نگذاريم شادي افسرده شود
افسردگی چیست؟
افسردگی،نوعی بیماری روانپزشکی است که به گونهای شایع تقریبا تمام انسانها را در طول عمر خود به طور مستقیم یا غیر مستقیم درگیر میکند و متاسفانه روز به روز بر شیوع آن افزوده میشود.
در این بیماری، فرد احساس غم و اندوهی مداوم دارد که معمولا با ناامیدی همراه است. همچنین فرد در موارد مختلفی خود را مقصر دانسته و احساس گناه و بیارزشی دارد و معتقد است کسی نمیتواند به او کمک کند.
افسردگی، یک بیماری اختصاصی نیست بلکه در تمام سنین وهمه نژادها، هم درزنان وهم در مردان ظاهر میشود.
اين بیماری سادهای نیست بلکه انواع مختلفي دارد، به گونهاي که در بعضی افراد به صورتهایی گوناگون ظاهر میشود. افسردگی، مساله شماره یک سلامتی دردنیاست و به قدری توسعه پیداکرده که آن را سرما خوردگی اختلالات دماغی نامیدهاند. متاسفانه این بیماری در کودکان نیز بسیار شایع است. یعنی نه تنها بزرگسالان افسرده میشوندبلکه بچهها و نوجوانان نیز به اين بيماري که قابل علاج است، مبتلا میشوند. در حدود پنج درصد کودکان و نوجوانان در جامعه از افسردگی رنج میبرند.
علایم افسردگی
تغییرات خلقی در کودکان و نوجوانان ممکن است به آن شکلی که در بالغین بروز میکند، نشان داده نشود؛ در بالغین، فرد افسرده، افسردگی و غمگینی خودش را نشان میدهد اما در کودکان افسرده تظاهرش ممکن است به صورت عصبانیت، تحریک پذیری و گاهی پرخاشگری باشد؛ به همین دلیل گاهی شناسایی نمیشود یا با علایم دوره بلوغ اشتباه گرفته میشود. در کنار آن علایم دیگری از قبیل تغییر در ارتباطات اجتماعی کودک و نوجوان پیش میآید. به اين معنا که نوجوان بیشتر گوشهگیر است و ارتباطش با افراد خانواده و دوستان کم میشود یا اینکه دچار افت تحصیلی میشود.تغییرات در خواب، از جمله مشکلات کودک یا نوجوان افسرده است؛ بهاين معنا که در بزرگسالان مشکل کمخوابی و در کودکان و نوجوانان مشکل پرخوابی ایجاد میشود. کودکان افسرده به بیداربودن رغبتی نشان نمیدهند و تا نیمههای روز در خواب هستند.
راهکارهای درمان افسردگی در کودکان
در درمان كودكان افسرده، توجه به علت افسردگی اهمیت فراواني دارد؛ برای مثال چنانچه منبع حمایتی را كه كودك از دست داده بشناسیم، میتوانیم جایگزین خوبی برای او در نظر بگیریم. همانگونهكه قبلاگفته شد، افسردگی در اثر فقدان به وجود میآید؛ بنابراین در درمان باید به فكر به دست آوردن چیزهای مطلوب و دوست داشتنی برای كودك باشیم. اجازه دهیم كودك افسرده، صحبت و احساس خود را بیان كند. به احساس او احترام بگذاریم و سعی كنیم با تغییر رفتار خودمان، تفسیر كودك از وقایع پیرامونش را عوض كنیم. گاهی نیز لازم است محیط كودك را قدری تغییر دهیم. كودكان، خود بهترین منابع اطلاع رسانی به بزرگسالان هستند. یعنی از خود كودك میتوانیم اطلاعاتی در مورد اینكه چرا غمگین است به دست آوریم. در بسیاری موارد، افسردگی كودك به نوع رابطه او با عزیزانش به خصوص مادر مربوط میشود. گاهی نیز رفتار خشونتبار پدر و عدم ابراز عشق و محبت توسط او، به بروز حالات غمزدگی و افسردگی در كودك میانجامد. در این صورت، آموزش والدین برای اینكه چگونه با فرزندشان رفتار كنند، میتواند بسیار كمك كننده باشد. سختگیریهای افراطی پدر و مادر نيز میتواند تولید افسردگی و بیپناهی كند. بنابراین روان درمانی حمایتی، آموزش والدین، تغییر محیط و به دست آوردن چیزهای مطلوب، از نكات مهمیاست كه در درمان افسردگی كودك بايد به آنها توجه كرد.
*تقویت نقاط مثبت رفتار و عملکرد فرزندان از طریق دادن پاداش مادی، کلامی و غیرکلامی و تشویق آنان.
*توجه به نیازها و علایق فرزندان و ارائه پاسخ مناسب با جنس و سن آنها.
*داشتن برنامه ریزی منظم برای فرزندان جهت استفاده مناسب از وقت و هدفمند بودن هر مرحله از زندگی.
*توجه به موفقیت تحصیلی فرزندان و تلاش برای شکوفایی تواناییهای ذهنی، جسمی استعداد آنها و برخورد منطقی در رويارويي با مشکلات تحصیلی.
* تشویق به شرکت در فعالیتهای ورزشی، علمی، هنری و استفاده صحیح از اوقات فراغت.
علي روستايي / قانون