‌ماه سال ۱۳۹۶ کارم را شروع کردم سال آبی ۱۳۹۶ – ۱۳۹۷ هم خشک‌ترین سال در ۵۰ سال اخیر بود. حجم مفید مخازن سدها که نیروگاه برق آبی دارند مشخص است. امسال حجم مفید ما نسبت به پارسال ۵۰ درصد کاهش یافته و این موجب ۳۵۰۰ مگاوات کاهش ظرفیت برق شده است.
وی ادامه داد: اتفاق دوم گرمای زودرس است، زودتر گرم‌شدن هوا موجب شده دستگاه‌های سرمایشی هم زودتر به کار بیفتند و نیروگاه‌ها نیز توان خروجی اندک‌تری داشته باشند به نحوی که در روز ۲۹ اردیبهشت‌ماه سال جاری ما به اوج مصرف ۵۳ هزار و ۸۰۰ مگاوات رسیدیم، در حالی که در سال گذشته این اوج مصرف در روز ۲۴ خردادماه و در سال‌های قبل در یکم و نهم تیرماه اتفاق افتاد.
وزیر نیرو با بیان اینکه در سال ۱۴۰۰ متوسط مصرف انرژی روزانه ۲۲.۵ درصد افزایش یافته، اضافه کرد: در اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۰ به نسبت سال‌های ۱۳۹۹ – ۱۳۹۸ افزایش ۱۷.۹ درصدی را شاهد بودیم، همچنین عامل سوم که غافلگیر کننده بوده بحث رمزارزهاست. شاید در افکار عمومی خیلی مفهوم روشنی نداشته باشد، لذا ترجیحم این است که بگویم صادرات انرژی است اگر استخراج‌گر با مجوز این کار را می‌کند صادرات انرژی انجام می‌دهد و اگر هم پنهانی است این کار غیرقانونی است. وقتی تولید رمزارز به صورت پنهان انجام می‌شود مصرف انرژی هم به مراتب بیشتر است.
اردکانیان ادامه داد: از تیرماه پارسال تا فروردین‌ماه ۱۴۰۰ با کمک نیروی انتظامی سیر کشف دستگاه‌های رمزارز غیرقانونی رو به افزایش است و ۱۷۵ هزار دستگاه ضبط شده است. براساس آخرین گزارش مراجع جهانی ۱۰ درصد انرژی مصرفی تولید رمزارزها در جهان مربوط به ایران است و این یعنی حداقل ۲۰۰۰ مگاوات صرف تولید رمزارز می‌شود در حالی که مطابق مصوبه هیات وزیران آن تعدادی که مجوز گرفته‌اند ۳۲۱ مگاوات بیشتر نیست. لذا انتظار می‌رود به زودی در این باره تدابیری با هماهنگی دستگاه‌های مربوطه اندیشیده شود.
وزیر نیرو یادآور شد: جمع‌بندی کمیته مربوطه توسط شورای امنیت کشور و همچنین شورای عالی امنیت ملی معطوف به این است که افزایش دما و رمزارزها علت اصلی خاموشی‌ها هستند که ان‌شاءالله با همکاری قوه قضاییه به این موضوع پرداخته خواهد شد. همچنین خشکسالی، کمبود آب در سد برای تولید برق و افزایش دمای زودهنگام و استفاده از رمزارز موجب شد برخلاف همه سال‌های گذشته رشد مصرف‌مان ۱۹ درصد باشد، یعنی اوج مصرف ما تا آخر اردیبهشت سال جاری نسبت به سال گذشته ۸۵۰۰ مگاوات افزایش یافت.
اردکانیان همچنین تصریح کرد: حالا سوال این است که تدبیر چه بوده و آیا کوتاهی از حیث سستی در انجام وظایف صورت گرفته یا نه؟، ما هر سال از آخر شهریورماه واحدهای نیروگاهی را به مرور برای تعمیرات تا آخر خردادماه سال بعد می‌فرستیم که امسال سرعت بیشتری به تعمیرات دادیم همچنین تلفات شبکه که از ابتدای دولت ۱۴.۵ درصد بود به ۹.۲ درصد رسیده و راندمان نیروگاه کشور نیز افزایش یافته است.
وزیر نیرو اضافه کرد: در دنیا هر ۱۰ سال به طور متوسط فروپاشی گسترده در صنعت برق رخ می‌دهد اما یکی از افتخارات ما این است که امسال، سال هفدهم را طی می‌کنیم و توانستیم صنعت برق را مدیریت کنیم.
وی با اشاره به صحبت‌های برخی نمایندگان در مورد پیمان پاریس اظهار کرد: فقط یک نامه، دستور و ابلاغیه از هر جنس که به وزارت نیرو ابلاغ شده باشد نشان دهید محدودیتی تحت تاثیر پیمان پاریس ایجاد کرده باشیم. ما خودمان نیروگاه ساز هستیم این حرف‌ها و اطلاعات ناقص ممکن است ذهنیت جامعه را متوجه مطالب غیرواقعی کند.
اردکانیان با بیان اینکه صنعت برق با وجود صدها نیروگاه، هزاران کیلومتر خطوط انتقال و تجهیزات گسترده بودجه ارزی ندارد و متکی به صادرات است، گفت: رقم صادرات خالص یعنی صادرات منهای واردات در صنعت برق که ۸۵ هزار مگاوات ظرفیت دارد، ۵۰۰ مگاوات هم نیز ما برق هم وارد می‌کنیم.
وزیر نیرو با تاکید بر ضرورت فعالیت نظام‌مند ماینرها اظهار کرد: ما دست مجلس شورای اسلامی را هم می‌بوسیم که این فعالیت‌ها را نظام‌مند می‌کند و برای موارد خلاف مجازات‌هایی تعیین کند. برای هر بیت‌کوین باید ۳۰۰ مگاوات ساعت انرژی مصرف شود یعنی برق شبانه روز ۳۰ هزار مسکن باید قطع شود که یک بیت‌کوین تولید شود. من تردیدی ندارم که این کار درآمد ارزی ایجاد می‌کند ولی ۳۲۱ مگاوات تولید مجاز است. ما باید این کار را نظام‌مند کنیم که در شرایط گرما و کرونا این کار به شکل غیرمجاز توسعه پیدا نکند.
وی اضافه کرد: من ریاست کمیسیون انرژی مشترک ایران و روسیه را به عهده دارم و در آخر هفته برای عملیاتی شدن نیروگاه در استان هرمزگان به آنجا سفر خواهیم کرد همچنین پیگیر واحد دوم و سوم نیروگاه بوشهر نیز هستیم که در سال‌های ۱۴۰۴ و ۱۴۰۶ به مدار خواهند آمد.
اردکانیان با بیان اینکه یکی از الزامات پیوست سند ششم استفاده از سرمایه گذاری و فاینانس است، یادآور شد: ما ۱۵ هزار مگاوات را برای سرمایه گذاری آماده کردیم ولی عملیاتی نشد. با این حال از ۸۵ هزار مگاوات ظرفیت صنعت برق ۲۵ درصد در همین دولت اتفاق افتاد، فقط در برنامه ششم کار ۴۶ نیروگاه را شروع کردیم و ۱۱ هزار مگاوات ظرفیت عملی به مدار آورده شد و دهها برنامه مدیریت مصرف اجرا شده است.
وزیر نیرو با بیان اینکه سد شفارود آخر امسال آبگیری خواهد شد، گفت: کار بسیار خوبی است در تبصره ۱۹ بودجه انجام شد که ای کاش سال پیش انجام می‌شد، البته الان هم دیر نیست ما باید مساله‌ی قیمت را حل کنیم وقتی حرف از اصلاح قیمت می‌زنیم بحث قیمت برق صنعتی است، سال ۹۰ قیمت برق صنعتی یک سوم قیمت جهانی بوده که در سال ۱۳۹۹ به خاطر مسائل ارزی چهار درصد شده است. ما باید مساله قیمت را حل کنیم که صنعت برق تاب‌آور و پایدار شود.
ایران امروز
