تصاویر سر و دست‌های شکسته و بدن‌های خونین کارگران هپکو از بعدازظهر دیروز در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود. این آخرین خبر از ماجرای پر فراز و نشیب شرکت هپکوی اراک پس از داستان چندساله واگذاری‌اش به بخش خصوصی است. روز دوشنبه ۲۵ شهریورماه جاری تجمع اعتراضی کارگران شرکت هپکوی اراک با مداخله نیروی انتظامی به خشونت کشیده شد. در جریان یورش یگان ویژه به کارگران این شرکت که در مسیر ریل راه آهن شمال_جنوب این شهر دست به تجمع اعتراضی زده بودند، تعدادی از آنها بازداشت و یا مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.
بر اساس گزارش هرانا نیروهای انتظامی برای متفرق کردن کارگران اقدام به ضرب و شتم آنها کردند که در نتیجه این حمله، شماری از معترضان مصدوم و به بیمارستان منتقل شده‌اند. تا این لحظه تنظیم این گزارش از هویت و تعداد دقیق بازداشت شدگان این تجمع این گزارش خبر دقیقی در دست نیست. در دو سال اخیر،کارگران هپکو بارها نسبت به عدم پرداخت معوقات مزدی، بلاتکلیفی وضعیت مالکیت و سهامدار شرکت، تجمع اعتراضی برگزار کرده‌اند.
این دومین تجمع کارگران هپکو در مسیر خط آهن شمال جنوب است. آنها روز ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۷هم خط راه آهن شمال-جنوب را در اعتراض به مشکلات صنفی خود بستند و پرچم‌های سیاه به نشانه ماتم مقابل در ورودی کارخانه به اهتراز درآوردند. همزمان با برگزاری این تجمع اعتراضی، یک کارگر این شرکت اقدام به خودکشی کرد که با تلاش همکارانش نجات یافت. یکی از همکاران این کارگر به رسانه‌ها گفته بود: «بعد از آن درگیری‌ها، بالاخره مسئولان یادشان آمد هپکویی هم وجود دارد. از آن به بعد کج‌دارومریز پول می‌گیریم و وضع بیمه‌های‌مان بهتر شده است. اما هنوز زمین تا آسمان با وضعیت روزهای خوبمان فاصله داریم. وقتی هم که پول نباشد، زندگی آدم سیاه می‌شود.»
اعتراض‌های کارگران شرکت هپکو سرانجام به نشست مقام‌های محلی و دولتی در دوم خرداد ۱۳۹۷ انجامید. در این نشست تصمیم بر این شد که مدیریت شرکت هپکو موقتاً به سازمان خصوصی‌سازی، زیرمجموعه وزارت امور اقتصادی و دارایی سپرده شود و این سازمان تا یک هفته بعد معوقات مزدی کارگران را بپردازد.
مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
همزمان با تغییر و تحولات بی نتیجه مدیریتی در این شرکت در خردادماه سال ۱۳۹۷، قوه قضاییه به برخورد با کارگران معترض این شرکت پرداخته است. در پی تجمعات اعتراضی کارگران هپکو در سال ۱۳۹۷حداقل ده نفر از این کارگران به شعبه دوم معاونت دادستان اراک احضار و اتهامات «اخلال در نظم جامعه» و «شرکت در تجمعات غیرقانونی» به آنها تفهیم شده است. یک مرجع قضایی در اراک هفتم خردادماه ۱۳۹۷به هرانا گفته بود: «به هر حال کارگران هپکو به دلیل بستن خطوط راه‌آهن مرتکب جرم شده‌اند. بستن خطوط راه‌آهن از خطوط قرمز ما است.»
۵ تن از این کارگران که به دنبال احضار به دادستانی و به دستور معاون دادستان بازداشت شده بودند، همان روز با تودیع قرار وثیقه آزاد شدند.
هفتم آبان‌ماه ۱۳۹۷ شعبه ۱۰۶ دادگاه کیفری اراک در استان مرکزی نیز ۱۵ کارگر هپکو را به تحمل ۱ تا ۲ سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم کرده بود. برخی از این کارگران در اعتراضات صنفی سال‌های ۱۳۹۷و ۱۳۹۸ به عنوان نماینده کارگران در مذاکرات با کارفرما شرکت می‌کردند. اتهام این کارگران «اخلال در نظم عمومی» و «تحریک کارگران به تظاهرات و اغتشاش در فضای مجازی» اعلام شده است.
حالا و در دور تازه اعتراضات کارگران شرکت هپکو سوم شهریورماه سال جاری نیز جمعی از آنها در اعتراض به شرایط تولید در شرکت و حقوق عقب افتاده خود در مرکز شهر اراک و در مقابل دفتر نمایندگان این شهر در مجلس شورای اسلامی تجمع کردند.
ابوالفضل رنجبر عضو شورای کارگری شرکت هپکو اراک در خصوص این تجمع به ایسنا گفته بود: «تقریبا دو ماه حقوق کامل کارگران عقب افتاده و ۷۰درصد حقوق فروردین و اردیبهشت ماه از سوی شرکت پرداخت شده است.» وی با تاکید بر این‌که مشکل امروز کارگران هپکو مشکل حقوق نیست. بلکه مشکل قول‌هایی است که از سوی مسئولان کشور و استان داده می‌شود، گفته بود: «حدود ۱.۵سال است که دولت قول تعیین تکلیف وضعیت سهام‌داری شرکت هپکو را به کارگران داده است، اما متاسفانه در این یک سال و اندی هیچ اتفاقی نیفتاده است.»
این عضو شورای اسلامی کار شرکت درباره تعطیلی ۵ ماهه هپکو در سال ۱۳۹۸ گفته است: «از ابتدای سال تاکنون حتی یک دستگاه هم در شرکت تولید نشده و عملا در طول 5 ماه اخیر کارخانه تعطیل بوده است. ولی با خبرسازی سعی در بازی با قیمت سهام شرکت در بورس داشته‌اند. مدیرعامل و اعضای هیات مدیره در جلسات خود با شورای کار دائما از پیگیری کار و تولید در شرکت صحبت می‌کنند، اما عملا کار و تولیدی برای شرکت مهیا نشده است.»
او با انتقاد از وعده وعیدهای مکرر مدیریت این شرکت ادامه داده است: «تیم مدیریتی بیان می‌کند برای جذب بازار به عراق و آلمان و ترکیه و...سفر کرده‌ایم ولی با نگاهی به هزینه‌های هنگفت این سفرها، سوال اینجاست که این هزینه‌های هنگفت چه نتیجه‌ای داشته است؟ کار و تولیدی برای هپکو به دنبال داشته است؟ از نظر تولید هیچ اتفاقی برای هپکو رقم نخورده است، هیچ بازخوردی از این سفرها ندیدیم و هیچ قراردادی هم منعقد نشده است.»
ابوالفضل رنجبر ادعای تاثیر تحریمها بر روند کار شرکت را رد کرده و گفته: «در سال ۱۳۹۷اکثر شرکت‌های رقیب هپکو با وجود تحریمها در حال کار و تولید و واردات دستگاه‌های راه‌سازی بودند و در واقع تحریمها خیلی در روند کار تاثیر نداشته است. شاید تحریمها روند تولید را کند و مشکل کرده باشد، اما هیچ گاه منجر به توقف تولید نشده است، اما متاسفانه تیم مدیریتی منتخب سازمان خصوصی‌سازی مواد اولیه‌ای برای شرکت تامین نکرده‌اند تا حداقل تولید شکل گیرد.»
شرکت هپکو یکی از نمادهای توسعه ناکام ایران در دهه ۱۳۵۰ خورشیدی است. درست ۶ سال پیش از انقلاب اسلامی، در ۲۱ بهمن ۱۳۵۱ تاسیس شد. سهام شرکت تقریبا با نسبت مساوی میان سازمان گسترش صنایع و خانواده رضایی تقسیم شده بود. ایران وایر پیشتر در گزارشی تفصیلی به بررسی چگونگی تاسیس این شرکت صنعتی در پیش از انقلاب ۱۳۵۷ و واگذاری آن در سال ۱۳۵۸ به سازمان گسترش صنایع، زیر نظر وزارت صنایع سنگین پرداخته است.
ادامه اعتراضات کارگران هپکو نشان می‌دهد حتا ورود مستقیم حسن روحانی هم نتوانسته گره مشکلات این شرکت صنعتی را بگشاید. محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور، ۱۸ شهریورماه جاری ضمن تقلیل دادن مشکلات کارگران به "انتخاب مدیرعامل" به رسانه‌ها گفته بود: «یکی از خواسته‌های کارگران این است که هر چه زودتر مدیر کارخانه هپکو انتخاب شود. در همین زمینه بر اساس گزارشی که به رئیس جمهوری دادم، ایشان دستور دادند که انتخاب مدیرعامل شرکت هپکو هر چه سریعتر انجام شود. در جلسه روز چهارشنبه هیات وزیران، آقای دژپسند و دستگاه‌های ذی‌ربط با جدیت موضوع را دنبال کنند تا مشکلات ایجاد شده هر چه سریعتر برطرف شود. آقای دژپسند و یکی دو نفر از وزرای ذی‌ربط قول دادند که تا هفته آینده مدیرعامل این کارخانه را معرفی کنند.»
مشکلات کارگران این شرکت پس از ورود رئیس جمهور نه تنها حل نشد که حالا تصاویر سرهای شکسته و بدن کوفته و خونین کارگران معترض مضروب شده، دست به دست می‌چرخد. کارگرانی که مطالبه‌ای جز رسیدگی به وضعیت معیشت و بیکاری خود ندارند. ایران وایر پیشتر در این گزارش نحوه پیگیری شکایت کارگران هپکو را بررسی کرده است.
با وجود سرکوب خشونت آمیز تجمع روز دوشنبه ۲۵ شهریورماه ۱۳۹۸ کارگران هپکو امروز نیز کارگران این شرکت به اعتراض خود ادامه دادند. کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی از بازداشت ۲۸ نفر و مجروح شدن بیش از ۱۵ نفر از کارگران در جریان یورش ماموران خبر داده است. تعدادی از این کارگران برای مداوا به بیمارستان منتقل شده‌اند.
ایران وایر - جواد متولی
